Divan şairi ve hattat (D. Semerkand, 1630 - Ö. Diyarbekir, 1728). Asıl adı Mehmet Bolak’tır, Hacı Bolak adıyla da ünlüdür. Ramiz ve Ali Emirî’ye göre Semerkand, Esat’a göre yine Semerkand ya da Buhara, Safavi’ye göre ise Buhara doğumludur. “Küşâde eyledi dil goncesin yine Âgâh / Meğer nesîm-i Semerkand’dır hevâ-yi sebû” beyti de onun Semerkand doğumlu olduğunu göstermektedir. Diyarbekir’in ünlü şairleri ile hattatları arasındadır. Semerkand ve Buhara’da eğitim gördükten sonra Diyarbekir’e geldi, altmış yıl hocalık yaptı. Farsça ile Türkçe şiirleri ve Divan’ı vardır. Âgâh’ın yazma divanlarına birçok kütüphanede rastlanılmaktadır.
Tebriz, Bağdat Şam, Kudüs, Mısır
gibi ülkeleri dolaşmış 1669’da Diyarbakır’a gelip yerleşmiştir. Ünü yaygın bir
şair ve hattat olduğunda bütün kaynaklar birleşmektedir. Farsça şiirleri de
vardır. Diyarbekirli birçok şair ve hattata öğretmenlik yapmıştır. Çeteci Abdullah Paşa, Hattat Adem,
Şair Lebib birkaç öğrencisi arasında
sayılabilir.
Agâh Efendi hiç evlenmemiş olup, 1728 yılında ölmüştür.
Mezar taşında Diyarbekirli şair Vâli'nin şu tarihi yazılıydı:
“Göricek hâli mekânın şu fena dünyâda
Hüzn ü endûh ile dil eyler iken girye
Verdi bu mısrâ-ı târih ile hâtıf haberi
Girdi dâr-ı ireme ârif ballah Agâh”
KAYNAK: Ş. Beysanoğlu /
DFSA (1. Bas., Ankara1966, 2. Basım 1996) - Diyarbakır’da Gömülü Meşhur
Adamlar (1985).