Siyaset adamı ve hekim (D. Mart 1865, Struga /
Yugoslavya – Ö. 1939, Mecidiye / Romanya). Asıl adı İbrahim Ethem’dir. İttihad
ve Terakki Cemiyetinin çekirdeğini oluşturan İttihad-ı Osmani Cemiyetinin
kurucusudur. İlköğrenimini Struga’da, ortaöğrenimini İstanbul’da tamamladı.
1887’de Mekteb-i Tıbbiye-i Şahaneye (Askeri Tıbbiye) girdi. Haziran 1889’da
arkadaşları İttihad-ı Osman-i adıyla gizli bir örgüt oluşturdular. 15 Aralık
1897’de Bükreş’te Sada-yı Millet adlı on beş günlük bir gazete yayımlanmaya
başladı. Osmanlı Hükümetinin Romanya’ya baskı yapması sonucunda, gazete 1 Mayıs
1898’deki 9. sayısından sonra yayınını durdurmak zorunda kaldı. Temo,
Rumen-Türk dostluğunu savunan yazılar yazdı. 1936’da Balkan Birliği Tıp
Kongresinin Romanya Temsilcisi olarak İstanbul’a gitti. 1930’ların başlarında İçtihat
dergisinde makaleler yazdı, Musaver Cihan dergisinde de “Tagaddi ve
Devamı Hayat” adıyla biyolojik maddecilik üzerinde bir yazı dizisi yayımladı ve
bu yazılar daha sonra kitap olarak yayımlandı.
ESERLERİ:
Tagaddi ve Devamı Hayat, Atatürk’ü niçin
severim? (1937) İttihad ve
Terakki Cemiyetinin Teşekkülü ve Hidemat-ı Vataniye ve İnkılabı Milliye Dair
Hatıratım (anı, 1939; sadeleştirilmiş şekilde İbrahim Temo’nun İttihad
ve Terakki Anıları adıyla, 1987).
KAYNAK: İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
