Gazeteci-şair, bilim ve düşünce adamı (D.
1860, Boyabat / Sinop - Ö. 1927, İstanbul). İlk Dışişleri bakanlarından Yusuf
Kemal Tengirşenk’in ağabeyi. 1887 yılından itibaren Sinop Bidayet Mahkemesinde
başkâtiplik yaptıktan sonra İstanbul’a yerleşti. Orada uzun yıllar Seyr-i
Sefâin idaresinde görev alarak burada uzun süre çalıştı. Siyasi görüşlerinden
dolayı Abdülhamid döneminde bir müddet sürgün hayatı yaşadı. Mütareke
yıllarında Divan-ı Harbi tarafından tutuklandıysa da hapisten kaçarak 1922
yılında Anadolu’ya geçti. Kastamonu’da yayımlanan ve Milli Mücadeleyi
destekleyen Açıksöz gazetesinin başyazarlığını yaptı. Bu yıllarda Doğu
adlı bir dergi çıkardı. Millî Mücadeleden sonra İstanbul’a dönerek Deniz
Yollarındaki eski görevine döndü. Kabri, İstanbul-Beşiktaş’taki Maçka
Mezarlığındadır.
Döneminin Türkçülük akımını benimseyen
yazarlarından olan Abdulahad Nuri’nin tarih ve dil araştırmalarının yanı sıra
edebî eserleri de vardır. Bu çalışmalardan en önemlisi, Divanü Lügati’t-Türk’ten
251 atasözünün İstanbul Türkçesine çevirileri ve İstanbul ağzındaki
karşılıkları hakkında yaptığı çalışmadır. Bu eserin 1917 yılında İstanbul’da
başlattığı basımını 1923’te Kastamonu’da tamamlamıştır.
ESERLERİ:
Münşeât-ı Kavânin (1889), Ölen Kızım (mersiye, 1889), Tembellik
yâhud Gayrete Teşvîk, Teshîl-i Tahsîl (1890), Kürt Düğünü (1. cüz,
hikâye, 1890), Mev’îzetü’l-Hasene (1894), Darü’l-aceze ve Mükrimin-i
Müslimin (1895), Sâkînâme-i Nurî (Mukaddime Türkçe, metin Farsça;
1909), Nidâ-yı İntikam (1915), Atalar Sözü (1918), Şehit Kızı
(manzum, 1920), İçki (1921), Yunan Harbi Destanı (1923), Atalar
Sözü (1923), Türkiye Seyr-i Sefain İdaresinin Tarihçesi (1926), Millî
Destanlar (8 destan), İsfendiyar Oğulları Meskûkâtı, Haleb Kitâbeleri,
Edirne Tarihi, Sadi ve Gülistanı, Harf ve A’bâd, Misalli Mecelle (Kitâbü’l
Büyu’).
HAKKINDA: TDE Ansiklopedisi (c. 1, 1976), Zeki
Gürel / Abdülahad Nûrî (Kastamonu Havadis, 3-10 Mart 1997), TDOE-TDE
Ansiklopedisi 1 (2002).
