Akademisyen, elektrik yüksek
mühendisi, mucit (D. 2 Eylül 1928, Diyarbakır – Ö. 3 Mart 2017, Zürih / İsviçre).
Babasının -her biri ülkenin ayrı kentlerinde doğan beş çocuğundan ikincisi
olarak- mesleği gereği bulunduğu Diyarbakır’da dünyaya geldi. 1951 yılında
İstanbul Teknik Üniversitesi’ni elektrik yüksek mühendisi olarak bitirdi.
1952-57 yıllarında yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde asistan
öğretim üyesi olarak çalıştı.
Vatani görevini yaptıktan sonra İsviçre’ye
yerleşti. 1962’den itibaren, bilimsel çalışmalarını daha iyi gerçekleştirme
olanağı sağlayan BBC Brown, Boveri Ü. Co. Baden, İsviçre firmasının Rotasyonlu
Elektrik Makineleri Araştırma Bölümü’nde çalıştı ve bu bölümün şefliğini yaptı.
Ayni zamanda, Türk Elektrik Mühendisleri Odası’nın, Alman Elektrik Mühendisleri
Birliği’nin (VDE) üyesiydi. 1968 yılında Lozan Üniversitesi’nden doktorluk
unvanını aldı.
Önemli bir çalışması da, Syncron
Makinanın iyi bilinmesi için yeni bir “reactance”ın gerekli olduğunu saptayan
ve ilmi literatüre kendi soy ismi ile geçen “Canay Reactance” metodudur.
Biography International, The International Directory of Distinguished
Leadership 1984-85 baskıları olmak üzere çeşitli yayınlarda biyografisi
yayınlandı.
Dr. Sc. Techn. İ. Muzaffer
Canay'ın yabancı dilde yayımlanan ve çok sayıda alıntı yapılan, yüzü aşkın
bilimsel araştırması İsviçre, Almanya, Fransa, Amerika ve Rusya’da yayımlandı.
Senkron makineleri üzerine üç buluşu kendi adına patentlidir.
Dr. Muzaffer Canay, 3 Mart 2017
günü, İsviçre'de hayatını kaybetti. Cenazesi, Zürih’e bağlı 4000 nüfuslu Birr Belediyesi
Mezarlığına defnedildi. Evli ve iki çocuk babasıydı.
***
Dr. Canay, bu denklemleri
geliştirerek, senkron makinanın semasına, kendi ismini taşıyan (Canay
Reactance) fiktif bir reaktansı yerleştirince olağanüstü bir başarıya
ulaşılmış. O günden beri kâğıt üzerinde yapılan hesaplar imalatta da tıpatıp
uyuyor. Ondan önce böylesine bir başarı elde edilemediğinden Dr. Canay ektiğini
biçti ve defalarca ödüllendirildi.” (Dr. Azmi Güran)
Türk Elektrik Mühendisleri Odası’nın, Alman Elektrik Mühendisleri Birliği’nin (VDE) üyesi olan Muzaffer Canay, alanındaki başarılı bilimsel çalışmalarından ötürü çeşitli ödüller aldı. Bunlardan en önemlileri şunlardır:
1972’te İngiltere Elektrik
Mühendisleri Derneği IEE tarafından verilen “Sebastian Z de Ferranti Ödülü”.
1975’te Belçika tarafından beş yılda bir elektrik mühendisliği dalında en iyi
bilimsel çalışmalara verilen “George Monteflore Vakfı Ödülü”. 1978’de “Turbo
Jenatörlerinin İnvers Sistem Kayıplarının ve İnvers Sistem Direncinin Hesabı”
adlı çalışmasıyla “Hürriyet Gazetesi 1978 Sedat Simavi Fen Bilimleri Ödülü”.
1989’da Almanya da Karlsruhe Üniversitesinden Heinrich-Hertz Ödülü. 1998’de
Power Engineering Society PES Working Group Award Ödülü.
Havai Hat Mahallerinde Floş ve
Gerileme Hesabı Metotları ve Yeni Bir Metot (1954). Sovyet Rusya’nın Uçak Kudreti
(1954). Ersatzschemata der Synchronmaschine sowie Vorausberechnung der
Kenngrössen mit Beispielen(Zürih 1968), A novel approach to the torsional
interaction and electrical damping of the synchronous machine Part I: Theory,
Part II: Application to an arbitrary network (1982), Identification and
Determination of Synchronous Machine Parameters.
KAYNAKÇA:
Şevket Beysanoğlu / Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları ( c. III, 2. Bas.
1997), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) - Geçmişten Günümüze
Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014), http://ethw.org/w/index.php?title=I._Muzaffer_Canay&oldid=155278, Dr. Azmi Güran BilgiTeyidi (ABD, 31 Ağustos 2017), Dr.
Canay’ın “Herkese Bilim ve Teknoloji Dergisi”nde yer alan biyografisine dayalı,
kız kardeşi Sevgi Özkan’ın bilgi teyidi (Eylül 2017).