Gazeteci, yazar, siyaset ve devlet adamı, Milletvekili, CHP-MSP
Koalisyon Hükümetinde Turizm ve Tanıtma Bakanı (D. 1927, Kars – Ö. 16 Ekim 2019,
İstanbul). İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Öğrencilik
yıllarında gazeteciliğe başlayarak Ulus gazetesinin İstanbul temsilciliğini
yaptı. Dünya ve Yeni Sabah gazetelerinde istihbarat şefi, haber müdürü olarak
çalıştı. 1955'te arkadaşlarıyla birlikte Devir dergisini çıkarmaya başladı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)’nde ocak, ilçe başkanlıkları, İstanbul İl Yönetim
Kurulu üyeliği yaptı. Meşhur Tan Gazetesi ve Matbaasının tahrip edildiği
baskını düzenleyen ekibin liderleri arasında yer aldı. 6-7 Eylül 1955
Olayları’nda Kıbrıs Türktür Derneği üyesi olduğu için tutuklandı ve sıkıyönetim
mahkemesinde yargılanarak aklandı.
Orhan Birgit, sonraki yıllarda arkadaşlarıyla birlikte
haftalık Kim dergisini çıkarmaya başladı (1958) ve bu dergi ile de siyasi
mücadelesini uzun yıllar sürdürdü. Kim dergisi 1959 yılında, “Pulliam Davası”yla
ilgili olarak, Demokrat Parti (DP) iktidarınca kapatıldı. Birgit bu dergiyi
1960'tan sonra yeniden çıkarmaya başladı ve 1965'te milletvekili seçilinceye
kadar yayımını sürdürdü. 28 Nisan 1960’ta dönemin iktidarı tarafından TBMM
Tahkikat Komisyonuna sevkedildi, 19 Mayıs 1960 gününe kadar gözetim altında
tutuldu.
Birgit, ilk kez 1955'te Cumhuriyet Halk Partisi (CH.P)
listesinden İstanbul Milletvekili seçilerek TBMM’ye girmişti. 1969 ve 1973
seçimlerinde Ankara’dan milletvekili seçildi. CHP Parti Meclisi ve Merkez
Yönetim Kurulu üyeliği ile parti sözcülüğü yaptı. 1974’te Bülent Ecevit'in
başkanlığında kurulan CHP-MSP Koalisyon Hükümetinde Turizm ve Tanıtma Bakanlığı
ile hükümet sözcülüğüne getirildi. Ecevit Hükümetinin istifasından sonra
yeniden CHP Merkez Yönetim Kurulu üyeliği ve genel sekreter yardımcılığı yaptı.
Orhan Birgit, 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra
yeniden gazeteciliğe başlayarak Dünya gazetesinin yayın yönetmenliğini,
Hürriyet gazetesinin danışmanlığını yaptı. Yeni Günaydın gazetesinde önce köşe
yazıları yazdı, daha sonra gazetenin genel yönetmenliğini ve başyazarlığını
üstlendi. Hürriyet Vakfı ile Aydın Doğan Vakfının Yürütme Kurulu
başkanlıklarını yaptı. Eskişehir Anadolu Üniversitesi ile İstanbul Galatasaray
Üniversitesi İletişim fakültelerinde öğretim görevlisi olarak çalıştı.
Birgit, 1991 yılında Demokratik Sol Parti (DSP) İstanbul
5. Bölgeden milletvekili adayı olduysa da seçilemedi. Bundan sonra Cumhuriyet
gazetesinde köşe yazarlığı yaptı ve İstanbul Bilgi Üniversitesinde medya iletişim
sistemleri üzerinde dersler verdi. Kendisine Anadolu Üniversitesi Senatosunca
“Onursal Doktorluk” payesi verildi.
Vefatı:
Gazeteci-yazar Orhan Birgit, 16 Ekim 2019 günü İstanbul’da
vefat etti. Birgit, kurucularından olduğu Basın Konseyi'nin 2011-2013 yılları
arasında başkanlığını yaptı.
Basın Konseyi, Birgit’in vefatını üzüntüyle
karşıladıklarını belirterek, “Basın Konseyi olarak, kurucularımızdan ve eski
başkanımız Orhan Birgit'e Allah'tan rahmet, kederli ailesine, basın camiasına,
siyasetteki yol arkadaşlarına baş sağlığı diliyoruz” mesajını paylaştı.
İki yakın arkadaş, birlikte son yolculuğa uğurlandı. Biri
CHP eski milletvekili, İstanbul il eski başkanı ve önceki dönem İmar ve İskan
bakanı Ali Topuz, diğeri önceki dönem Turizm Bakanı, Basın Konseyi Yüksek
Kurulu Üyesi Orhan Birgit.
Birkaç gün ara ile vefat eden iki eski siyasi için ilk
tören İstanbul Süreyya Operası'nda yapıldı. Törene CHP lideri Kemal
Kılıçdaroğlu'nun yanısıra tüm parti teşkilatı katıldı. Kılıçdaroğlu yaptığı
konuşmada, birlik beraberliğin önemine dikkat çekti, "Türkiye'nin şu an en
çok buna ihtiyacı var" dedi.
Orhan Birgit'in eşi Gülsen Birgit duygulu anlar yaşadı.
"Sözün bittiği yerin sırasının bana geleceğini hiç düşünmemiştim. O benim
eşimdi, sevgilimdi, hocamdı, arkadaşımdı, dostumdu. Ali Topuz'un cenazesine
katılmayı kafasına koymuştu ama bu şekilde olacağını düşünmemişti" dedi.
Birgit ve Topuz, Marmara İlahiyat Camii'nde öğlen namazına
müteakip kılınan cenaze namazının ardından toprağa verildi.
ESERLERİ:
Evvel Zaman İçinde (2005), Kalbur Saman İçinde (2012).
KAYNAKÇA: Türkiye
Ansiklopedisi 4 (1974), Emin Çölaşan / Orhan Birgit’in Kitabı (Hürriyet,
24.12.2005), Sefa Kaplan / Fahri Korutürk Nasıl Cumhurbaşkanı Seçildi
(Hürriyet, 25.12. 2005), Usta gazeteci Orhan Birgit vefat etti (hürriyet.com.tr,
16 Ekim 2019), Orhan Birgit ve Ali Topuz son yolculuklarına uğurlandı (aa.com.tr,
cnnturk.com,17.10.2019), Ali Topuz ve Orhan Birgit defnedildi (gazeteduvar.com.tr, 17.10.2019).