Menemenlizade Tahir

Yazar, Şair

Doğum
Ölüm
Eğitim
Mekteb-i Mülkiye (Siyasal Bilgiler Okulu)

Şair ve yazar (D. 1862, Adana - Ö. 1902, İstanbul). Adana civarındaki Menemenli hanedanına mensup olup Sadaret Telgraf Kalemi Müdürü Haşim Habip Beyin oğludur. İstanbul’a küçük yaşlarda geldi. Soğukçeşme Rüştiyesinde okudu.  Mekteb-i Mülkiye (Siyasal Bilgiler Okulu, 1883) mezunu. Bir süre Şûrayı Devlet Kalemlerinde çalıştıktan sonra Adana, İzmir ve Selanik Maarif Müdürlüklerinde ve aynı zamanda oralardaki idadi muallimliklerinde bulundu.  

1892’de İstanbul’a yeniden gelerek Maarif Mektupçu ve Mühimme Kalemlerinde Müdür oldu. Ayni zamanda Mülkiye Mektebinde resmî kitabet ve Darülfünunda ahlâk okutuyordu. Adana ve İzmir’de maarif (eğitim) müdürlüğü, öğretmenlik, Mekteb-i Mülkiye ve Darülfünunda (İstanbul Üniversitesi) edebiyat dersleri hocalığı yaptı. Çıkardığı Gayret dergisinde (1886) Namık Kemal, Abdülhak Hamid ve Recaizade Ekrem’in yazılarını yayımladı. Ubeydullah Efendi (Hatiboğlu), Beşir Fuad ve Küçük Azmi ile dört sayı Haver (Nisan 1894) adlı bir dergi çıkardı.

Elhan adlı şiir kitabı döneminin önemli bir edebiyat tartışmasına yol açtı. Recaizade Ekrem bu kitabı eleştiren Elhan-ı Şita’yı (1886) yazınca, Muallim Naci de cevaben Demdeme’sini (1887) yayımladı. Beşir Fuad ile yaptığı edebiyat-fen, romantizm-realizm, şiir-hakikat polemikleri, şiddetli fikir tartışmaları kitaplaşmadı. Kırk yaşlarında ani ölümle yaşamını yitirdi. Karacaahmet türbesi civarına gömülüdür.

Edebî kaidelerden bahseden "Osmanlı Edebi¬yatı,, adlı eserile "Elhan,, isimli şiir mecmuası, “Yad-ı Mazi” ve “Osmanlı Coğrafyası” adlı eserleri basılmıştır. “Gayret” isimli bir de risale çıkarmıştı. “Güneş” ve “Haver” adlı mecmualara da makaleler yazmıştı.

Bu zatın “Elhan” adlı şiir mecmuası çıktığı zaman Recaîzade Ekrem onu teşvik için “Takdir-i Elhan” isimli küçük bir risale yazmış ve bunda Muallim Naci ile arkadaşlarının edebî mesleklerini şiddetle tenkit etmişti. Naci de ona karşılık “Demdeme” adile ağır alayları muhtevi bir küçük kitap çıkardı. Bunun üzerine Ekrem Bey mahkemeye müracaat etmişti.” (İbrahim Alaeddin Gövsa)

ESERLERİ:

ŞİİR: Elhan (1886), Yâd-ı Mazi (1888), Âsâr-ı Perişân (1893).

DİĞER ESERLERİ: Osmanlı Coğrafyası (1894), Terane-i Zafer (1897), Osmanlı Edebiyatı (1897), Mükemmel Coğrafya-i Osmanî (1898), İlm-i Servet (tsz.).

HAKKINDA: İbnülemin Mahmud Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (c. IV, 1930-42), İbrahim Alaeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), Mücellidoğlu Ali Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. III, 1968), Bursalı Mehmed Tahir / Osmanlı Müellifleri II (1972), Atilla Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (c. III, 1982), Necat Birinci / Menemenlizâde Mehmet Tahir (l988), TDE Ansiklopedisi (c. VIII, 1976-98), TBE Ansiklopedisi (2001).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör