Osmanlı devlet adamı, asker, diplomat, Osmanlı döneminde müzeciliğin kurucusu, padişah damadı (D. 1801, İstanbul – Ö. 1854, İstanbul). Kaynaklarda adı Ahmet Fethi Paşa, Fethi Ahmet Paşa, Fethi Paşa olarak da geçmektedir.
Enderun'da
yetişti. Yeni kurulan Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusuna yazıldı,
yükselerek paşa oldu (1831). İki kez Viyana (1834, 1835), Moskova (1835), Paris
(1837), Londra (1838) büyükelçiliklerinde bulundu. Bu görevleri sırasında
Avusturya hükümdarı Ferdinand I ve İngiltere kraliçesi Victoria'nın taç giyme
törenlerinde Osmanlı devletini temsil etti. Meclisi Valay-ı Ahkâm-ı Adliye
üyeliğine ve Ticaret nazırlığına getirildi (1839).
Fethi
Ahmet veya Ahmet Fethi Paşa, Rodoslu Hafız Ahmet Ağa’nın oğlu olduğu için
Rodosizade, Sultan II. Mahmut’un kızı Atiye Sultan evlendiği için de “Damad”
olarak ta anılır. 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı asker ve devlet adamıdır. 1858
yılında ölmüştür. Kuzguncuk’taki Ahmet Fethi Paşa Yalısı, Üsküdar’daki Fethi
Paşa Korusu, Karacaahmet’teki Rodoslu Ahmet Fethi Paşa Camii İstanbul’da onun
adıyla anılan mekânlardır.
Sultan
II. Mahmud’un kızı Atiye Sultan ile evlendi. Serasker kaymakamlığı, Meclis-i
Valayı Ahkâmı Adliye Başkanlığı (1843), Mühimmat-ı Harbiye nazırlığı ve iki kez
tophane müşirliği yaptı. Askeri müzenin çekirdeğini oluşturan Mecma-i Esliha-i
Atika'yı kurarak Türk müzeciliğinin temellerini attı. Ülkenin çeşitli
yerlerinden arkeolojik eserler topladı, bunların tanıtımı için rehberler
hazırladı.
Fethi
Ahmet Paşa, Rodoslu Hafız Ağa’nın oğlu. Ataları Kanuni zamanında sancak beyi
olarak Rodos’a gitmiş. Fethi Ahmet Paşa, babası Ahmet Ağa’nın 1801’de bir
suikasta kurban gittiği sene dünyaya geliyor. Yedi yaşına girince, aile dostu
aracılığıyla Enderun’a alınıyor. Enderunlu olarak yüksek rütbelere geliyor.
Osmanlı’da
müzeciliği kuruyor. 1833’te Osmanlı’nın ilk Viyana sefiri oluyor. Çok etkili
bir sefir, çok renkli bir kişilik, sanata meraklı. Ünlü besteci Strauss’un
Fethi Ahmet Paşa’ya yaptığı beste var. Daha sonra Paris sefiri.1839’da
İngiltere Kraliçesi Victoria’nın taç giyme merasimine o gidiyor.
Ünlü
besteci Strauss'un beste yaptığı bir Osmanlı paşası. Fethi Ahmet Paşa... Milletvekili
Şevket Mocan oğlu, dekoratör Rüya Mocan torunudur. Boğaz’ın Anadolu yakasında,
Kuzguncuk’ta diğer adıyla Pembe Yalı ya da Mocan Yalısı olarak bilinen ünlü
yalının ilk sahibi.
İstanbul’un
Anadolu yakasındaki ünlü Fethi Paşa Korusu, adını bu paşadan almıştır. Anadolu
yakasının Boğaz kıyısında bulunan ve bu bölgenin oksijen deposu olarak bilinen
Fethi Paşa Korusu, Sultantepe semtinin İstanbul Boğazı’nı gören sırtlarından
başlayıp, Kuzguncuk Tepesi ve Paşalimanı’nın üst kısımlarına doğru uzanıyor.
Koru, ismini II. Mahmud ve I. Abdülhamid dönemlerinde valilik, elçilik ve
nazırlık yapan Tophane Müşiri Fethi Ahmet Paşa’dan alıyor.
İstanbul
Kuzguncuk’taki yalıyı o kadar güzel döşüyor ki; evi çok beğenen Sultan
Abdülmecit Dolmabahçe Sarayı’nı yaptırırken sarayın döşenmesi görevini ona
veriyor. Benim de dekorasyon merakım oradan geliyor herhalde. Fethi Ahmet Paşa
çok dindar ama aydın bir kişi. 1858 yılında Dolmabahçe Sarayı’nda namaz
kılarken ölüyor.
Fethi
Ahmet Paşa, Sultan Abdülmecid’in kız kardeşi Atiye Sultan’la Atiye Sultan
(d.1824 - ö.1850) ikinci eşi olarak evleniyor. Paşa, Padişah’ın hatırını
kıramıyor ve ailede ilk defa bir erkek ikinci bir kadınla evleniyor. Paşa ve
Atiye Sultan aileye ait başka bir yalıya taşınıyor. Fethi Ahmet Paşa, ilk eşi
Şemsinur Hanım’a ve Atiye Sultan’a haksızlık yapmamak için hiç Pembe Yalıya
gitmiyor. Paşa aslında Şemsinur’a aşık. Ama Atiye Sultan’a da hiçbir şekilde
ihanet etmiyor. Atiye Sultan vefat edince Paşa tekrar sevdiği kadına, Şemsinur
Hanım’a dönüyor.
Damadı
Sait Paşa da çok önemli biri. Edinburgh Üniversitesi’ni birincilikle bitiriyor.
Greenwich Rasathanesi’nde çalışan ilk yabancı. Yenilikçi biri. Ona ‘İngiliz
Sait Paşa’ diyorlar.
Oğlu
Şevket Mocan enteresan biri... Nam-ı diğer ‘Deli Şevket’! Öğrenciyken Birinci
Dünya Savaşı’na gönüllü olarak katılıyor. Galiçya Cephesi’nde savaşıyor. Milletvekili
oluyor.
Çok
da çapkın... 66 yaşında iken, 18 yaşındaki Gönül Yazar’a aşık oluyor.
Yalıya
getirdiğinde Gönül Yazar 17-18 yaşındadır. O yıllarda o yaşta evlatlıklar
getirilirdi yalıya, Gönül Yazar da eve gelen evlatlıklardan biri sanılmıştı.
Zamanın ünlü şarkıcılarından Suzan Yakar da aşık olduğu bir başka kadın. Şevket
Mocan, yalının korusunda ona ‘Yakartepe’ diye bir gazino yaptı. Hala orası
Yakartepe diye anılır.
Şevket
Mocan, hisli, coşkulu bir insandı. İki kere evlendi, biri Nazım Hikmet’in
teyzesi Sara Hanım, diğeri ise Rüya Mocan’ın annesi Nihal Hanım. Şevket Mocan
ve Nihal Hanım iki yıl evli kaldı. Onlar ayrılınca Rüya Mocan, yalıda babasıyla
kaldı. Annesi 2011 yılında 99 yaşında iken vefat etti;
Torunlarından
Rüya Mocan, Fethi Ahmet Paşa yalısında doğdu. Kuzguncuk’ta yalnız büyüdü. Kalabalık
bir yalıdaki tek çocuktu. Evde hala eski Çerkez halayıklar vardı. Arkadaki koru
da onlarındı, orada babasıyla ata biner, Cemil Molla Köşkü’nden geçer, sarayın
tüneline kadar giderdi. Bir kere tünelde babacığının atının ayağı kaydı,
düştüğünde çok alay etmişti. Babası da ona çok kızmıştı. Çiftlikleri vardı, hep
hayvanlarla büyüdü, perende atan güvercinleri bile vardı. Banyonun içine
kurbağa atardı, o da yalıda onlarla birlikte yaşardı.
Fethi
Ahmet Paşa Yalısının tamir edilmesi gerekiyordu ve tamir etmek çok zor bir
olaydı. Çünkü 29 odası, 4 tane büyük salonu var yalının. Bütün tavanlar Venedik
ustaları tarafından boyanmış. Tamiri için büyük para gerekiyor. Eski ailelerde
mal mülk var, para yok. Torunu Rüya Mocan, bu işi onun için öğrenmiş.
İngiltere’de bu konuda birçok kurslara katılmış. Sonunda restorasyonu o yönetiyor.
KAYNAKÇA:
Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (1. cilt, 1986), Boğaz'daki
yalıdan Hint sarayına... (Röportaj:
Seral Cumalı, Pazar Postası, 30.10.2011), Paşanın torunları Çatalca'yı istiyor
(emlak.haber7.com, 20.11.2014), Prenses'e 'Borcunu öde' davası (9.5.2015).
PAŞANIN
TORUNLARI ÇATALCA'YI İSTİYOR
Fethi
Ahmet Paşa’nın varisleri, 1946 yılında devletleştirilen 63 milyon metrekarelik
arazilerini geri almak için hukuk savaşı başlattı.
Osmanlı
Devleti’nde 19. yüzyılda yaşamış asker ve devlet adamı Fethi Ahmet Paşa’nın
hissedarları Çatalca Çilingoz’daki meşhur çiftlik dahil olmak üzere toplam 63
milyon 411 bin metrekarelik araziyi geri almak için hukuk mücadelesi başlattı.
İsmet İnönü döneminde karşılığı ödenmeden devletleştirilen dev arazinin
mirasçıları ise tanınmış isimler oluşuyor. Çocukluğu Kuzguncuk’ta ‘Pembe Yalı’
olarak bilinen Fethi Ahmet Paşa Yalısı’nda geçen Rüya Mocan Nebioğlu, Hindistan’ın Haydarabat Eyaleti prensesi Asaf
JAH Hanedanlığı’na bağlı prens Mükerrem JAH ile evli olan Prenses Esra Birgen
JAH, Bodrum’daki Catamaran Club’ün
sahibi Mehmet Birgen, Ayşe Şemsinur Baştımar ile birlikte 16 hissedar davanın
tarafları arasında. Dava, Cumhuriyet tarihin devletleştirme uygulamasına karşı
açılmış en büyük dava olarak niteleniyor. Mahkemeye sunulan deliller arasında
tapu kayıtları birinci sırayı aldı.
200
YILLIK TAPULARI VAR
Davalıların
avukatı Ali Elbeyoğlu, “Davaya konu olan Çilingoz Çiftliği 200 yılı aşkın bir
süreden bu yana aralıksız tapu silsilesi ile birlikte müvekkillerimin
atalarından intikal etmektedir. Uzun yıllar çiftlik ve orman olarak kullanılan
taşınmaz Şubat 1949 yılında hiçbir tebligat yapılmadan ve hiçbir bedel
ödenmeden, müvekkillerimin elinden alınmıştır” dedi.
FETHİ
AHMET PAŞA KİMDİR?
Fethi
Ahmet veya Ahmet Fethi Paşa, Rodoslu Hafız Ahmet Ağa’nın oğlu olduğu için
Rodosizade, Sultan II. Mahmut’un kızı Atiye Sultan evlendiği için de “Damad”
olarak ta anılır. 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı asker ve devlet adamıdır. 1858
yılında ölmüştür. Kuzguncuk’taki Ahmet Fethi Paşa Yalısı, Üsküdar’daki Fethi
Paşa Korusu, Karacaahmet’teki Rodoslu Ahmet Fethi Paşa Camii İstanbul’da onun
adıyla anılan mekânlardır.
ÇATALCA'YI
İSTİYORLAR
Avukat
Ali Elbeyoğlu, “Davamız ünlü ismiyle Çilingoz Çiftliği ile ilgili. Çilgingoz
daha doğrusu arazinin genel adı. Bu çiftlik Fethi Ahmet Paşa’nın öncesine
dayanan tapularla tescilli bir yer. Elimizde 150-200 yıllık tapusu var.
Bu
arazi devletleştiriliyor tapusu maliye adına geçiriliyor ama devletleştirme
bedeli ödenmiyor. Dava şu anda delil toplama aşamasında. Yakın zamanda duruşma
günü verilecek ve keşfe gidilecek” şeklinde davayı özetledi.
KAYNAK:
Paşanın torunları Çatalca'yı istiyor (emlak.haber7.com, 20.11.2014),
PRENSESE BORCUNU
ÖDE DAVASI
Rüya
Mocan Nebioğlu, Haydarabat Nizamı Mükerrem Şah'ın ilk eşi olan kuzeni Prenses
Esra Birgen'e, 750 bin dolar borcunu ödemediği iddiasıyla dava açtı
19.
yüzyılda yaşamış Osmanlı asker ve devlet adamı Fethi Ahmet Paşa'nın torunları
Rüya Mocan Nebioğlu ile Esra Birgen, davalık oldu. Çocukluğu Kuzguncuk'ta
"Pembe Yalı" olarak bilinen Fethi Ahmet Paşa Yalısı'nda geçen ve son
olarak dünyanın en iyi otelleri arasına giren Falaknuma Sarayı'nın iç
mimarlığını yaparak tüm dünyanın dikkatini çeken isim olan Rüya Mocan Nebioğlu,
Haydarabat Nizamı Mükerrem Bereket Şah'ın ilk eşi ve aynı zamanda Sedef
adasının sahibi olan kuzeni Prenses Esra Birgen'e verdiği 750 bin doları (2
milyon lira) alamayınca dava açtı. Yaklaşık beş yıldır süren alacak davası,
geçtiğimiz günlerde Adalar'da bir kez daha görüldü. Mahkeme, davayı başka bir
tarihe erteledi. Kuzeni Esra Birgen'den alacaklarını tahsil etmek için sonuna
kadar mücadele edeceğini söyleyen Rüya Mocan Nebioğlu, "Kardeşim Esra'yı
severdim ama paramı istediğim için bana düşman oldu. Yıllarca Manolya Onur'a
haksızlık yaptı ve Manolya Onur'un hakkını vermedi. Ona verdiğim parayı ne
olursa olsun faiziyle birlikte alacağım" diye konuştu.
PADİŞAH KIZIYLA
EVLENDİ
Fethi
Ahmet veya Ahmet Fethi Paşa, Rodoslu Hafız Ahmet Ağa'nın oğlu olduğu için
Rodosizade, Sultan II. Mahmut'un kızı Atiye Sultan ile evlendiği için de
"Damad" olarak ta anılır. 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı asker ve devlet
adamıdır. 1858 yılında ölmüştür. Kuzguncuk'taki Ahmet Fethi Paşa Yalısı,
Üsküdar'daki Fethi Paşa Korusu, Karacaahmet'teki Rodoslu Ahmet Fethi Paşa
Camisi İstanbul'da onun adıyla anılan mekânlardır.
KAYNAK:
Prenses'e 'Borcunu öde' davası (9.5.2015).