Mehmet Şeref Aykut

Gazeteci, Siyasetçi, Yazar

Doğum
Ölüm
18 Mayıs, 1939
-
Eğitim
Mekteb-i Hukuk-i Şahane (Hukuk Fakültesi)
Diğer İsimler
Mehmet Şerafettin Aykut

Gazeteci-yazar, siyaset adamı (D. 1874, Edirne - Ö. 18 Mayıs 1939). Asıl adı Mehmet Şerafettin Aykut’tur. Dedesi, Rumeli‘nin Türkleşme ve İslâmlaşmasında önemli hizmetleri görülen Oruç Paşa ailesine mensup Mustafa Paşa’dır. İlk ve ortaokulu Edirne‘de bitirdi. Fransızca, Arapça, Farsça öğrendi. Galatasaray ve Mercan liselerinde okudu. Mekteb-i Hukuk-i Şahaneyi (Hukuk Fakültesini) bitirdikten (1894) sonra avukatlık yaptı. 1877-1878 Rus işgali, 1913 Bul­gar işgali, 1920 Yunan işgalini yaşadı. II. Abdülhamit döneminde, İttihat ve Terakki hareketi içindeki çalışmaları yüzünden sekiz yıl Yemen‘de tutuklu kaldı. 1899 yılında Yemen’den kaçarak İzmir‘e geldi. İzmir, Ahenk ve Hizmet gazetelerinde yazılar yazdı. İzmir gazetesinde düzeltmenlik yaptığı sıralarda Sen Tüccar Olacaksın (1900) adlı romanı aynı gazetede tefrika edildi. Ahenk gazetesinde hukuk, ticaret ve eğitim konularında ma­kaleler yayımladı (1900-02). Octave Feuillet‘den çevirdiği Julia de Treqeur romanı yine o yıllarda tefrika edil­mişti.

Türkçenin sadeleşmesi için çalışmalar yaparak, İzmir gazetelerinde bu konu ile ilgili ateşli yazılar yazdı. Yalın bir Türkçeyle kaleme aldığı Yerli Hikâyeler’i Hizmet gazetesinde yayımlandı. Daha sonra Manisa‘ya, oradan da Edirne‘ye (1903) geçti. II. Meşrutiyetin ilânından sonra çıkarmaya başladığı Yeni Edirne gazetesini 1911 yılına kadar sürdürdü. Bu gazetede başya­zar olarak siyasî, toplumsal ve aktüel konularda maka­leler ve seri araştırma yazıları yazdı. Tercüman-ı Haki­kat, Mektep, Maarif, Terakki dergilerinde yazıları yayımlandı.  Daha sonra Bursa‘ya geçerek, üç sayılık ömrü olan Kurtuluş Yolları adlı milliyet­çi bir dergiyi ve Trakya Paşaeli Müdafaa Heyet-i Osmaniyesi Cemiyetinin yayın organı olan Trakya Paşaeli gazetesini çıkardı. Osmanlı Meclis-i Mebusanına Edirne milletvekili olarak girdi. Misak-ı Millî önergesini mecliste okuduğu için, İngilizler tarafından tutuklanarak Malta‘ya sürüldü. Malta’dan dönüşünden sonra TBMM‘de Edirne milletvekili (1921 ve 1931) olarak bulundu. Doğup yetiştiği Trakya‘nın Osmanlı Devleti’nden kopmaması için çalışmış bir fikir-siyaset adamı ve Türkçülük hareketinin öncülerindendir.

Yok olan Osmanlı Devletinde Türkler, Malta sürgünü, Ah O İzmir Yılları, Türkiye’de Ekaliyetler, Osmanlı Evi, Mütareke ve Milli Mücadele‘de Trakya, Türk Dini Yapısı, Öğretmen Sungur‘un Günlük Notları adlı eserleri basılmadı.

 ESERLERİ:

Bu Devlet Nasıl İdare Olunur? (1910), Cemiyet ve Muhalifleri (1911), Hüdavandigâr Valisi Daniş Beyefendi‘ye Birinci Mektup (1912), Arnavutluğun Hayatı Osmanlı Kalmaktadır (1912), Türkler Yaşayacaktır (1912), Anadolu‘da Türk (1913), Anadolu‘da Bir Müslüman Türk‘ün Şeyhülislam Efendi Hazretlerine En Son Sözü (1913), Edirne Vilâyetinden Rumlar Niçin Gitmek İstiyorlar? (1914), Hanedan ve Millet (1923), Bulgarlar ve Bulgar Devleti (1934), İsmet Paşa:  Gazi Yolunda Yürüyen Türk Gençlerine (1934), Kamalizm - Cumhuriyet Halk Partisi Programının İzahı (1936), Lozan Antlaşmasında Kullanılan Azınlıklar İle İlgili Yerleşim Planı.

 KAYNAK: Bilâl Öngül / Mehmet Şeref Aykut’un Hayatı ve Eserleri Üzerinde Bir Araştırma (1991), Hasan Dilan / Mehmet Şeref Aykut ve İzmir’de İlk Fikir Hareketleri (1996), Kemal Öztürk, İlk Meclis – Belgesel (1999), TDOE-TDE Ansiklopedisi 2 (2002), Özlem Ağırgan / Dünden Bugüne Edirne İsimler Sözlüğü (2004).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör