Eğitimci, yazar ve siyaset adamı
(D. 27 Ağustos 1893, Gaziantep - Ö. 17 Ekim 1946, Ankara). Babası Mehmet Efendi, annesi Fatma Hanım’dır. Temmuz 1906’da Gaziantep Rüştiyesi
(Ortaokulu)’nden mezun oldu. Bir yıl Aymtab (Gaziantep) Amerikan Koleji’nde
okudu. Daha sonra İstanbul Darülfünun Hukuk Şubesine (İstanbul Üniversitesi
Hukuk Fakültesi) girerek 1913’te orayı bitirdi. Mart 1914’te Gaziantep Ticaret
Lisesi Türkçe ve edebiyat öğretmenliğine atandı. Haziran 1914’te yedek subay
olarak silah altına alındı. Ekim 1918’de terhis edilene kadar aralıklarla
öğretmenlik görevini sürdürdü.
İshak Rafet Bey, Milli Mücadele sürecinde
gönüllü müfrezeler kurarak Keleş, Bozdağ ve Salihli cephelerinde Nisan 1920’ye kadar
muharebelere katıldı. Salihli Merkez Komutanlığının kurulmasını sağladı. Cephe
Divanı Harp Üyeliği’nde bulundu. Ekim 1920’de Maraş Maarif Müdürlüğü’ne
yükseldi. Kasım 1923’te Giresun, Haziran 1923’te Gaziantep, Mayıs 1924’te Sivas
Maarif Müdürlüğü görevlerine getirildi. Ekim 1924’te Millî Eğitim Bakanlığı
Genel Müfettişliğine ve Ağustos 1926’da Ankara Maarif Eminliğine (Millî Eğitim
Müdürlüğü) yükseldi. Gece okulları açarak eğitimde verdiği üstün hizmetlerden
ötürü Kasım 1922’de takdirname, Millî Mücadelede ateş hattında gösterdiği fedakârlıklara
karşılık TBMM tarafından Ağustos 1926’da Kırmızı Şeritli İstiklâl Madalyası,
Temmuz 1924’te Öğretmen Okullarına verdiği hizmet karşılığı takdirname ve
Maarif Eminliği sırasında görevindeki başarısı nedeniyle para ödülü kazandı.
İshak
Rafet Bey, Celal Kadri Barlas ile siyasi-mizahi ilk Türk gazetesi olan “İmam
Baba” (1906) yayınını çıkardı. İstiklal Marşı için açılan yarışmada ön
elemede seçici kurul tarafından şiiri seçilen yedi şairden biriydi.
İshak Rafet Işıtman, Ankara
Bölgesi Maarif Emini bulunduğu sırada TBMM III. Dönem (1 Kasım 1927- 26 Mart 1931) seçimlerine katıldı ve Diyarbakır milletvekili seçilerek Başkanlık Divanı
Kâtipliği yaptı. Milletvekilliği sona erdikten sonra Ankara Atatürk Lisesi
Türkçe ve Edebiyat Öğretmenliğine atandı. Türk Dil Kurumu Kurucu Üyesi oldu ve
ölümüne kadar aktif çalışmasını sürdürdü.
ESERLERİ:
ŞİİR:
Gazi Ayıntab’a Selâm (1921), Ne Mutlu Bana ki Türk Yaratıldım
(1933), Atatürk I - Atatürk II (1935), Cumhuriyet Destanı (1944).
DİL:
Dil Kavgası / Çankırı Mebusu Talât Beye Cevaplarım (1931), Ana
Dilden Derlemeler (H. Zübeyir Koşay ile, 1932), Türkçe İçin Bir
Konferans (1932).
DİĞER:
Karacaoğlan (1933), Rubai Çevirileri (Necmi Tarkan ile),
Muhakemetül-lugateyn: Büyük Şairin Beşyüzüncü Doğum Yıldönümü Dolayısıyla Ali
Şir Nevayi (1941).
KAYNAK:
Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı (1938), V. Recai
Velibeyoğlu / Örneklerle Bütün Basılmış Şiir Kitapları Antolojisi (c. 1 , c. 2,
1975), TDE Ansiklopedisi (c. 4, 1976), TBE Ansiklopedisi (c. 1, 2001), TBMM Albümü
1920-1994 (2001), TDOE-TDE Ansiklopedisi (c. 5, 2004), İhsan Işık / TEKAA
(2006) - Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).
