Devlet ve
siyaset adamı (D. 1901, Yenihisar / Kaşgar / Doğu Türkistan - Ö. 15 Aralık
1995, İstanbul). Bir süre Yakup Ahund Molla Mektebinde okuduktan sonra Çin
okullarına devam ederek öğrenimini tamamladı. 1926 yılında tercüman olarak Çin’in
Andican Konsolosluğunda görevlendirildi. Moskova, Kazakistan ve Çin arasında
diplomatik faaliyetlerde bulundu. 1931 yılında Çinli Müslüman General
Maarif Cun Yin ile iyi münasebetler geliştirdi.
1932 yılında Doğu Türkistan’a dönerek bir yıl sonra 1933’te Doğu Türkistan
Vatandaşlar Cemiyetini kurdu, Çin Türkistan’ı Avazı adıyla bir dergi
çıkardı.
Çin işgaline
karşı mücadelesini sürdüren İsa Yusuf Alptekin, 6 Mayıs 1939’da İstanbul’a
geldi. Cumhurbaşkanı İnönü, Başbakan Refik Saydam ve Dışişleri Bakanı Şükrü
Saracoğlu ile görüştü. Hindistan, Afganistan, Lübnan, Irak, İran gibi ülkeleri
de ziyaret ederek Doğu Türkistan’ın durumunu anlattı ve ülkesinin bağımsızlığı
için çareler aradı.
21 Eylül 1944
yılında Ali Han Töre idaresi altında, Çin yönetimine karşı ayaklanan Doğu
Türkistan Türkleri, Çin yönetimini 7 Kasım 1944’te Çin’e bağlı ‘Şarkî Türkistan
Eyaleti Hükümeti’ni kurmaya mecbur ettiler. 29 Ekim 1947’de bu hükümetin
başkanlığı Türklere verilince Mesut Sabri Baykuşu Hükümet Başkanı, İsa Yusuf
Alptekin de hükümete Genel Sekreter oldu. 17 Temmuz 1947 yılında Rus ve Çin
aleyhtarı politikaları yüzünden Baykuzu ve Alptekin tasfiye edildi. Alptekin,
1949’da Pekin komünistlerin eline geçtiğinde Mehmet Emin Buğra ile yurdundan
ayrılmaya karar verdi. 1954 yılında Türkiye’ye yerleşen İsa Yusuf Alptekin,
Doğu Türkistan Davası’nı anlatmak için de çabalarını sürdürdü. Kurduğu Doğu
Türkistan Göçmenler Cemiyetini daha sonra vakıf haline getirdi. Uluslararası
kongre ve konferanslara katılarak davasını anlatmayı vefatına kadar sürdürdü.
ESERLERİ:
Doğu
Türkistan Davası (1973), Doğu Türkistan
İnsanlıktan Yardım İstiyor (1974), Esir Doğu Türkistan İçin (1985),
Uluslararası Vatan Türkistan.
HAKKINDA: İsa
Kocakaplan / Türklük Mücahidi İsa Yusuf (1991), Ertuğrul Yaman / Türkiye’deki
Türk Dünyası (A. K. Bolaç ve A. Esatoğlu ile, 1998).
