Araştırmacı-yazar (D. 1900, İstanbul - Ö. 12 Ağustos 1977,
İstanbul). Asıl adı Ahmet Nevzat Cerrahoğlu. 1960 sonrası yayımlarında A.
Cerrahoğlu başta olmak üzere değişik imzalar kullandı. Dilbilimci Ahmet
Cerrahoğlu ile karıştırılmamalıdır. İstanbul
Sultanisi'ni bitirdikten (1919) sonra bir süre tıp fakültesinde öğrenim gördü;
ancak bitiremedi.
İlk yazısı 1918’de Ahenk (İzmir) gazetesinde çıktı. Aydınlık
dergisinin kurucularından olan Kerim Sadi, 1930-50 yılları arasında İnsaniyet
Kütüphanesi başlığı altında kırk kadar telif ve çeviri risale
yayımladı. Aynı yıllarda üniversite çevrelerinde Marksizm konusunda yaptığı
tartışmalarla tanındı. Türkiye’de ilk Marksist teorisyenlerden sayılmakla
birlikte bu alanda ciddi bir eser bırakmadı.
“Her değere dost, her sahteye düşman. Önce, mabedi
bezirgânlardan temizler Kerim Sadi. Sonra, habercisi olduğu düşünceyi bütün
vecdi, bütün şiiriyeti ile kitaplaştırır. Doğu’dan kopmayan Batı, yobazlaşmayan
iman.
“Kerim Sadi, bir düşünce dünyasını yarım asır dev omuzlarında
taşıdı. Cangılda keman çalmakla geçti hayatı. Çölde vaazlar veren çilekeş. Bir
parça Sadi, bir parça Faust. Oynak zekâsıyla Fransız, derin tecessüsü ile
Alman, diyalektik virtüozu olarak Grek, tevazuu -isterseniz gururu deyin-
kibarlığı, çelebiliği ile yüzde yüz Osmanlı.
“Kerim Sadi, Türk sosyalizminin Plehanov’udur.” (Cemil Meriç)
BAŞLICA ESERLERİ:
ARAŞTIRMA-İNCELEME: Ahmet Haşim (1933), Şevket
Süreyya’nın Hatıralarına Dair (1934), Osmanlı İmparatorluğunun Dağılma
Devri ve Tarihi Maddecilik (1941), Türk Kleopatrası (1948), Namık
Kemal (1952), Bir İslâm Reformatörü - Mehmet Akif (1964), Nazım
Hikmet’in İlk Şiirleri (1969), Türkiye’de Sosyalizm (1965), Türkiye’de
Sosyalizmin Tarihine Katkı (1975).
ÇEVİRİ: Sosyalizm Tarihi (Max Beer’den, 1965).
HAKKINDA: F.
Berke / Yazı Hayatının 50. Yılında Kerim Sadi (1969), Büyük Larousse (c. 11, s. 6638, 1986), Ana Britannica (C.
13, s. 205, 1987), Şükran Kurdakul /
Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Cemil Meriç / Bu Ülke (2004), İhsan
Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006), Dücane
Cündioğlu / Bir Adam Düşününüz ki (Yeni Şafak gazetesi, 2 Temmuz 2007).