Baha Tevfik

Gazeteci, Yazar

Doğum
13 Nisan, 1884
Ölüm
19 Mayıs, 1914
Eğitim
Mekteb-i Mülkiye
Burç
Diğer İsimler
Ahmet Nebil, Züğürt

Gazeteci-yazar (D. 13 Nisan 1884, İzmir - Ö. 19 Mayıs 1914, İstanbul).  Ahmet Nebil ve Züğürt imzalarını da kullandı. İlk ve orta öğrenimini İzmir’de yaptıktan sonra Mekteb-i Mülkiye’den mezun oldu (1908). II. Meşrutiyet’in ilanından sonra bir süre vilayet memurluğu, Meclis-i Ayan kâtipliği, Rehber-i İttihâd-ı Osmânî Mektebi’nde Felsefe öğretmenliği yaptı.

Yazı hayatına 1907 yılında İzmir gazetesinde başladı. 1910’da Ahmed Nebil ile birlikte Teceddüd-i İlmî ve Felsefî Kütüphanesi’ni kurarak yayımladığı gazete, mecmua, telif ve tercüme eserlerle geniş kitlelere hitap etti. Hâle, Tenkid, Zekâ, Eşek, Elmalum, Yine O isimli sanat ve mizah dergileri yayımladı. 1913’te çıkardığı Türkiye’nin ilk felsefi dergilerinden olan Felsefe Mecmuası’nda materyalizmi savunun yazılar yazdı. Türkiye’de materyalist felsefeyi ilk savunan yazarlardan biri olarak, sadece biçimde değil düşünce ve sanat alanında da batılılaşmak gerektiği görüşünü ileri sürdü. Rıza Tevfik, Mehmed Rauf, Ziya Gökalp, Ahmed Hilmi gibi döneminin birçok aydının görüş ve düşünceleri sert biçimde eleştirdi.

Felsefenin geleceğin ilmi olduğunu söyleyen Bahâ Tevfik, ahlak anlayışının dini ya da felsefi değil, insani olması gerektiğini savundu. Kendisine rehber olarak gördüğü Nietzsche hakkında bir eser yazdı ve Ahmed Nebil, Subhi Erdem, Memduh Süleyman’la birlikte yabancı dillerden tercümeler yaptı.

ESERLERİ:

ARAŞTIRMA-İNCELEME: Fransızca İştikak Lugatı (Hasan Vasfı Menteş ile, 1907-09), 2 cilt), Tetkikat: Teracim-i Ahval (1909), Hassasiyet Bahsi -Yeni Ahlak (Ahmet Nebil’le birlikte, 1910), Teceddüd-i İlmî ve Edebî (1911), Nietzsche Hayatı ve Felsefesi (Ahmet Nebil ve Memduh Süleyman’la birlikte, 1912; yeni bas. 2002), Karagöz Salnamesi (1913), Felsefe-i Ferd (1914), Muhtasar Felsefe (1914), Felsefe-i Kant (1916), Biraz Felsefe (basılmadı, el yazması Ankara Üniversitesi DTCF İsmail Saip Sencer Kütüphanesinde 1 / 4907 numarada kayıtlı, 82 sayfa), Mektep Dersleri, Felsefe Konusu.

ÇEVİRİ: Ba’su Ba’del Mevt (Tolstoy’dan, 1909), Tarih-i Felsefe (Ahmet Nebil’le birlikte, Alfred Fouille’den, 3 cilt, 1911), Feminizm Alem-i Nisvan (Odette Locguerre’den,1912), Psikoloji - İlm-i Ahval-i Ruh (Ahmet Nebil’le Ribot - Fouille -Worms -Robior -Boisac de Laotiere’den, 1912), Vahdet-i Mevcut - Bir Tabiat Aliminin Dini (Ernst Haeckel’den, Ahmet Nebil’le birlikte), Madde ve Kuvvet (Ludwig Buchner’den, A. Nebil’le birlikte, 3 cilt, 1911), Mantık (Robier’den çeviri, tsz), Kâinatın Muammaları (Ernest Haechel’den, 1912’de Felsefe Mecmuası’nda tefrika edildi, kitap halinde yayımlanmadı).

KAYNAKÇA: Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. III, 1968), Mehmet Akgün / Materyalizmin Türkiye’ye Girişi ve İlk Etkileri (1988, s.235-280), Süleyman Hayri Bolay / Türkiye’de Maddeci ve Ruhçu Görüşün Mücadelesi (2. bas. 1979, s.71-113), Hilmi Ziya Ülken / Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi (2. bas. 1979, s.228 - 240), Abdullah Uçman  / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 4, 1991), Rıza Bağcı / Baha Tevfik’in Hayatı Edebi ve Felsefi Eserleri Üzerinde Bir Araştırma (1996), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör