İffet Halim Oruz

Gazeteci, Yazar, Şair

Doğum
Ölüm
Eğitim
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi

Gazeteci-yazar, şair (D. 1904, İstanbul – Ö. 1993, İstanbul). Anne tarafından Diyarbakırlı bir ailedendir. Süleyman Nazif’in kız kardeşi Saide Hanım’ın kızı ve General Halim Oruz’un eşidir. Mütareke yıllarında Erenköy Kız Lisesi’nden mezun oldu. 1924 yılında evlendi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre Ticaret Bakanlığı’nda çalıştıktan sonra İstanbul Belediyesi, Türk Ocağı ve Halkevleri gibi pek çok dernekte etkin görevler üstlendi. Türk Kadınlar Birliği’nin Diyarbakır Şubesi’ni kurdu. Bu derneğin İstanbul Şubesi’nin başkanlığını ve genel başkan vekilliğini yaptı.

Oruz’un ilk yazıları, 1927’de Diyarbakır’da çıkan Halk Sesi gazetesinde yayımlandı. Hâkimiyet-i Milliye/Ulus gazetesinin kadın sütununda yazıları yayımlandı. 1947 yılında çıkardığı Kadın gazetesini sonraki yıllarda dergi formatında yayımladı (1947-78). Kadınların çıkardığı en uzun süreli dergi olması ve dönemin kadınları hakkında bilgi vermesi bakımından önemli bir kaynak olan derginin yayın kurulunu, yayımlandığı sürece kadınlar oluşturdu. 

Türk Ocakları’yla başladığı çalışmalarına zamanla Kızılay Çocuk Esirgeme Kurumu, Yardımseverler Derneği, Çocuk Dostları Derneği, İstanbul Aile Planlaması Derneği vb. kuruluşlardaki hizmetlerini de ekledi. Ayrıca Türkiye İşitme ve Konuşma Vakfı’nın kurulmasına öncülük eden Oruz, Darülaceze’ye de 25 yıl başkanlık etti.        

 “İffet Halim, yurt gezilerine ilişkin anılarını yazmış, özellikle 1927 yılında yaptığı Diyarbakır gezisinin yaşamının önemli bir dönüm noktası olduğunu edebi yaşamının ikinci ve asıl safhası olduğunu söylemektedir. Bu gezi notlarının ve şiirlerinin bazıları Füsun adlı dergide toplanmıştır.” (Bedihan Tamsöz)

ESERLERİ:

ŞİİR: Füsun (1928), Tul Daireleri (1931), Kışın Bahar (1965).

OYUN: Burla (1933).

İNCELEME: Yeni Türkiye’de Kadın (1933), Türkiye’de Fiyat Murakabesi: Mevzuat ve Tatbikat (Sıtkı Yırcalı ile, 1944), Atatürk Döneminde Türkiye’de Kadın Devrimi (1986).

SÖYLEV: Arkadaşlar! (1936).

KAYNAKÇA: Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı (1938), Şahinkaya Dil / Resimli Türk Kadın Şairleri (1959), TDE Ansiklopedisi (c. 2, 1990), Bedihan Tamsöz / Osmanlıdan Günümüze Kadın Şairler Antolojisi (1994), Arslan Tekin / Edebiyatımızda İsimler ve Terimler (1999), TBE Ansiklopedisi (c. 2, 2001), Mehmet Aydın / Edebiyatımızda Kadın Şair ve Yazarlar Sözlüğü (2001), Mustafa Armağan / Atatürk’ün Başörtülü Milletvekili (Zaman, 18 Mart 2007), İhsan Işık / TEKAA (2006) - Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).

 

 

 

HİNT BİLMECESİ

Kaburgalar soluktan alçalıp yükseliyor

Bu kemik omuzlarda oturan bir adam var!

Adam değil ejderha, adam değil canavar!

Bir sürü kemik kafa, gözleri oyuk oyuk

Cılız koyunlar gibi birbirine vuruyor,

Omuzda giden adam keyfi nden kuduruyor!

Sızlıyor kemik başlar, sızlıyor kemik kollar,

Tam üçyüz milyon insan bu sızıyı duyuyor

Ve sonra bu hastalar uyanıyor, uyuyor..

İskeletten insanlar, insandan iskeletler.

Bunlar böyle bir külçe, böyle bir kemik alet

Bunlar böyle bir insan, böyle bir cins hayalet

 

KAYNAK: Bedihan Tamsöz / Osmanlıdan Günümüze Kadın Şairler Antolojisi (1994).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör