Lütfî Efendi

Divan şairi, âlim, müftü (D. Diyarbekir - Ö. 1846/1847, Diyarbekir). Tam adı Hoca Mesûd Lûtfî Efendi'dir. Diyarbekir müftüsü Ali Efen­di'nin oğlu, Ziya Gökâlp'ın anne annesi Hacı Fatma Hatun'un babasıdır. Dîvânçe sahibi bir şâir olan Lütfi Efendi'nin Fatih Tezkiresi'nde yer alan bilgilerde, onun iyi bir eğitim gördükten sonra bir müddet nüfus idaresinde çalışarak H. 1263'te emekli olduğu belirtilmiştir. Mehmet Zeki Bey (Sicili-i Osmani'ye dayanarak) ve Mehmet Çağlayan'a göre Lütfi Efendi aynı zamanda Diyarbekir müftülerinden olup, nüfus idaresinden önce Müftülük görevinde bulunmuştur.

Ali Emirî Efendi'nin, şair hakkında erdemli kişiliği överek verdiği bilgilerde de Kürdistan Islâhatına memur Sadr-ı Esbak Reşîd Paşa'nın yanında danışman olarak görev yaptıktan sonra nüfus idaresinde çalıştığı teyid edilmiştir.

Abdulgani Fahri Bulduk, şairimizin babası Müfti Ali Efen­di'nin Hazrolu olduğunu ve üç lisan üzere (Türkçe, Arapça, Farsça) şiir yazmağa muktedir olduğunu söylerdi. Midhat Kadıoğlu ise, şairimizin Diyarbekir'e bağlı Ergani ilçesinde doğmuş olduğunu beyanla bu yer için şu beyti söylediğini hatırladığını ifade etmektedir:

"Gınây-i kalbe mâlik olmadukça er ganî olmaz

Hakikatte gedâdur mâlik olsa maden-i sîme"

Hoca Mesût Lûtfî Efendi'nin yazma dîvânçesi, rahmetli Nihad Gökalp Bey'de idi. Onun anîden vefat etmesi üzerine, henüz evindeki 'kitapları arasında bulunamadı.

Lütfi Efendi'nin ayrıca Tuhfe-i Lûtfî isimli bir eseri daha vardır. İstanbul'da Ali Emirî Kütüphanesi'nde bulunan (Manzum âsâr 1262) bu yazma eser, Farsça - Türkçe lûgata aittir. Her sayfası 17 beyitli olup 41 yapraktır.

Şairimizin, mecmualardan elde edilebilen gazellerinden örnek beyitler sunuyoruz.

HAKKINDA: Şevket Beysanoğlu / Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları (2. bas. 1996, c. 1, s. 299-301; Ftn, Eşa., Mc), Mehmed Süreyya / Sicilli-i Osmanî (C. 4, s. 92), Mehmet Zeki Bey (c. 2, s. 303), Mehmet Çağlayan / Şark Uleması (Şura dağıtım.İst.1996, s.65-312), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013).