Hayırsever valide sultan (D. 1745- Ö. 16 Ekim 1805). Padişah III. Selim’in annesi ve Sultan III. Mustafa’nın eşidir. Ceneviz asıllı bir aileden olup gerçek adının Agnes olduğu sanılmaktadır. Kimi kaynaklarda da Fransız asıllı olup adının Janet olduğu öne sürülmektedir. Osmanlı Sarayı’na geldikten sonra “Mihrişah” adı verilen Mihrişah Sultan, eşi III. Mustafa’nın ölümünden sonra (1774) Eski Saray’a gönderildi. III. Selim padişah olunca (1789- 1807), valide sultan oldu. Selim’in doğumundan sonra itibarının çok artmasına karşın hiçbir zaman devlet işlerine karışmadı. Oğlu tarafından sevilen sayılan, hayır işlerini sevmesi ve dindarlığıyla tarihe geçmiştir.
Mihrişah Valide Sultan, Eyüp’te bulunan; Peygamber’in Sancaktarı Hazret-i Halit’in ruhaniyetinden (üstün amel, eylem) yararlanmak için yazları kızıyla bu semtteki Sahil Sarayı’nda otururdu. 1795’de Eyüp’te bir türbe, medrese, kütüphane ve imaret (okul ve külliye), 1746’da Bahçeköy’deki Arabacı Mandrası Deresi üzerindeki Valide Bendi, 1805’te Yeniköy’deki Mihrişah Valide Sultan Çeşmesi, Levent Çiftliği’ndeki kışlanın bahçesinde cami, çeşme, sıbyan mektebi (ilkokul), Küçüksu’da, Küçüksu Köşkü’nün önünde çeşme (1806) yaptırdı. Kasımpaşa Mevlevihanesi’ni tamir ettirdi. Hasköy’deki Lağımcılar Kışlası’ndaki cami ile Halıcıoğlu’ndaki Mihrişah Valide Sultan Camisi’ni yaptırdı, ayrıca bu işleri yapabilmek için vakıflar kurdu.
Mihrişah Valide Sultan, oğlu III. Selim’in saltanatı sırasında öldü (1805) ve Eyüp’teki Mihrişah Valide Sultan Türbesi’nde toprağa verildi. Mihrişah Sultan’ın Eyüp’teki hayratına su vermek için düşünülen bendin mermer su toplama duvarı üzerinde de Sultan’ın 1796 tarihli kitabesi yer almaktadır. 1794’de yapımı biten çeşme ve sebil Eyüp’te, Bostan iskelesi yakınında Mihrişah Valide Türbesi’nin yanındadır. Yuvarlak cepheli, rokoko tarzında süslü bir çeşme ve sebildir. O dönemin önemli şairlerinden Şeyh Galip, Aynî, Fazıl-ı Enderunî, Sururi, Sünbülzade Vehbi ve İhya hem çeşme hem de sebil için birden çok tarih manzumesi yazmış, bunlardan Şeyh Galip’in şiiri kitabeye konulmak üzere seçilmiştir. Sebil beş şebekeli, saçağı geniş ve pencereleri sütunlu bir yapıdır. İki yanında çeşmeleri vardır ve bu yapı Mimarbaşı Arif Efendi’nin eseridir.
HAKKINDA: Meydan Larousse Ansiklopedisi (1969-1973), Büyük Larousse Ansiklopedisi (1986), Yeni Rehber Ansiklopedisi (Türkiye Gazetesi, 1993).