Kemal Paşa

Devlet Adamı, Şair

Doğum
Ölüm
Diğer İsimler
Seyyid Ahmed Kemal (asıl adı)

Devlet adamı, şair (D. 1808, İstanbul – Ö. 1886, İstanbul). Asıl adı Seyyid Ahmed Kemal’dir. Sultan kethüdalarından Seyyid Hacı İbrahim Ağa’nın oğludur. Öğrenimini özel hocalardan aldı. 1825’te Defterdar Mektubî Kalemine girdi. 1829’da Ceride Nezaretine baş kâtip oldu. 1834’te Hacelik, 1835’te Rabia rütbesi aldı. İran’a gönderilen Sahhaflar Şeyhizâde Esad Efendi ile birlikte Tahran’a gitti. Döndüğünde Sadâret Mektubî Kalemine memur oldu. Tekrar Tahran’a ve İsfahan’a gitti. İki sene orada kaldı. 1840’ta Sadâret Mektubî Kalemi mümeyyizliğine ve Farsça tercümanlığına tayin edildi. 1843’te Cizre’ye gitti. Musul, Diyarbakır ve Bağdat şehirlerini dolaştı. 1846’da Mekâtib-i Umumiye Nezareti (Eğitim Bakanlığı) nazır yardımcısı (bakan yardımcısı) oldu. Bu bakanlık 1847’de Mekâtib-i Umumiye Müdürlüğüne dönüştürülünce, bu kuruluşa müdür olarak atandı.

Kemal Paşa, Sultan Abdülmecid’in huzurunda yapılan sınavda gösterdiği gayret ve çabadan dolayı terfi ederek “ûlâ sınıf-ı sânîsi” rütbesini aldı ve müdürlük unvanı nezârete dönüştürüldü. Bu görevi nedeniyle, okullarda inceleme yapmak üzere Avrupa’ya gönderildi. Avrupa’dan döndükten üç yıl sonra Mekâtib-i Umumiye Nezaretinden istifa etti. 1853’te ortaelçi unvanıyla  Berlin Sefaretine tayin edildi, 1856’da bu görevden alındı. Komiserlik görevi ile Karadağ’a gitti. Bir buçuk yıl sonra Meclis-i Âlî-i Tanzimat üyeliğine (1858) ve şehzadelerin ders nazırlığına, 1859’da Harem-i Hümayun Masârifat Nezaretine, 186l’de “rütbe-i bâlâ” ile Maarif Nezaretine tayin edildi. 1861’de Takvimhâne ve Tabhâne Nezareti görevini de üstlendi. Çeşitli tarihlerde Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyeliğine  getirildi. İkinci defa Maarif Nezırlığına getirildi ve Evkaf (Vakıflar) Nezırlığına vekalet etti.  1870’te Vezaret rütbesiyle Bağdat’a gönderildi. Buradayken Evkaf Nazırı oldu. İki defa bu nezarette, iki defa Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye, üç defa Şûrâ-yı Devlet (Danıştay) üyeliklerinde, altı defa Maarif Nezaretinde bulundu. 1878’de Heyet-i Ayan üyeliğine, Harem-i Hümayun Masârifat ve şehzadelerin ders ve Sultan Abdülaziz Umûr-ı Hanedan nezaretlerine tayin oldu. 1882’de kendisine “Murassa Osmanî” nişanı verildi. Öldüğünde Süleymaniye Camiinin bahçesinde toprağa verildi.

Aynı zamanda şair olan Kemal Paşa’nın Farsça ve Türkçe şiirleri divan olarak bir araya getirildi.

ESERLERİ:

Müntehabat-ı Şehname, Ta’lîmü’l-Fârisî (1313), Kavâid-i Farisî, Kasâid.

HAKKINDA: Şemseddin Sami / Kâmûsü’l- A’lâm (c. 5, h. 1306-1316), Bursalı M. Tahir / Osmanlı Müellifleri (c. 2, 1971-1975), İbnülemin Mahmut Kemal İnal / Son Asır Türk Şairleri (c. 2 1930-1941), Mehmed Süreyya / Sicill-i Osmânî (Tezkire-i Meşâhir-i Osmaniyye) (c. 4, h. 1308-1315), TDE Ansiklopedisi (c. 5, s. 270-271), Haluk İpekten - Mustafa İsen - Recep Toparlı - Naci Okçu – Turgut Karabey / Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü (1988), TDOE –TDE Ansiklopedisi (5. cilt, 2004).

 

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör