Kültür
araştırmacısı (D. 15 Nisan 1907, Kastamonu – Ö. 13 Şubat 1981, Kastamonu). Âşık
İhsan Ozanoğlu olarak da bilinmektedir. Dedesi Âşık Mehmet, babası mevlithan ve
tasavvuf musikişinası Şekerci Âşıkoğlu Ahmet Efendi’dir. Ailesinden asker ve
bilginlerden başka Âşık Ali, Âşık Mehmet, Âşık Bayraktar gibi birçok saz şairi
yetişti. Küçük yaşlarda Kur’an-ı Kerim’i ezberleyerek hafız oldu. Nasrullah
İptidâi Mektebinden (ilkokul) sonra Dârülhilâfe Medresesinden mezun oldu. 1928
yılında İstanbul Öğretmen Okulunu dışarıdan sınava girerek bitirdi ve ilkokul öğretmenliğine başladı. Kastamonu’nun köylerinde
on yıl öğretmenlik yaptıktan sonra şehir merkezindeki ilkokullardan birine
atandı. Kastamonu ve civarındaki bilginlerden dersler alarak Osmanlıcasını ve
bilgisini artırdı. Safranbolulu Vasfi Hoca, Ahmet Asım Efendi, Hacı Hafız Ömer
Aköz, Kaybanzade Halit, Müderris Salih Efendi hocaları oldu. 1946 yılında
Kastamonu İl Halk Kütüphanesi Müdürlüğüne getirildi. Kütüphane müdürlüğü
sırasında Kastamonu’nun kültürel değerlerini araştırma, yayımlama fırsatını
buldu. 1963 yılında bu görevinden emekliye ayrıldı.
Âşıklık geleneğini ve bağlama çalmayı Âşık Kemalî’nin
oğlu Âşık Hasan’dan öğrendi. Hem Dîvân hem de Âşık tarzında şiirler yazdı.
Dîvân şiiri tarzındaki eserleriyle geleneğe uyarak bir Dîvân oluşturdu.
Âşık tarzı şiirlerini risaleler hâlinde yayımladı. Ayrıca, Âşık edebiyatı
hakkında bir inceleme kitabı yazdı. Kastamonu’nun yerel gazetelerinde yazı ve
şiir yayımlamayı sürdürdü. Kastamonu halk türkülerinin derlenmesinde de önemli
hizmetleri oldu, pek çok türkünün TRT repertuvarına girmesini sağladı. Yazdığı
kitap ve risalelerden ancak yüz on beş adeti yayımlandı. Yayımlanmayanlar
Kastamonu İl Halk Kütüphanesi, Ankara Etnografya Müzesi, Millî Kütüphane, Kültür
ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü arşivlerindedir.
BAŞLICA ESERLERİ:
Atatürk Devrimi Destanı (1938), Göklere Doğru (1938), Zaferden
Zafere (1938), Kastamonu Bilmeceleri (Nasıh Güngör’le, 1939), Millî
Şef Kastamonu’da (1939), Kördüğüm (1939), Âşık Edebiyatı-Methal (1940),
Efe Yüreği (1942), Zelzele Destanı (1943), Halkevi Destanı (1946),
İnönü Destanı (1946), Kastamonu Elması (1946), Üç Telli (1946),
Bülbül (1947), Kastamonu Destanı (1952), Kastamonu Köyleri (1952),
Kastamonu Kütüğü (1952), Kızılay Destanı (1952), 30 Ağustos (1952),
Öğüt (1952), Saz (1952), Vasiyet (1952), 29 Ekim (1952),
Turistik Kastamonu (1958), Kastamonu’nun Yetiştirdiği Meşhur Adamlar
Dizisinden Akkaftan (1958), Andelibî (1958), Büyük Haydar Efendi (1958),
Ketenoğlu (1958), Prof. Dr. Savni Huş (1958), Celâlî (1959),
Nuhzadeler (1959), Şair Nedret (1959), Candaroğlu İsmail Bey (1959),
Candaroğlu Kasım Bey (1959), Hayreddin Atûfî (1959), Şeyh
Ahmet Siyahî (1959), Şeyh Muharrem (1959), İsfendiyar Bey (1959),
Medhî (1959), Hayreddin Hızır (1959), Lâtifî (1959), Hayreddin
Evhad (1959), Demircioğlu (1959), Candaroğlu İbrahim Bey (1959),
Taşköprülüzadeler Hayrettin Halil (1959), Taşköprülüzadeler Ahmed
İsamüddin (1959), Yavuz’un Hocası Halimî Çelebi (1959), Zeki Cemal
Bakiçelebioğlu (1959), Sadık Paşa (1959), Çelenligil (1959), Meftunî
(1959), Bediî (1960), Mahvî (1960), Meydanî (1960), Şâdî
(1960) Türabî (1960), Üzengicioğlu (1960), Yılanlıoğlu (1961),
Ahmet Kıral (1961).
KAYNAK: M. Nasıh Çelenligil / Ozanoğlu Hayatı ve Şiirleri
(C. I, 1944) - Kastamonu Şairlerinden İhsan Ozanoğlu (Ecevit, sayı: 10, Ekim
1944), Nail Tan / Kastamonu Halk Şairleri (Halk Kültürü, VI. Kitap, 1985)
-İhsan Ozanoğlu (Türk Folkloru Araştırmaları (1983), Ahmet Yaşar Zengin / Âşık
İhsan Ozanoğlu Üzerine Düşünceler (I. Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri,
2001), Ozan Ozanoğlu / Bütün Yönleriyle İhsan Ozanoğlu (I. Kastamonu Kültür
Sempozyumu Bildirileri, 2004), Nail Tan - Özdemir Tan / Gurur Kaynağımız
Kastamonulular III (2004), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
