Mehmet Yardımcı

Şair ve yazar. 8 Ağustos 1945, Zile / Tokat doğumlu. İlk ve ortaöğrenimini Zile, Ankara ve Tokat’ta tamamladı. Trabzon Fatih Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü (1970) ve İnönü Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü (1986) mezunu. 1970’ten itibaren Malatya, Zile, Artova ve Turhal’daki ilk ve orta dereceli okullarda Türkçe ve edebiyat öğretmenliği ve yöneticilik yaptı. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde “Malatya Masalları” adlı tezle yüksek lisansını ve Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde “Âşıklık Geleneği ve Âşık Esirî” adlı tezle de doktorasını tamamladı. Daha sonra CÜ Tokat Ziraat Fakültesinde Türk Dili ve Edebiyatı öğretim görevlisi (1983-85), İnönü Üniversitesinde personel dairesi başkanı (1985-88), İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesinde halk edebiyatı dersleri verdi. Çalışmalarını 1997’den itibaren Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde öğretim üyesi olarak sürdürdü.

Yazı ve şiirlerini Tercüman İnci Eki (1962), Hisar (1967-82), Zile Postası (1975-87), Çağıltı (1974-77), Sanat (1970-75), Kıyı (1968-70), Varlık (1975), Erciyes (1986-89), Millî Folklor (1989), İçel Kültürü (1989), Türk Dili (1975-89), Ozanca, Halk Kültürü, Tarla, Tokat Kültür Sanat, Ozanca, Türk Folkloru, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler, Millî Folklor, Tokat, İş Bankası Kültür Sanat Dergisi, Türk Dünyası vb. dergiler ile Prof. Dr. O. Nedim Tuna Armağanı (1989), Prof. Dr. Saim Sakaoglu 55. Yıl Armağanı (1994), 50. Kültür ve Sanat Yılında Dr. Mehmet Önder’e Armağan (1998) gibi armağan kitaplarda yayımladı.  İLESAM, Edebiyatçılar Derneği, Türk Folklor Araştırmaları Kurumu, KIBATEK üyesidir.

1966’da Tokat Halkevi Hikâye Yazma Birincilik Ödülü, 1982’de MEB Ögretmen Konulu Şiir Yarışması İkincilik Ödülü, 1985’te Tercüman Gazetesi Büyük Şiir Yarışması İkincilik Ödülü ve Türkülerin Hikâyeleri Yazı Yarışması Üçüncülük Ödülü (Mersin), 1986’da Sabri Akay Şiir Yarışması İkincilik Ödülü (Zonguldak), 1988’de Yunus Emre Şiir Yarışması Birincilik Ödülü (Eskişehir), 1990’da İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü, 1992’de Hatay Folkloru Araştırmaları Kurumu Şiir Yarışması Mansiyonu, 1993’te “Anniversary Fest of Humanist International” Şiir Yarışması Jüri Özel Ödülü (İsveç), 1994’te İznik Şiir Yarışması Birincilik Ödülü ve TRT Diyarbakır Radyosu Öğretmenler Günü Şiir Yarışması Birincilik Ödülü, 1995’te TBMM 75. Yıl Ulusal Egemenlik Destan Yarışması Üçüncülük Ödülünü aldı.

“Anadolu insanının yaşam gerçeği yanında, Türk milletinin verdiği büyük mücadeleler neticesinde ulaşılan ‘gerçek’ de Yardımcı’nın şiirlerinde belirginleşir. ‘19 Mayıs’, ‘Kurtuluş Savaşı Destanı’, ‘Köy Öğretmeninin Anlatısı’, ‘Maviş’in Öyküsü’, ‘Irgat’, ‘Kömür İşçisi’, ‘Gerçek’, ‘Yaşam Gerçeği’, ‘Görünüm’ gibi şiirlerde ise Türk milletinin gerçeği ifade edilir. Yardımcı’nın şiir anlayışının iki ayağını ‘gerçekler’ve ‘sevi’ kabul edersek, sac ayağının üçüncü ayağını ‘umut’ oluşturduğunu söyleyebiliriz. Özellikle, Nâzım’dan gelen: ‘Ben yanmasam, sen yanmasan / biz yanmasak / nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa’ düşüncesi, onun şiirinde bir kez daha dile gelir ve genç nesle olan güvenini, umudunu ‘Nasıl Varılır Aydınlık Çağlara’ isimli şiirinde ortaya koyar. (…)

“Onun şiiri, toprağını Anadolu coğrafyasından almış, Kurtuluş Savaşı’nda verdiği büyük mücadele yanında, kalkınmakta olan memleketin bütün ekonomik ve toplumsal sıkıntılarını, yoksulluğunu tüm varlığıyla hissetmiş Anadolu köylüsünün yaktığı ocakta fırınlanmış; öğretmenlik yıllarındaki gözlemleri ve halk edebiyatı konusundaki bilgileriyle cilalanmış, Türk insanının potansiyel gücü, gençliğe duyulan güven, Atatürk’e derin bağlılık ve insan sevgisiyle süslenmiş bir seramik vazo gibidir. Üzerinde Kurtuluş Savaşı motifleri, tarlasında çalışan, çocuklarına emek parası kazanmaya uğraşan, onurlu ve geleceğe umutla bakan insan motifleri yer alır.” (Özlem Fedai)

ESERLERİ:

ŞİİR: Sevgi Eylemi (1974), Görünüm (1975), Kurtuluş Savaşı Destanı (1983), Sevda Çiçeği (1989), Kerem İçimde Yandı (1993), Yunuslama (2002).

ARAŞTIRMA-DERLEME: Yüzyıllar Boyu Zileli Halk Ozanları (1983), Zileli Fedai (H. İvgin’le birlikte, 1983), Zileli Âşık Sefil Necmi (H. İvgin’le birlikte, 1988), Efsanelerimiz (Prof. Dr. C. Kavcar’la, 1988), Zileli Âşık Tâlibi (1989), Prof. Dr. O. Nedim Tuna Armağanı (Komisyonla, 1989), Malatya İli Folklor Bibliyografyası (1990), Halkbilim ve Edebiyat Yazıları (1993), Hekimhan Folkloru ve Hekimhanlı Halk Şairleri (Prof. Dr. O. Kazancı ile, 1993), Türkçe’de Seslerle İlgili Kurallar ve Noktalama İşaretleri (1996), Yaşayan Malatya Masalları (1996), Zileli Âşık Ceyhuni ve Diğer Ceyhuniler (H. İvgin’le, 1996), Türk Kültürü Araştırmaları (Mehmet Önder Armağanı, 1997), Başlangıcından Günümüze Halk Şiiri-Âşık Şiiri-Tekke Şiiri (1998), Halkbilimi ve Edebiyat Araştırmaları (1998), Destanlar (2000), Hekimhanlı Esirî (2000), Malatya Mutfak Kültürü (Komisyon, 2001), Destanlar (2002), Başlangıcından Günümüze Türk Edebiyatı (2003), Âşık Edebiyatı Araştırmaları (2003), Türk Halk Edebiyatında Nesir (2004), Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri (2004), 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler (2004).

DERS KİTABI: Anadolu Öğretmen Liseleri İçin Çocuk Edebiyatı (H. Tuncer’le birlikte, 2000), Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı (H. Tuncer’le birlikte, 2000), Yazılı Anlatım İlkeleri-Ses ve Şekil Bilgisi (2001).

KAYNAK: Hisar (Ekim 1972), Dr. Muzaffer Hacıhasanoğlu / Mehmet Yardımcı ve Görünüm Üzerine (Zile Postası (Sanat Sayfası), 24.11.1973), İsa Kayacan / Tanıdığımız Ozanlar (Ferman Gazetesi Sanat Sayfası, 8.10.1973), Yahya Akengin / Görünüm (Çağrı, yıl: 19, Eylül 1975), Yusuf Meral / Her Yönüyle Zile (1986), Kerim Özbekler / Mehmet Yardımcı ve Kurtuluş Savaşı Destanı (Olay Haber, Mayıs 1986), Tahir Kutsi Makal / Mehmet Yardımcı Kimdir (Tarla, Ekim 1987), Ahmet Tufan Şentürk / Mehmet Yardımcı’nın Şiirlerinden Küçük Bir Buket (Vakit, 31.3.1994) - Kerem İçimde Yandı Üstüne (Vakit, 10.2.1994), Özlem Fedai / Yunuslama yahut Gecikmiş Bir Hatırlayış (Turnalar, Uluslar arası Türk Dili ve Çeviri Dergisi, KKTC, sayı: 6), Birsen Pekçolak - Zeki Büyüktanır / Homeros’tan Günümüze Anadolu Destanları (2002), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).