Nilüfer Hatun

Hayırsever

Ölüm
-
-
Diğer İsimler
Holofira

Hayırsever. Osmanlı  sultanlarından Orhan Gazi’nin eşi, Murat Hüdavendigâr’ın annesi (XII.-XIV yy.). Nilüfer Hatun, Rum asıllı olup gerçek adı  Holofira’dır. Osmanlı’daki yabancı eşlerden ilki, aynı zamanda ilk yabancı kökenli sultandır. Yarhisar (Bursa / Yenişehir’e bağlı) Tekfuru Mihalis’in kızıdır. Orhan Bey’le evlenip Müslüman olduktan sonra Nilüfer adını aldı, kısa zamanda Türk geleneklerini benimsedi. Orhan Gazi ile Nilüfer Hatun’un evliliklerinden iki erkek çocukları dünyaya geldi: Süleyman Şah ve Murat (I. Murat). Nilüfer Hatun’un büyük oğlu Süleyman Şah, Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında büyük hizmetler yaptı. Nilüfer Hatun da bütün servetini vakfederek, Bursa civarında güzel izler bıraktı.  

Orhan Gazi serhat boylarında babasının vasiyeti gereği savaşırken eşi Nilüfer Hatun da yaşamını  hayır işleri yaparak geçirdi. Çok hayırsever bir kadın olan Nilüfer Hatun, İznik ve Bursa’yı camiler, imaretler, medreselerle donattı. Bursa’da kaplıca kapısı yanında bir tekke, Bursa Kalesi’nde bir cami, Darülharp mahallesinde bir mescit, kendi adını  taşıyan Nilüfer Çayı (Bursa / Mudanya yolu) üzerinde bir köprü yaptırdı. Adı yüzyıllar sonra Bursa’da bir ilçeye verildi.

Mezarı Söğüt’teki Orhan Gazi Türbesi’nde olan Nilüfer Hatun için oğlu I. Murat da 1388 yılında İznik’te bir annesi adına bir zaviye-i imaret yaptırdı. Yeşil Cami’nin kuzeybatısında; Müze, Türbe ve Lefke sokaklarının bulunduğu yerde olan imaret günümüzde İznik Müzesi olarak kullanılmaktadır. İmaret’in doğu cephesindeki giriş kapısının üzerinde 48x151 cm. ebadındaki üç satırlık bir kitabenin Türkçesi şöyledir:

“Bu mamur olarak sürecek olan mübârek ve şerefli imaretin yapılmasını büyük hükümdar, kerem sahibi Hakan Sultan oğlu Sultan, Orhan’ın oğlu Murat emretti. Annesi merhume ve mağfure Nilüfer Hatun için yedi yüz doksan senesinin Cumade’l-evvelinin başında”

Bu kitabede Sultan Murat’ın (Hükümdarlığı: 1362-89) annesi Nilüfer Hatun için 1388’de yapılmasını emrettiği, kitabesinde belirtilmekte olan bu yapı, en eski Osmanlı yapılarındandır. XIX. yüzyılın sonlarına dek imaret işlevini gören bu yapı,  İznik’in Yunan işgali sırasında büyük ölçüde tahrip edilmişti. Cumhuriyet döneminde bir süre depo olarak kullanılmış, bu arada onarılmış, binanın  çevresini kuşatan ekler ortadan kaldırılmış ve bugünkü  görünümünü almıştır. Nilüfer Hatun anısına yapılan bu bina 1955 yılında müze olarak hizmete ve ziyarete açılmıştır.

   KAYNAKÇA: Ana Britannica Ansiklopedisi (1999), Meydan Larousse Ansiklopedisi (1969-73), İrfan Özfatura / Fukara Anası Nilüfer Hatun (2004), İhsan Işık / Ünlü Kadınlar (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 6, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör