Tarih araştırmacısı (D. 23 Ekim 1920, Kalamış / İstanbul –
Ö. 21 Temmuz 2006). Edebiyat tarihçisi ve devlet adamı M. Fuad Köprülü’nün
oğludur. İlk ve ortaöğrenimini Feyziâtî (Boğaziçi) Lisesinde bitirdikten sonra
liseyi İstanbul’un Aksaray semtindeki Pertevniyal’de tamamladı. İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünden 1945’te mezun oldu. Aynı yılın
sonbaharında Prof. Cavid Baysun’un isteği üzerine Türkiye Tarihi asistanlığına
tayin olundu. İslâm Ansiklopedisi’nde Osmanlı tarihi ile ilgili madde
yazımı ve Tarih Dergisi ile Türkiyat Mecmuası’nın redaksiyon
işleriyle uğraştı. Doktorasını “XIV ve XV. Asra Ait Bazı Menakıbnâmelerin
Tarihî Kaynak Olarak Ehemmiyeti” adlı tezle 1951’de tamamladı. Doçentlik
tezi: “Edirne”. 1951 Sonbaharı’nda bağlı bulunduğu kürsü tarafından iki
yıl süre ile İngiltere’ye gönderildi. Londra’da bulunduğu sırada, Osmanlı
Tarihinin yabancı ve özellikle İngilizce olarak yazılmış kaynakları üzerinde
çalıştı. 1953 Sonbaharı’nda yurda dönüşünde askerlik görevini önce Piyade
Okulunda öğrenci sonra da aynı okulda asteğmen ve teğmen rütbeleriyle emir
subayı olarak yaptı. 1955 Mayısı’nda terhis edildikten sonra Demokrat Parti
İstanbul İl Başkanlığına seçildi. İki yıl süre ile bu görevde kalan Orhan F.
Köprülü, bazı görüş ayrılıkları yüzünden hem bu vazifesinden hem de partisinden
istifa etti. 1957’de Hürriyet Partisi İstanbul İl Başkanlığına seçildi. 1958’de
Columbia Üniversitesi Enstitüsünün başkanı Prof. Dr. Schuyler Wallace’ın daveti
üzerine, Amerika’ya giderek 1958-59 ders yılında burada araştırma görevlisi
olarak çalıştı, aynı sırada Butler Library (Kütüphanesi)’de çalıştı. Bu süre
zarfında babası da Harward’da olduğu için bu üniversitenin kütüphanesinde de
araştırmalarda bulundu. Yurda dönüşünden kısa bir müddet sonra 1961 yılının ilk
günlerinde, zamanın Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in kontenjanında Kurucu Meclis
üyeliğine seçildi.
Indiana Üniversitesinde ilk kez 1961 yılı sonlarında
kurulan Osmanlı Tarihi Associate Profesörlüğüne kadrolu olarak tayin edildi. 1961-62
yılında hem tarih bölümüne hem de Russian Institute’e bağlı olarak çalıştı.
Yüksek lisans öğrencilerine İslâm Tarihi, doktora talebelerine İse Osmanlı
Tarihi dersleri verdi. O sıralarda Indiana Üniversitesi (Bloomington)’nde hiç Türkçe
okunmadığı için doktora öğrencilerine haftada üç saat Osmanlı Tarihi’nin
yabancı kaynakları üzerinde seminer yaptı. Türkiye’ye döndükten sonra İslâm
Ansiklopedisi yazı kurulunda murahhas aza olarak çalıştı (1970-87). Bu süre
zarfında Orhan Köprülü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsünün çalışmalarına
1966’dan itibaren yazılarıyla, 1972’den başlayarak da önce bu enstitünün aslî
azası az sonra da bilim kurulu üyesi olarak katkıda bulundu. 1983 yılı
sonlarında, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurulu, bünyesinde yer alan
Türk Tarih Kurumu aslî üyeliğine getirildi. 1989’da tekrar bu göreve seçilen
Orhan Köprülü, 1995 yılı sonlarından beri de Türk Tarih Kurumunun şeref üyesi
olduğu gibi, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsünün de aslî üyeliğini sürdürdü.
Orhan F. Köprülü, çeşitli İslâm ansiklopedileri ile Türk
Ansiklopedisi’ne de birçok madde ile katıldı. Meslek hayatının ilk
yıllarında Osmanlı Tarihi’nin yerli kaynakları üzerinde eleştirel yayınlarda
bulunan Orhan F. Köprülü, İngiltere’den döndükten sonraki çalışmalarını daha
çok Osmanlı Tarihi’nin İngilizce kaynakları üzerinde yoğunlaştırmıştır. Ancak
bu çalışmalarının bugüne kadar pek az bir bölümü yayımlandı. 1955 yılında
Asuman Hanım ile evlendi. Biri erkek iki çocuk sahibi oldu. Zincirlikuyu
Mezarlığında defnedilmiştir.
BAŞLICA ESERLERİ:
Şucaaddin Baba Velayetnamesi (yay. haz. 1972), Fuad Köprülü (1987), Türk
Klasikleri Antolojisi - Takım Yunus Emre’den Aşık Veysel’e (7 Cilt 1990), Makaleler
(2006),
KAYNAK: Dr. Orhan Köprülü’ye Armağan (Türk Kültürü Araştırmaları,
yıl: XXXIV/1-2, 1998), Cemal Kalyoncu / Turhan Esener - O Herkesin Hocası (Aksiyon, 9 Aralık 2000),
Dr. Orhan F. Köprülü’nün Hayatı (Edebiyat Otağı dergisi, Ağustos 2006), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar
ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009).
