Halkbilimci, şair ve yazar (D. 1 Mart 1926, Karkın
kasabası / Çumra / Konya – Ö. 23 Ağustos 2004). İlk ve ortaöğrenimini Konya’da
tamamladı (1945). Ankara Üniversitesi DTCF Sanat Tarihi Bölümünü bitirdikten
(1950) sonra Fransa’da müzecilik alanında ihtisas yaptı. Konya Mevlâna Müzesi
Asistanı (1950-53), Konya Mevlâna Müzesi Müdürü (1954-63), Eski Eserler ve
Müzeler Genel Müdürü (1964-67), MEB Kültür Müsteşarı (1968-71), Başbakanlık
Kültür Müsteşarı (1971-76), Kültür Bakanlığı Kültür Müsteşarı (1972-73), Bonn
Büyükelçiliği Kültür Müşaviri (1977-83) olarak görev yaptı. Emekli olduktan
sonra da T. İş Bankası Kültür Müşaviri (1987-2004) olarak görev aldı.
İlk yazıları, 1945 yılında Konya Halkevi
dergisinde, sonraki yıllarda Hisar, Şadırvan, Türk Folklor
Araştırmaları, Türk Sanatı, Hayat Tarih gibi çeşitli edebiyat
dergileri ile çoğunlukla Tercüman gazetesinde yayımlandı. Önceleri daha
çok şiir yazıyorken daha sonra kültürel konular alanında araştırmalara yöneldi.
Almanya ve Pakistan devlet başkanları dahil, yurtiçi ve yurtdışından otuza
yakın ödül ile nişan aldı. Çalışma alanı ile ilgili olarak yurtiçi ve dışında
çeşitli kongre ve seminerlere katılarak bildiriler sundu. 1973’te Gönüller
Sultanı Mevlana adlı eseri, Turgut Özakman ve Engin Orbey tarafından Mevlana
adıyla senaryolaştırılarak (yön. Atıf Yılmaz) filme çekildi. Ondan fazla kulüp
ve derneğin yanı sıra Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kültür Merkezi
aslî üyesiydi.
ESERLERİ:
ŞİİR: Köyün Bağrından (1947), Zafer Yolunda
(M. Balkan ile, 1947), Mevsim Sonu (1949).
ARAŞTIRMA: Seyahatnamelerde Konya (1948), Konya
Matbuatı Tarihi (1949), Tarihî Turistik Konya Rehberi (1950), Konya
Maarif Tarihi (1952), Millî Mücadelede Konya (1953), Konya Çeşme
ve Şadırvanları (1955), Mevlâna ve Türbesi (1955), Mevlâna’nın
Konya’daki Evi ve Medresesi (1956), Gönüller Sultanı Mevlâna (1958),
Mevlâna Müzesi Rehberi (1958), Mevlâna’nın Sandukası (1958), Konya
Camileri (1960), Çini Eserler Seksiyonu Rehberi (1961), Selçuklu
Taş ve Ahşap Eserler Rehberi (1962), Mevlâna Şehri Konya (1962), Bilgin
Sivaslı Ali Kemali (1962), Aydınlık Kapı Şemsi Tebrizî (1963), Nasreddin
Hoca (1963), Konya Efsaneleri (1963), Anadolu Efsaneleri
(1966), Efsane ve Hikâyeleriyle Anadolu Şehir Adları (1969), Mevlâna
Müzesi (Almanca, İngilizce ve Fransızca basımlarıyla, 1969), Büyük
Bilgin Hadimi (1969), Anadolu Fetih Destanları (1970), Atatürk
Evleri Atatürk Müzeleri (1970), Güldüren Gerçek Nasreddin Hoca (1971),
Şehirden Şehire (3 cilt, 1972-74), Mevlâna (1973), Mevlâna
Bildirileri (1973), Mevlâna Bibliyografyası (2 cilt, 1973-74), Anadolu’yu
Aydınlatanlar (2 cilt, 1974), Atatürk’ün Yurt Gezileri (1975), Milli
Kültür Politikamız (1975), Aldı Sözü Anadolu (1976), Kırşehir
Güldestesi (1976), Atatürk’ün Evleri, Karargâhları (1977), Türkiye
Müzeleri (Türkçe, İngilizce, 1977), Atatürk’ün Almanya Gezisi
(1981), Yurtdışı Müzelerinde Türk Eserleri (1983), Seydişehir Tarihi
(1986), Milli Mücadelenin Yanında ve Safında Öğüd Gazetesi (1986), Efsane,
Destan ve Hikâyeleri ile Anadolu Kentleri (1986), Nasreddin Hoca’nın
Hayatı (1986), Antika ve Eski Eserler Ansiklopedisi (1987),
Atatürk’e Mektuplar (1987), İzmir Yollarında Atatürk (1989), Atatürk
Konya’da (1989), Atatürk Bildirileri (1990), Atatürk Eskişehir’de
(1991), Yüzyıllar Boyunca Mevlevilik (1992), Yeşil Kubbenin
Gölgesinde (1993), Antika ve Eski Eserler Kılavuzu (1995), Şehirden
Şehire Anadolu (1995), Atatürk’ün Almanya ve Avusturya Gezileri
(1995), Şaheserler Konuştukça (1996).
DERLEME: Mevlâna Şiirleri Antolojisi (1956-84), Çocuklara
Mevlâna’dan Hikâyeler (1962), Mesnevi’den Hikâyeler (1969), Güldeste
(Mevlâna’dan seçmeler, 1984).
ÇEVİRİ: Mevlâna’nın Huzurunda (Maurice Barrés’ten,
1963).
YABANCI DİLLERE ÇEVRİLEN ESERLERİ: Konya and Mevlâna
(1959), Die Museen von Konya (çev. Prof. Dr. F. Taeschner, 1964), Les
Musees de Konya (1964), Atatürk’s House in Thessaloniki
(İngilizce-Türkçe, 1974), The Museums of Turkey (1977), Konya
(Fransızca-İngilizce, 1977), Mevlâna and Whirling Dervishes (1977), Konya
and Mevlâna (1986), Konya Guide (İngilizce, Almanca, Fransızca ve
İtalyanca, 1990), Mevlâna Museum (1990), Mevlâna and the Mevlâna
Museum (İngilizceye,1993).
KAYNAK: Osman Nebioğlu /
Türkiye’de Kim Kimdir (1962), TDE Ansiklopedisi (c. 7, 1976-98), Atilla
Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (1982), 50. Sanat Yılında Mehmet
Önder’e Armağan (haz. M. Yardımcı, 1996), Agâh Özgüç / Türk Filmleri Sözlüğü I
(2. bas. 1998), Vitrindekiler (Cumhuriyet Kitap, 12.11.1998), Behçet Necatigil
/ Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve
Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (c. 2, 2001), İş’te
Kitap (Bahar 2002), İhsan
Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları
Ansiklopedisi (2. bas., 2009).
