İsmail Beşikçi

Araştırmacı-yazar. 1939, İskilip / Çorum doğumlu. İlk ve ortaokulu İskilip’te okudu. Çorum Lisesi (1958), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (1962) mezunu. Doktora tezi: “Doğu’da Değişim ve Yapısal Sorunlar - Göçebe Alikan Aşireti” (1969). 1964’te Hozat’ta Maiyet memuru iken Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesine asistan olarak girdi. 1968 yılında Doğu Anadolu’nun Düzeni Sosyo-Ekonomik Temeller adlı kitabında suç işlediği gerekçesiyle açılan soruşturmanın ardından görevine son verildi. Kürtçülük, bölücülük yaptığı iddiasıyla Diyarbakır Sıkıyönetim Mahkemesince gözaltına alınarak tutuklandı (1971). Doğu Anadolu’ nun Düzeni kitabı için sekiz yıl dört ay, anlattığı dersler nedeniyle sekiz ay ağır hapis cezasına çarptırıldı. 14.7.1974’te çıkarılan aftan yararlanarak tahliye olduysa da sonraki yıllarda yeniden hapse girdi.

Yazdığı kitapların hemen hemen tamamı toplatıldı. Bu kitaplar ile gazete yazıları, aldığı ve yazdığı mektuplardan dolayı hakkında çok sayıda dava açılarak her birinden hapis ve para cezalarına çarptırıldı. Ceza sürelerini Ankara Merkez, İstanbul Toptaşı, Sakarya, İzmit, Çanakkale gibi çok sayıda cezaevinde geçirdi.

Ekim 1990’da Almanya’da düzenlenen Kürtlerle Dayanışma Gecesi’ne gönderdiği bir mesajdan dolayı Ankara DGM’ce Mart 1991’de yeniden tutuklanarak Ankara Merkez Cezaevine kondu. TCK’nın 141, 142 ve 163 gibi maddeleri kaldırılınca Nisan 1991’de serbest bırakıldı. O güne kadar yargılandığı tüm davalar düştü. 1991 affından sonra, Terörle Mücadele Kanunu’nun 7. ve 8. maddelerinden yargılanarak hakkında yeni para ve hapis cezaları verildi.

“Yıl 1979.

İsmail Beşikçi’nin yolu, hakkındaki bir mahkeme kararını temyiz etmek için Yargıtay’a düşer.

O günü şöyle anlatır Beşikçi:

“O yargıcın odasına girdim. Bir mahkumiyet kararı olduğunu, temyiz ettiğimi söyledim.

Nedir falan dedi.

‘Ben bir yazarım, araştırma inceleme yapıyorum’ dedim.

Yargıç, ‘Hâlâ düşünce üzerinde baskılar var, böyle memleket ne olur’ falan diye de sitem etti...

‘Bunların olmaması gerekir, çağdaş bir dünyada, çağdaş bir demokraside düşünceye baskı olmaması gerekir, buyrun oturun’ falan deyip bana biraz iltifat etti.

Ben dilekçeyi önüne koydum. ‘Neydi sizin kitabınız? Adı ne?’ diye sordu. Ben de, ‘Kürtlerin Mecburi İskânı’ dedim.

O zaman dedi ki:

‘Aah! Bu başka bir olay!”

Evet, bu başka bir olaydır.

Ve bizim memlekette ifade özgürlüğünün sınırları içinde yer almaz.

Ama İsmail Beşikçi yılmaz.

Kürt sorununun üzerine üzerine gitmeyi sürdürür.

Tam 36 tane kitap yazar.

Ve 17 yıl hapis yatar.

Çoğunu hapisteyken yazdığı kitapları Almanca, İspanyolca, Arapça, Farsça, Kürtçe ve Japonca dahil olmak üzere birçok dile çevrilir.

İsmail Beşikçi’nin 36 kitabından 32’sine gelince,  Türkiye’de yasaklanır.” (Hasan Cemal)

ESERLERİ:

Doğu Mitinglerinin Analizi (1967), Doğu Anadolu’nun Düzeni Sosyo-Ekonomik Temeller (1968, yeniden yazılarak Bilim Yöntemi adıyla, 1976; 2 cilt halinde, 1992), Doğu’da Değişim ve Yapısal Sorunlar - Göçebe Alikan Aşireti (doktora tezi, 1969), Bilim Yöntemi Türkiye’deki Uygulama 1 Kürtlerin Mecburi İskânı (1977, toplatıldı), Bilim Yöntemi Türkiye’ deki Uygulama 2 Türk tarih Tezi Güneş-Dil Teorisi ve Kürt Sorunu  (1978, toplatıldı), Devletlerarası Sömürge Kürdistan (1990, toplatıldı), Bilim-Resmi İdeoloji, Devlet-Demokrasi ve Kürt Sorunu (1990, toplatıldı), Bir Aydın Bir Örgüt ve Kürt Sorunu (1990, toplatıldı), Bilim Yöntemi Türkiye’deki Uygulama 3 Tunceli Kanunu -1935 ve Dersim Jenosidi (1991, toplatıldı), Bilim Yöntemi Türkiye’deki Uygulama 4 Orgeneral Muğlalı Olayı Otuzüç Kurşun (1991, toplatıldı), Bilim Yöntemi Türkiye’deki Uygulama 5 Cumhuriyet Halk Fırkası’nın Tüzüğü -1927 ve Kürt Sorunu (1991, toplatıldı), Bilim Yöntemi Türkiye’deki Uygulama 6 Cumhuriyet Halk Fırkası’nın Programı -1931 ve Kürt Sorunu (1991, toplatıldı), Ortadoğu’da Devlet Terörü (1991, toplatıldı), Kürt Aydını Üzerine Düşünceler (1991), UNESCO’ya Mektup (1991), Başkaldırının Koşulları (1991), Bilim Yöntemi Türkiye’ deki Uygulama Kürdistan Üzerinde Emperyalist Bölüşüm Mücadelesi 1915-1925 (c.1, 1991, toplatıldı), Bilimsel Yöntem Üniversite Özerkliği Açısından İsmail Beşikçi Davası III Gerekçeli Karar (1992), Doğu Anadolu’da Göçebe Kürt Aşiretleri (1992).

HAKKINDA: Yurt Ansiklopedisi (c. III, 1982), Yurt-Kitap - Yayın / Haber Mektubu - İsmail Beşikçi ile İlgili Olarak Elimize Ulaşan Mektubu Sunuyoruz, Gerçeğe Adanan Ömür; İsmail Beşikçi (Kitap gazetesi, 1.6.1992), İhsan Işık / “Beşikçi, İsmail” (Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, 2. bas. s. 2007), Malmîsanij, Bu Kürtleri Nereden Çıkardın İsmail Beşikçi? (İstanbul, 2009), Sidar Bayram / “İsmail Beşikçi’nin kısa hatıratı” (Agos kitap eki, Nisan 2010), Hasan Cemal / 36 kitap yaz 17 yıl hapis yat! (Milliyet, 9 Mayıs 2010).