Yusuf Çotuksöken

Deneme ve eleştiri yazarı, Dil Bilimci, Edebiyatçı

Doğum
20 Nisan, 1947
Eğitim
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Burç
Diğer İsimler
Yılmaz Oğuz

Dilbilimci, sözlükçü, edebiyatçı, deneme yazarı, eleştirmen. 20 Nisan 1947, Eskişehir doğumlu. Felsefeci Prof. Dr. Betül Çotuksöken’in eşidir. Yılmaz Oğuz adını da kullandı. Pendik Lisesi (1965), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü (1970) mezunu. Bitirme tezi: Kitabu fi Riyazati’l-Hayl.”

İstanbul’da Özel Darüşşafaka Lisesi (1971-77) ve Özel Saint-Joseph Lisesinde (1977-81) edebiyat öğretmenliği, İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulunda Türkçe okutmanlığı (1981-88), Beykent Üniversitesinde Türk Dili Birimi koordinatörlüğü (1998-2003), Maltepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde öğretim görevliliği, başkanlık ve rektör danışmanlığı (2003-) yaptı.

Deneme ve incelemeleri Cumhuriyet, Güneş gazeteleri ile Gösteri, Günümüzde Kitaplar, Türk Dili, Varlık, Milliyet Sanat, Çağdaş Eleştiri, Journal of Turkish Studies-Türklük Bilgisi Araştırmaları vd. dergilerde yer aldı. Meydan Larousse, Gelişim Hachette, Türkiye 1923 / 1973, Türk Dili ve Edebiyatı vb. ansiklopedilere madde yazarlığı yaptı.

Ayrıca yabancılara Türkçe öğretme, Türkçe ve edebiyat öğretim yöntemleri konularında program geliştirme ve uygulama çalışmaları yaptı. Türkçe  sözlükler ile yazım kılavuzlarının hazırlanış sürecinde karşılaşılan sorunları çözüm önerileriyle birlikte ele alıp inceledi. Bilim terimlerinin Türkçeleştirilmesi konusundaki çalışmalara da katkıda bulundu.

Yusuf Çotuksöken, yayımladığı sözlüklerle Türkçenin sözvarlığının zenginliğini  ortaya koymaya çalıştı. Türkçenin yazılı ve sözlü kullanımı sürecinde, söyleyiş, yazım, tümce kuruluşları, mantıksal sıradüzeni izleme vb. konularda yapılan çeşitli yanlışlara, yabancı sözcüklerin yoğun akını karşısında takınılması gereken tutumlara ilişkin uyarıcı yazılar yazdı.

 Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Memo Larousse, Thema Larousse’ta Türk edebiyatı sorumlusu, Axis 2000’de Türk edebiyatı sorumlusu, Arkadaş Büyük Türkçe Sözlük’te yazarlar kurulu üyesi olarak görev aldı. Türk Dil Kurumu (1978-1983), Dil Derneği, Çocuk ve İlkgençlik Edebiyatı Araştırmacıları Derneği (ÇİKEDAD) üyesidir.

 

Ödülleri:

 

Nasrettin Hoca Fıkraları (1996) adlı kitabıyla Truva Folklor Derneği Halkbilim Ödülünü aldı.

 

Yusuf Çotuksöken İçin Ne Dediler?

 

“Türkçe sevgim zamanla Türkçe bilincine dönüştü,” diyen Çotuksöken’in makaleleri Türkçe üzerine düşünenlere, Türkçeyi dert edenlere çok şey söyleyecektir.” (Aynur Ahenk)

 

ESERLERİ:

 

Sadeleştirme: Türkçülüğün Esasları (Ziya Gökâlp’ten, Mahir Ünlü ile, 1975), Türkleşmek, İslâmlaşmak, Çağdaşlaşmak ve Doğru Yol (Ziya Gökâlp’ten, 1976), Türk Töresi (Ziya Gökâlp’ten, 1977), Türk Uygarlığı Tarihi (1991), Samipaşazade Sezai’den:  Sergüzeşt (1996).

 

Araştırma: Atasözlerimiz (1979), Türkçe’de Ekler-Kökler-Gövdeler (1980), Deyimlerimiz (1988), Üniversite Öğrencileri İçin Uygulamalı Türk Dili (2 cilt, 2001-2004).

 

Antoloji-Derleme: Atatürk Antolojisi (1980), Atatürk’ten Seçme Düşünceler (1994), Nasrettin Hoca Fıkraları (1996), Atatürk Diyor ki (2003), Anadolu ve Dünya Bilgesi Nasrettin Hoca ve Fıkraları (2003), Bektaşi Fıkraları (2004), Atatürk Şiirleri Antolojisi (2004).

 

DENEME-ELEŞTİRİ: Denemenin Kıyılarında (1992), Felsefi Söylem Nedir (1994), Bir Dilcinin Günlüğünden / Okul Sözlüğü’nün Eleştirisi (1996), Türkçe Üzerine I: Denemeler ve Eleştiriler (2002), Bektaşi Fıkraları (2004).

 

Sözlük: Dil ve Edebiyat Terimleri Sözlüğü (1992), Türkçe Anlamdaşlar ve Karşıtanlamlılar Sözlüğü (1992), Konularına Göre Özlü Deyişler Sözlüğü (2000), Özlü Deyişler Sözlüğü (2001), Türkçe Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (2004).

Ayrıca ders kitapları da vardır.

 

HAKKINDA: İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (2001), Üniversite Öğrencileri İçin Uygulamalı Türk Dili (Cumhuriyet Kitap, 15.11.2001), Ahmet Kocaman / Türk Dili Eğitiminde Yeni Bir Seçenek (Cumhuriyet Kitap, 31.1.2002), Aynur Ahenk (Virgül, sayı: 57, Aralık 2002), Osman Bolulu / Uygulamalı Türk Dili I-II (Varlık Kitap, Nisan 2003), M. Güner Demiray / Yusuf Çotuksöken’den Bir Antoloji: Şiirlerde Atatürk (Cumhuriyet Kitap, 3.2.2005).

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör