Nümismat, yazar. (D. 1915, Şam / Havran
sancağı – Ö. 23 Şubat 1993, İstanbul). Babası,
Havran Bidayet Mahkemesi Reisi, Mardinli Hacı Mehmet Emin Bey’in oğlu olan
Müdde-i Umumi ve Divan-ı Harb-i Örfi’de Mustantik Kâmil Bey’dir. Mardin Gazi Paşa İlkokulu’nu, Gaziantep Ortaokul’unu ve
Kütahya Lisesi’ni (1939) bitirdi. Yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde (1944) yaptı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri
sikke bölümünde çalışmaya başladı. Bir ara Ankara Etnografya Müzesi’nde para
uzmanı olarak da görev yaptı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde bağımsız bir
İslâmî Sikke Bölümü kurdu.
İbrahim Artuk, 1946 yılında Arkeolog, Nümismat ve Filolog Cevriye Arsanu
ile evlendi ve bu evlilikten halen Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim
Üyesi olan Prof. Dr. Mehmet Emin Artuk dünyaya geldi. Artuk, yaptığı resmi
görevlerin yanında kimi dergilerde “Âmid'in Eyyuplu Salâhaddin Tarafından Fethi
ve Son Nisanoğlu'nun Akibeti” (Kara-Amid Dergisi, S. 1, 1956), “Diyarbakır ve
Mardin'in Bazı Önemli Yapıları” (Tarih Enstitüsü Dergisi. S. 2. İstanbul 1971),
“Diyarbekir (Âmid)'de Ebu Feth Melikşah Adına Yazılmış Kitâbeler ve Şehrin
Selçuklu İmparatorluğu'na İlhakı” (Bülten, S. 2, 1977; S. 3, 1978),
“Diyarbekir'de Ebu Şuca' Muhammed b. Melikşah Zamanında Yapılan Bir Yapı
Kitâbesi ile Onun Namına Kesilen Bazı Sikkeler” (Türkiyat Mecmuası, S. 17,
İstanbul, 1972), “Hasankeyf-Amid Artukluları Paraları” (Kara-Amid. c.l, s.2,
1960) gibi bilimsel yazılar yayımladı.
Artuk, yurtiçinde
ve yurt dışında verdiği çeşitli konferanslarla da tarihimize pek çok konuda
ışık tutmuş, bilim dünyasına önemli katkılarda bulunmuştur. Prof. Dr. İsmet Çetinyalçın
ve Cevriye Artuk ile Türk Nümismatik Derneğini kuran ve çeşitli derneklerin
kurucu üyeleri arasında yer alan İbrahim Artuk, yurtdışında The American
Numismatic Society, Royal Numismatic Society ve Oriental Numismatic Society
üyesiydi.
ESERLERİ:
Mardin Artukoğulları Tarihi (1944),
Kanuni Sultan Süleyman Adına Basılan Sikkeler (1966),
Osmanlı Nişanlan (Çevriye Artuk ile, 1967),
lstanbul Arkeoloji Müzeleri (1968),
Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Katalogu (Çevriye Artuk ile, 1968),
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirindeki İslâmî Sikkeler 1 (Cevriye Artuk ile, 1970).
KAYNAKÇA:
Cevriye Artuk / İbrahim Artuk’un Biografisi ve Eserleri (İstanbul 1988), Cevriye Artuk / İbrahim Artuk, Nümismatik
Uzmanı (Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı:3, 1989), E. Atak / Ölmeyen
Nümismatlar-İbrahim Artuk (Koleksiyon Mecmuası, 1978, 4 / 42), Büyük Larousse
Sözlük ve Ansiklopedisi (Cilt: 2, 1986), Esin Karlıkaya-İbrahim Başağaoğlu /
Nümismat, Epigraf ve Tarihçi İbrahim Artuk (1915-1993) Hayatı ve Çalışmaları
(Makalelerle Mardin IV, Önemli Simalar-Dini Topluluklar, Hazırlayan: İbrahim
Özcoşar, 2007), Mehmet Emin Artuk / İbrahim Artuk’un Artukoğulları Sikkeleri
Tarihi ve Sanatı Üzerindeki Çalışmaları (I. Uluslararası Artuklu Sempozyumu
Bildirileri (C: I, 2008), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2017).
