Oğuz Peltek

Gazeteci, yazar, çevirmen ve şair (D. 1908, Yaşlıköy / Rodop / Bulgaristan – Ö. 25 Aralık 1956, Ankara). Tam adı Mustafa Halim Oğuz Peltek’tir. Tü­tün tarımı yapan bir köylü ailesinin çocuğudur. Erken çocukluk yılları, şirin dağ eteklerinde davar peşinde geçmiştir. Bulunduğu yörede ve çevrede yakın okullar olmadığı için rüştiye (ortaokul) öğrenimi­ni Kırcaali’de yaptı, öğrenimini Bulgar lisesinde sürdürdü, İstanbul / Kabataş’ta tamamladı. Ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bö­lümü’nü bitirdi.

Oğuz Peltek, şiir uyazmaya öğrenci olduğu yıllarda başlamıştı. Gazeteciliğe de Bulgaristan’da başlayıp Türki­ye’de devam etti. O yıllarda Bulgaristan’da Türkçe çıkarılan hemen bütün gazete ve dergilere yazılar yazarak Türklerin haklarını savundu. Özellikle Kırcaali’de ve Kızanlık’ta Başlangıç, Yeni Başlangıç (1924-25), Arda (1920), Rodop (1929-34), Rodop Sesi (1929-31), İleri (1933) vb. ga­zetelerde sürekli yazılar yazmış ve yine Kırcaali’de Ahmet Gültekin Arda, Ahmet Rıfat Rodoplu ve Mustafa Terziköylü ile birlikte Özdilek (1930) gazetesinin kurucusu olmuştur.   

Bulgaristan Türklerine eğitim, sanat, kültür, edebiyat ve siyaset alanlarında emeği geçen Oğuz Peltek, bütün bu etkinliklerinden dolayı Bulgar yönetimi tarafından izlenmiş, kendisine defalarca ihtirda bulunulmuştur. Bu nedenle 1925 yılında Türkiye’ye göç etti. Geldiği yıllar­da ve daha sonra Lüleburgaz’da Özdilek (1935), Trakya Postacısı (1947) ga­zetelerini çıkardı. Ayrıca, 1954 yılında Ankara’da, Balkan göçmenlerinin yayın organı olan Anayurt adlı bir gazetenin kuruculuğunu da yaptı. Bu gazetede, Balkanlardan gelen göçmenlerin sorunlarını dile getirdi ve Bal­kanlı şair, yazar ve gazetecilerin yazılarına yer verdi.  

Oğuz Peltek Türkiye’ye göç ettikten sonra Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’n­da görev aldı. Fransızca, Rusça ve Bulgarca gibi yabancı dillere vakıftı. Puşkin, Çehov, Tolstoy, Condorcet, Turgenev vb. dünya klasik yazarlarından çeviriler yaptı. Gazeteciliğinin ve yazarlığının yanında aynı zamanda şair bir kişiydi. Şi­irlerinde aile sevgisi, insanların karşılıklı yardımlaşma duygusu yanında, Türk gelenekleri ve Atatürk’e olan büyük bağlılığını dile getirmiştir. Kısa fakat öz ve uz söylerdi. Şiirlerini kitap olarak yayımlayamadan, 25 Aralık 1956 tarihinde hayata gözlerini yumdu.

BAŞLICA ESERLERİ (Çeviri):

Paris- Kudüs Yolculuğu (François René de Chateaubriand’dan, 3 cilt, 1946), Hikâyeler V (A. Çehov’dan, 1949), Puşkin (Henry Troyat’dan, 1951), Kafkas Esiri (Tolstoy’dan, Yeni basım: 1997), Bozkırda Bir Kral Lear (Turgenyev’den, Yeni basım: 20000).

KAYNAKÇA: Hakkı Abdullah Meçik / Şumnu: Bulgaristan Türklerinin Kültür Hayatı (İzmir 1977), Osman Eskioğlu / Bulgaristan’da Türkler (1985), Mehmet Çavuş / 20. Yüzyıl Bulgaristan Türkleri Şiiri (2.Basım, İstanbul 1988),  Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (Cilt 7, 1990), M. Türker Acaroğlu / Oğuz Peltek İçin (Mayıs 1998), Niyazi Hüseyin Bahtiyar / Balkanlar’da Türk Ünlüleri (1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2018).