Devlet
adamı, şair (D. 1831, Trabzon – Ö. 22 Mart 1906, Ankara). Adı kaynaklarda Agâh
Osman Paşa olarak da geçer. İlköğrenimini tamamladıktan sonra 1849’da (kitabet)
kâtiplik mesleğine girdi. Daha sonra gönüllü olarak (Bahriyeye) denizci
askerliğine girerek İstanbul’a gitti. Gemi hocalığı ile kalyon kâtipliği, Çeşitli vilâyetlerde alaybeyliği göreviyle
bulundu. Son olarak Ankara alay beyliği yaptı. 1852’de kendisine Osmanlı devleti ve İngiltere hükümeti tarafından
gümüş madalyalar verildi.
Sakız
adasında kâtiplik yaptı ve terfi ettirilerek muhasebecilik göreviyle Midilli’ye
gönderildi. Kalyon kâtipliği rütbesiyle tersanede fabrikalar kâtibi oldu.
Midilli’de bulunduğu sırada, Cezair’in Akdeniz valisi olan Hüsni Paşa’ya
katılarak onun öncülüğünde ve binbaşı rütbesiyle Fırkâ-i Zabtiye üyeliğine,
daha sonra da Hüdavendiğar, Hicaz, Pürzerin vilâyetleri alaybeyliğine (sipahi askerlerinin
başı) atandı.
1877’de
İstanbul’da Meclis-i Fırka üyeliğinde, daha sonra Van, Bitlis, Erzurum,
Diyarbakır, Kosova, Halep, Selânik, Manastır ve Ankara vilâyetleri
alaybeyliğinde ve komutanlığında bulundu. Mir-i Mirân rütbesini kazandı. Emekli
olduktan sonra Ankara’da yedi yıl İdare Meclisi üyeliğinde bulundu.
Ölünce
Hacı Bayram Veli türbesinin civarındaki mezarlığa gömüldü.
Şiirleri
tasavvufî ve hikmetlidir. Tasavvuf
düşüncesini benimsemiş, divan şiiri geleneğine bağlı son şairlerdendir. Paresiz
(parasız) adlı muhammesi ünlüdür.
ESERLERİ:
Divan,
Bülbül-nâme, Risale.
KAYNAKÇA:
İbnü’l Emin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (1969, C. 1, 1999),
Bursalı Mehmet Tahir / Osmanlı Müellifleri (1914, 1972), Sadeddin Nüzhet Ergun
/ Türk Şairleri (1935-45), Murat Yüksel / Trabzon’da Türk - İslâm Eserleri ve
Kitâbeler (1991) - Geçmişten Günümüze Trabzon Şairleri 1 Osmanlı Dönemi (1993),
Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001,
2004) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007).
Etmez Hevâ-yı aşk ile
aslâ karâr mevc
Durmaz koşar sevâhil-i
vaslı azar mevc
İcrâ-yı medd ü cezri
tevâzu’la câ-be-câ
Etmek diler o mâh- veşi
der-kenâr mevc
Haddin taşırma hiddete
gelsen de bahr-veş
Cüşiş deminde sâhili
etmez güzâr mevc
Pervâne gönlüm eyledi
deryâyı nüra gark
İzhâr edince şem’a-i
ruhsâr-ı yâr mevc
Âgâh anın da çektiği var
rüzgârdan
Etmezdi yoksa yok yere
feryâd ü zâr mevc