Eğitimci, bürokrat, şair ve yazar (D. 1842, Serâb / Türkânpur / Tebriz / İran– Ö. 27 Şubat 1910, Üsküdar / İstanbul). Muallim Feyzî namıyla da tanındı. Dönemin bilginlerinden Esed Molla’nın oğludur. İlk tahsilini babasından aldı. 1860’ta Necef’e gitti ve oradaki medreseye girdi. Mezun olduktan sonra Hicaz ve Mısır’a seyahat etti. Tahsilini Kahire El Ezher Üniversitesinde sürdürdü.
Mısır’da tanıştığı ve sürekli onu
koruyacak olan Abdurrahman Sami Paşa ile İstanbul’a geldi. İstanbul’da İranlı
bilginlerden Mirza Safa’nın meclislerine devam etti. Osmanlı uyruğuna geçtikten
sonra Amasya Tahrirat Kâtipliğine atandı. Kısa bir süre Şehremaneti Mektubi
Kalemi mümeyyizliği (Belediye Özel Kalem memurluğu); Mîrgûn Rüştiyesinde ve
Robert Kolejde öğretmenlik yaptı. Amerikalıların İslâm aleyhindeki bazı
kitapları tercüme etmesini istemesi üzerine buradaki görevinden ayrıldı. Daha
sonra Galatasaray Sultanîsi Farsça öğretmenliğine getirildi. 1910’da emekliye
ayrıldı. Tercümân-ı Hakîkat’in edebiyat sayfasında “Sürûş” adıyla yazılar
yazdı.
27 Şubat 1910 günü Üsküdar’da vefat etti.
Üsküdar’daki Seyyid Ahmed Deresi Mezarlığına gömülüdür. Eserlerinden birçoğu
yayımlanmaya hazırken eviyle birlikte yandı. Yayımlanmış kitapları da vardır.
ESERLERİ:
Dîvân-ı
Eş’âr, Rubaiyât-ı Hayyâm, Vâveylâ (Hazret-i Hüseyin mersiyeleri), Sûz u Güdâz (Şarkı güfteleri), Cep
Lügatı, Müntehâbât-ı Fârisiyye, Kamus (Türkçe-Farsça, Farsça-Türkçe), Usûl-i Fârisî.
KAYNAKÇA: Mehmet Turan Yarar / Doruktan
Doruğa - Güfte Şairleri (1992), İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk
Şairleri (c. I, 1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
