İslâm mezhepleri tarihçisi. 8 Aralık 1937,
Burdur doğumlu. Burdur İstiklâl İlkokulu (1949), Burdur Lisesi (1955) ve Ankara
Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi (1959) mezunu. Konya (1961-64), Burdur
(1964-65), Kayseri (1965-66) İmam-Hatip Liselerinde öğretmenlik yaptı. Sonra
İzmir (1966-70) ve Kayseri (1970-71) Yüksek İslâm Enstitülerinde Türk-İslâm
Medeniyeti Tarihi öğretmenliği, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde
(1970-72) İslâm Mezhepleri Tarihi öğretim asistanlığı yaptı. 1972’de AÜ
İlâhiyat Fakültesi İslâm Mezhepleri Tarihi Kürsüsünde “İbâdiye’nin Doğuşu ve
Görüşleri” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. 1974-75 yılları arasında
İngiltere-Cambridge University Faculty of Oriental Studies’de “Senior Lecturer”
olarak İslâm Mezhepleri ve Tarikatları konusunda dersler verdi ve sahasında
araştırmalarda bulundu. Yurda dönüşünde Ankara Üniversitesi İlâhiyat
Fakültesinde “Ahmediye Mezhebi (Kadıyanilik)” teziyle doçent (1977) ve “Mesih
ve Mehdi İnancı Üzerine (Mezhepler Tarihi Açısından Bir Tetkik)” konulu
çalışmasıyla profesör unvanını kazandı (1982).
1982, 1985, 1988 ve 1991’de Dokuz Eylül
Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dekanlığına dört kez atandı. 1984 Üniversite
Senatosu tarafından Üniversitelerarası Kurul Temsilciliğine seçildi, Dekanlık
görevinin yanında Dokuz Eylül Üniversitesi Rektör Yardımcılığı görevini
yürüttü. 1995’te YÖK tarafından Türkiye Sosyal Bilimler Millî Komitesi Beşeri
Bilimler Alt Komitesi üyeliğine seçildi. YURT-KUR Yönetim Kurulu üyeliğine 2.
defa seçildi. 1998’de Muğla Üniversitesi Rektörlüğüne 2. defa, 1999’da YURT-KUR
Yönetim Kurulu Başkanlığına seçildi. Branşı ile ilgili makalelerini; Dokuz
Eylül, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi İslâm İlimleri Enstitüsü
dergilerinde yayımladı. Türk Ansiklopedisi, Dergâh Yayınevi İslâmî
İlimler Ansiklopedisi ve Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi
yazı kurullarında yer aldı.
ESERLERİ:
ARAŞTIRMA-İNCELEME: Çağımızda İtikadî İslâm
Mezhepleri (1980), İslâma Karşı Cereyanlar: Bâbaîlik ve Bahailik (Mekke,
1981), İbâdiye’nin Doğuşu ve Görüşleri (1983), İmamiye Şiası
(1984), Kadiyanilik (Ahmediyye Mezhebi, 1986), Mezhepler ve
Tarikatlar Ansiklopedisi (komisyon başkanı, 1987).
ÇEVİRİ: İslâmda Sosyal Dayanışma (Prof.
Muhammed Ebu Zehrâ’dan, 1969), İslâmda Siyasî ve İtikadî Mezhepler Tarihi
(Prof. Muhammed Ebu Zehrâ’dan, 1970), Şiî-İmamiyye’nin İman Esasları
(İbn Bâbeveyh el-Kumî’den, 1978), İslâm Sufileri (R. A. Nicholson’dan,
1978), Mezhepler Arasındaki Farklar (Ebû Mansur Abdülkadir
el-Bağdadî’den, 1979), İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri (Prof. W.
Montgomery Watt’dan, 1981), Türkiye’de Alevilik ve Bektaşilik (1990).
Ayrıca ders kitapları vardır.
HAKKINDA: Son Dönem Tarih Araştırmalarına Bir
Bakış (Cumhuriyet Kitap, 11.1.2001), Ali Osman Gündoğan / Ethem Ruhi Fığlalıya
Armağan (2002).
