Heykeltraş (D. 1921, Edirne - Ö. 30 Aralık 1986, Stockholm / İsveç). Ortaöğrenimini Edirne'de tamamladıktan sonra 1941'de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) Resim Bölümü'ne girdi. Ertesi yıl Heykel Bölümü’ne geçerek Rudolph Belling'in öğrencisi oldu. Akademiyi bitirdiğinde (1946) kazandığı bursla Paris’e giderek orada beş yıl heykel çalıştı. 1948'de Realités Nouvelles (Yeni Gerçekler) sergisine katıldı. 1951'de Türkiye'ye döndü ve akademinin Heykel Bölümü'nde asistan oldu. 1951-58 arasında heykel çalışmalarını sürdürdü. Ayrıca Şadi Çalık ve Sadi öziş'le birlikte metal mobilya üretimine yönelik "T Galeri" adlı atölyeyi kurdu. 1955'te mimar Tank Carım ve Hadi Bara ile "Grup Espas"ın kuruluşuna katıldı. 1957'de akademide metal atölyesi öğretmenliğine getirildi.
Bu yıllarda Zühtü Müritoğlu ile birlikte
Anıtkabir'in doğu kanadındaki kabartmaları yaptı. Bu dönem yapıtlarından bazıları
1956 Venedik ve 1957 Sâo Paulo bienallerinde sergilendi. 1959'da akademideki
görevinden ayrılarak İsveç'e gitti. 1967'de Stockholm Uygulamalı Sanatlar
Yüksekokulu'nda öğretim üyesi oldu ve yaşamının sonuna kadar bu görevi
sürdürdü.
Öğrencilik yıllarından itibaren çeşitli
sanat akımlarını yakından inceleyen Koman, Fransa’dayken çağdaş sanat akımlarım
yakından inceleyerek geometrik-soyut anlayışı benimsedi. 1963-64 yıllarında
dışavurumcu-soyut çalışmalar yaptı. 1965'ten sonra ise yapıtlarında
lirik-soyut bir anlatım görülmeye başladı. 1970'lerin başında, geometrik
biçimler üzerinde deneysel çalışmalar yaptı. Tümüyle geometrik-soyut
heykellerin yanı sıra figüratif ve geometrik biçimlerin bir bireşimi olan Sonsuz adlı bir dizi heykel gerçekleştirdi.
Bu yapıtlarında sarmal bir düzenleme ile dinamik bir kurgu oluşturdu. 1980'de
metal çubukları birbirlerine vidalayarak, antik Nike heykellerini anımsatan bir
dizi anıtsal heykel yaptı.
1967'de Sundsvall'daki meydan düzenlemesi
yarışmasında birincilik kazanan Koman’ın projesi 1971'de uygulandı. 1970'te Leonardo Anıtı adlı yapıtı Örebro
Belediye Binası'nın önüne konacak heykel yarışmasında birincilik ödüllerinden
birine (mimar Çetin Kanra ile) değer görüldü ve sonradan İsveç hükümetince
satın alınarak Stockholm Mimarlık Yüksekokulu'nun önüne kondu. 1981'de Sedat
Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü'nü ressam Yüksel Arslan ile birlikte
kazandı. 1986'da Danimarka'daki Grönningen Grubu'nun sergisine konuk sanatçı
olarak katıldı.
KAYNAK: Türkiye Ansiklopedisi (c. 3, s. 933,
1974), Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (c. 4, s. 900, 1983), Büyük Larousse (c. 11, s. 6907, 1986), Ana
Britannica (c. 13, s. 457, 1987), M. Kadri Atabaş / Türk Mimarları (2000), İlhan
Koman / Retrospektif (sanatçı hakkında bilgiler, değerlendirmeler, 2005), İhsan Işık / Ünlü Bilim
Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 2, 2013).
