İshak Sukuti

Asker, Tıp Doktoru, Siyasetçi

Doğum
Eğitim
Askeri Tıbbiye (Tıp Fakültesi)

Hekim, asker, siyaset adamı (D. 1868, Diyarbekir - Ö. 1903, San Remo / İsviçre). İlk ve ortaöğrenimini memleketinde tamamladıktan sonra İstanbul’a giderek Askeri Tıbbiyeyi (Tıp Fakültesini) tabip yüzbaşı olarak bitirerek, Haydarpaşa Tatbikat Hastanesi’nde çalışmaya başladı. II. Abdülhamit İkinci zamanında Hürriyet ve Meşrutiyet için çalışan, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni kurmuş olanlardan biridir. Abdülhamit yönetimine karşı çalışmaları duyulunca Rodos Kalesi’ne sürgüne gönderildi. Buradan kaçarak Paris’e yerleşti. 1897’de İbrahim Temo, Abdullah Cevdet, Kafkasyalı Mehmet Reşit ve Bakülü Hüseyinzâde Ali gibi arkadaşlarıyla birlikte Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin Cenevre Şubesi’ni kurdu. Burada, “Osmanlı” gazetesini yayımladı. Aynı yıl cemiyetin Kahire Şubesi’nin kurulmasına öncülük etti.

Hükümet, İshak Sukuti ve arkadaşlarının bu çalışmalarından tedirginlik duyarak. II. Abdülhamit aleyhinde çalışmaktan vazgeçmeleri karşılığında kendilerine mesleklerine uygun görevler verileceğini teklif etti. İshak Sükuti arkadaşlarıyla birlikte, Trablusgarp’taki yetmiş sekiz siyasi tutuklunun serbest bırakılması karşılığında bu öneriyi kabul etti ve Roma Büyükelçiliği’nde doktorluk görevi aldı. İttihad ve Terakki Cemiyeti, bu dönemde yayınlarını yapmayı Londra’da sürdürdü. Sukuti, bu yayınlara imzasız yazılarla destek verdi. Sürgünlük yıllarında tüberküloza yakalanarak, İsviçre / San Remo’da öldü. Meşrutiyetten (1908) sonra kemikleri 1909’da arkadaşı Dr. Rıza Nur tarafından İstanbul’a getirilerek, Sultan Mahmut türbesi bahçesine gömüldü.

HAKKINDA: İbrahim Alâeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), Ahmet Bedevi Kuran / İnkılâp Tarihimiz ve İttihad ve Terakki (1948) -  Osmanlı İmparatorluğundan İnkılâp Hareketleri ve Millî Mücadele (1956), Dr. İbrahim Temo / İttihad ve Terakki Cemiyetinin Teşekkülü ve Hidematı Vataniyye ve İnkılâbı Millîye Dair Hatıralarım (Romanya, 1939), Şevket Beysanoğlu / Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları (c.2, 1959, s. 41-43), Şehbal (sayı: 14-l5, Ekim-Kasım 1909), TDE Ansiklopedisi (c. 4, 1981, s. 410-411), TDOE –TDE Ansiklopedisi 5 (2004), İshak Sükuti (Kent Haber, 28.9.2004), İhsan Işık / TEKAA (2006) - Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör