İbrahim Muzaffer Canay

Mucit, Mühendis, Akademisyen

Doğum
02 Eylül, 1928
Ölüm
03 Mart, 2017
Eğitim
İstanbul Teknik Üniversitesi
Burç

Akademisyen, elektrik yüksek mühendisi, mucit (D. 2 Eylül 1928, Diyarbakır – Ö. 3 Mart 2017, Zürih / İsviçre). Babasının -her biri ülkenin ayrı kentlerinde doğan beş çocuğundan ikincisi olarak- mesleği gereği bulunduğu Diyarbakır’da dünyaya geldi. 1951 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’ni elektrik yüksek mühendisi olarak bitirdi. 1952-57 yıllarında yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde asistan öğretim üyesi olarak çalıştı.

Vatani görevini yaptıktan sonra İsviçre’ye yerleşti. 1962’den itibaren, bilimsel çalışmalarını daha iyi gerçekleştirme olanağı sağlayan BBC Brown, Boveri Ü. Co. Baden, İsviçre firmasının Rotasyonlu Elektrik Makineleri Araştırma Bölümü’nde çalıştı ve bu bölümün şefliğini yaptı. Ayni zamanda, Türk Elektrik Mühendisleri Odası’nın, Alman Elektrik Mühendisleri Birliği’nin (VDE) üyesiydi. 1968 yılında Lozan Üniversitesi’nden doktorluk unvanını aldı.

Önemli bir çalışması da, Syncron Makinanın iyi bilinmesi için yeni bir “reactance”ın gerekli olduğunu saptayan ve ilmi literatüre kendi soy ismi ile geçen “Canay Reactance” metodudur. Biography International, The International Directory of Distinguished Leadership 1984-85 baskıları olmak üzere çeşitli yayınlarda biyografisi yayınlandı.

Dr. Sc. Techn. İ. Muzaffer Canay'ın yabancı dilde yayımlanan ve çok sayıda alıntı yapılan, yüzü aşkın bilimsel araştırması İsviçre, Almanya, Fransa, Amerika ve Rusya’da yayımlandı. Senkron makineleri üzerine üç buluşu kendi adına patentlidir.

Dr. Muzaffer Canay, 3 Mart 2017 günü, İsviçre'de hayatını kaybetti. Cenazesi, Zürih’e bağlı 4000 nüfuslu Birr Belediyesi Mezarlığına defnedildi. Evli ve iki çocuk babasıydı.

***

 “Dr. İbrahim Muzaffer Canay’ın İstanbul Teknik Üniversitesinden hocası Prof. Dr. Hamdi Sepen de elektrik makinaları üzerinde dünya çapında isim yapmış bir ilim adamıydı. O dönemde Amerika’da Charles Concordia ve İsviçre’de Dr. Theodor Laible senkron motor ve jeneratörlerinin her anını matematikte diferansiyel denklemlerle izah etmenin denklemlerini araştırıyorlar. Bunu haber alan Prof. Hamdi Sepen, Dr. Canay’i İsviçre’ye Dr. Laible’nin yanına yollamış.

Dr. Canay, bu denklemleri geliştirerek, senkron makinanın semasına, kendi ismini taşıyan (Canay Reactance) fiktif bir reaktansı yerleştirince olağanüstü bir başarıya ulaşılmış. O günden beri kâğıt üzerinde yapılan hesaplar imalatta da tıpatıp uyuyor. Ondan önce böylesine bir başarı elde edilemediğinden Dr. Canay ektiğini biçti ve defalarca ödüllendirildi.” (Dr. Azmi Güran)

 Ödülleri:

 Türk Elektrik Mühendisleri Odası’nın, Alman Elektrik Mühendisleri Birliği’nin (VDE) üyesi olan Muzaffer Canay, alanındaki başarılı bilimsel çalışmalarından ötürü çeşitli ödüller aldı. Bunlardan en önemlileri şunlardır:

1972’te İngiltere Elektrik Mühendisleri Derneği IEE tarafından verilen “Sebastian Z de Ferranti Ödülü”. 1975’te Belçika tarafından beş yılda bir elektrik mühendisliği dalında en iyi bilimsel çalışmalara verilen “George Monteflore Vakfı Ödülü”. 1978’de “Turbo Jenatörlerinin İnvers Sistem Kayıplarının ve İnvers Sistem Direncinin Hesabı” adlı çalışmasıyla “Hürriyet Gazetesi 1978 Sedat Simavi Fen Bilimleri Ödülü”. 1989’da Almanya da Karlsruhe Üniversitesinden Heinrich-Hertz Ödülü. 1998’de Power Engineering Society PES Working Group Award Ödülü.

 KİTAPLARI:

Havai Hat Mahallerinde Floş ve Gerileme Hesabı Metotları ve Yeni Bir Metot (1954). Sovyet Rusya’nın Uçak Kudreti (1954). Ersatzschemata der Synchronmaschine sowie Vorausberechnung der Kenngrössen mit Beispielen(Zürih 1968), A novel approach to the torsional interaction and electrical damping of the synchronous machine Part I: Theory, Part II: Application to an arbitrary network (1982), Identification and Determination of Synchronous Machine Parameters.

KAYNAKÇA: Şevket Beysanoğlu / Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları ( c. III, 2. Bas. 1997), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) - Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014), http://ethw.org/w/index.php?title=I._Muzaffer_Canay&oldid=155278, Dr. Azmi Güran BilgiTeyidi (ABD, 31 Ağustos 2017), Dr. Canay’ın “Herkese Bilim ve Teknoloji Dergisi”nde yer alan biyografisine dayalı, kız kardeşi Sevgi Özkan’ın bilgi teyidi (Eylül 2017).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör