Diyarbakır'ın ünlü Cemil Paşa ailesinin büyüğü (D. 1837, Diyarbekir - Ö. 1902, Diyarbekir). Gücünden korkulduğu için hep Yemen gibi uzak yerlerde görevlendirilmiştir. Diyarbakır’da uzun bir dönem etkin olan Cemil Paşazadeler çok geniş bir ailedir. 400 yıllık bir geçmişe sahip olan bu aile, bölgede ve Diyarbakır’da meydana gelmiş olaylarda etki sahibidir. Cemil Paşa ailesinden birçok aydın ve kültür insanı yetişmiştir. Bu yönü ile Diyarbakır’ın siyasi hayatında ciddi bir ağırlığa sahiptirler. Şeyh Sait İsyanı bastırıldıktan sonra ailenin tamamı sürgüne gönderilmiştir. Değişik yerlere sürgüne gönderilen aile mensupları, uzun yıllar sürgünde yaşamıştır ancak gittikleri yerlerde de çeşitli siyasi etkinliklerin ve örgütlerin içinde yer almışlardır. Ailenin diğer ünlüleri olan Ekrem Cemil Paşa ve Kadri Cemil Paşa, Suriye’de Hoybun örgütünün kurucuları arasındadır. Ayrıca Kürtçe alfabenin hazırlanması için çalışma yürüten Ekrem Cemil Paşa ile Kadri Cemil Paşa, çeşitli Kürtçe dergilerin çıkarılmasında da sorumluluk almışlardır.
