Tarihçi,
akademisyen, yazar. 1961 yılında Tunceli’de doğdu. Aslen Elazığlı bir ailenin
çocuğudur. Elazığ Merkez köylerinden Sarılı köyünden olup, Anne tarafından
Çarsancaklıdır. İlk ve orta öğrenimimi Elazığ’da tamamladı. Fırat Üniversitesi
Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünü, 1984-1985 öğretim yılında, Dönem
Birincisi olarak bitirdi. Mezun olduğu bölüme aynı yıl araştırma görevlisi
olarak atandı ve Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsünde yüksek
lisans öğrenimime başladı. 1987 yılında
“392 Numaralı Harput Şer‘iyye Sicili” konulu tezi hazırlayarak yüksek lisansını
tamamladı.
1987 yılında
Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı’nda başladığı
doktora çalışmasını, 1991 yılında “XIX.
Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır 1790-1840 (Fizikî, İdarî ve Sosyo-Ekonomik
Yapı” konulu tezi ile tamamladı.
1992 yılında
Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yakınçağ Tarihi Anabilim
Dalı’na Yardımcı Doçent olarak atandı. 1997’de Doçent oldu. 1998 tarihinde
Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdür Yardımcılığına atandı ve bu
görevini 2000 yıına kadar sürdürdü. Aynı yıl içinde bir süre Fırat Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü görevini yürüttü. 2003 yılında Profesör
unvanını aldı. 2004 yılında atandığı Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
Dekanlığı görevini 2010 yılına kadar sürdürdü.
Prof. Dr.
İbrahim Yılmazçelik’in Yakınçağ tarihi ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi
konularında yayımlanmış çok sayıda kitap ve makalesi bulunmaktadır. Özellikle
Osmanlı döneminde Diyarbakır Eyaleti ve şehir tarihi konusundaki önemli
uzmanlardan bir tanesi olup, Harput ve Dersim tarihi konusunda da önemli
çalışmaları vardır. Ayrıca çeşitli konularda, ulusal ve uluslararası dergilerde
yayınlanmış pek çok makalesi bulunmaktadır. Evli ve üç çocuk babası olup,
İngilizce bilmektedir. Askeri Tarih Komisyonu üyesidir.
Prof.
Yılmazçelik’in, Diyarbakır tarihi konusunda pek çok yayını bulunmaktadır. Bunlardan
bazıları şunlardır:
“Amid
Sancağı (1567 Tarihli Tapu Tahrir Defterine Göre” (Osmanlı
Araştırmaları, The Journal of Ottoman Studies, No: XVI, İstanbul, p.121-162,
1996); “Arifî Paşa'nın Seyahatnamesi
Diyarbakır Seyahati” (Mustafa Öztürk ile, TTK, Türk Tarih Belgeleri
Dergisi, No: 22, Ankara, p. 91-110, 1998); “Diyarbakır Eyaletinin Yeniden Teşkilatlandırılması (1848-1864)” (Osmanlı
Ansiklopedisi, Ankara, p.221-237, 1999); “Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbakır Eyaleti Valileri (1516-1838)”
(Fırat Üniversitesi SBE No:1, Elazığ, p.233-287, 2000); “XVIII.
ve XIX. Yüzyılda Diyarbakır Kalesi ve Surları” (Süleyman Demirel
Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, No: 5, Isparta,
p.61-82, 2000); “Malî ve İdarî Bir
Birim Olarak Diyarbakır Voyvodalığı” (XIII. Türk Tarih Kongresi”
s.1209-2047, 4-8 Oct. 1999, Kongreye Sunulan Bildiriler, C. III, Part:3,
Ankara, 2002); “Osmanlı Döneminde
Diyarbakır"da Yönetim-Halk Münasebetleri” (38. ICANAS -
Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül 2007,
Ankara); “XIX. Yüzyılda Diyarbakır
Eyaletinde Yönetim-Halk Münasebetleri” (Prof.Dr. Bayram Kodaman'a
Armağan, Samsun, p.371-387); “XVIII. Yüzyılda Diyarbakır Eyaletinin İdari
Yapısı” (Askeri Tarih Bülteni, No: 36, p.135-142, Feb.1994); “Şer'iyye Sicillerinin Toplu Katoloğuna Doğru
Diyarbakır Şer'iyye Sicilleri” (Türk Dünyası Araştırmaları, No:90,
p.41-62, May.1994); “XVIII. Yüzyıl İle
XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır Eyaletinin İdarî Yapısı ve İdarî
Teşkilatlanması” (DTCF. Tarih Araştırmaları Dergisi, No 29, Ankara, p.
217-237, 1997); “Osmanlı Hakimiyeti
Süresince Diyarbakır Şehrinde Mahallelerin Tarihi ve Fiziki Gelişim Seyri”
(Diyarbakır Müze Şehir, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları No:1271, İstanbul,
p.195-210, 1999); “Osmanlı Hakimiyeti
Süresince Diyarbakır Eyaletinin İktisadi ve Sosyal Durumu” (Diyarbakır
Müze Şehir Yapı ve Kredi Bankası Yayınları No:1271, İstanbul, p.471-511, 1999);
“Osmanlı Döneminde Diyarbakır Eyaletinin İdari Taksimatı” (Murat Havzası
Dergisi, Year:1, No: 1, p.9-12, 2006); “Osmanlı
Döneminde Diyarbakır Eyaletinin İdari Taksimatı III” (Murat Havzası
Dergisi, Year:2, No:3, p.9-12, 2007); “1780-1838
Tarihleri Arasında Diyarbakır Valileri ve Kiki Abdi Paşa’nın Muhellefatı”
(I. Bütün Yönleriyle Diyarbakır Sempozyumu, p.265-316, 27-28 Oct. 2000,
Bildiriler, Ankara, 2001); “XIX. Yüzyılda Osmanlı Taşra Teşkilatının
Önemli Merkezlerinden Biri Olan Diyarbakır’da Bazı Görevlilerle İlgili
Tespitler”, OTAM, Sayı:31 Bahar 2012, Ankara, 2013, s.225-241; " Seyahatnameler ve Ortadoğu
", Geçmişten Günümüze Seyahatler ve Seyahatnameler, Editör: Prof. Dr. Mehmet Ali Beyhan, Kitabevi
Yayınları, İstanbul, 2013, s. 79-110; “Yakınçağlarda Diyarbakır’da Tarım ve
Hayvancılık Konusunda Bazı Tespitler” Diyarbakır Ekonomi Tarihi, Editörler:
Prof. Dr. Kenan Haspolat, Yrd. Doç. Dr. M. Halis Özer, Öğretim Gör. Ahmet
Akaydın, Uzman Matbaacılık. İstanbul,2012, s.34-45; “Osmanlı
Hakimiyeti Süresince Diyarbekir Eyaleti'nin Sosyal Durumu”, Diyarbakır
Sosyo-Kültürel Tarihi, Editör: Prof. Dr. Kenan Haspolat, Uzman
Matbaacılık, İstanbul, 2012, s.11-35.
ESERLERİ (Kitap):
XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır
1790-1840 (Fizikî, İdarî ve Sosyo-Ekonomik Yapı, 1995), Diyarbakır Şer'iyye Sicilleri
(Kataloğ ve Fihristleri, 2001), El-Cezîre’nin
Muhtasar Tarihi, (Mustafa Öztürk ile birlikte, 2004), Dersim (Tunceli)
Tarihi (Ahmet Halaçoğlu ile birlikte, 1994), XIX. Yüzyılın İlk Yarısında
Diyarbakır 1790-1840 (Fizikî, İdarî ve Sosyo-Ekonomik Yapı, 1995), XIX.
Yüzyılın İkinci Yarısında Dersim Sancağı (İdari, İktisadi ve Sosyal Hayat, 1998),
Osmanlı-Yunan Harbi (Osmanlı-Yunan Seferi 1313/1897; Ahmet Aksın ile birlikte,
2001), Tarihi Gerçeklerle Osmanlı-Yunan Harbi (Ahmet Aksın ile birlikte, 2007),
Osmanlı Devleti Döneminde Dersim Sancağı İdari, İktisadi ve Sosyal Hayat (2011),
Osmanlı Tarihi El Kitabı (Beşinci ve Altıncı Bölüm, Editör: Tufan Gündüz,
2012), Osmanlı Döneminde
Diyarbakır Üzerine Tespitler ve Diyarbakır Şer’iyye Sicilleri (Katalog ve
Fihristler) (2019).
KAYNAKÇA: İhsan
Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009, c.
12, 2015) - Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).