Mehmet Niyazi Özdemir

                                                                                     “Dr. Baymirza Hayıt’a aittir”

Dağa taşa su usul usul yürümeye, kelebekler kanatlanıp uçmaya hazırlanıyordu. Tabiat, rengarenk çiçeklerle süslenerek bir başka alemin yolculuğuna çıkacaktı. O dilsiz ağaçlar neşelenecek, dünyaların gizlendiği tomurcuklar güneşin bereketli öpüşleriyle elmayı, narı, kirazı Asya’nın çizgili yüzlü çocuklarına sunacaktı. Ne yazık ki talih, toprak ananın nimetlerine özgür olarak el uzatmayı çok görmüş, onları tutsak etmişti. Oysa her insan gibi onların mutluluğu da bağımsız yaşamakla mümkündü. Bunun için pek çok kereler baş kaldırmışlar, sayısız evlatlarını savaş alanlarında bırakmışlardı.

Petersburg’un duvarlarını özgürlük, insanca yaşama şarkılarının sarstığı gün geldi... Çelik örgüleri biraz da onların gayreti kırdı ve yıl bin dokuz yüz on yedinin ekimine ulaştı.
Uçsuz bucaksız steplerde, çeşitli dillerde insancıl şarkılar söylenmeye başladı. Herkes mutlu, herkes sevinçliydi. “Milletler hapishanesi” haline gelmiş imparatorluğun beton duvarları kırılarak aydın ufuklarla kucaklaşılacaktı. Her millet özgür olacak, kendi dilinde, kendi gönlünce devletini kuracak, toprağına istediği gibi sahip olacak, insanını dilediği şekilde eğitecekti. Gölgesiz bir bayram havası Sibirya’nın derinliklerinde dalgalanıyordu.

Fakat kısa bir süre sonra yüreklerde kuşku belirmeye başladı; gün dönüyordu sanki. Bir ihanet fısıltısı dolaşıyordu dudaktan dudağa; inanılmak istenmiyordu bu ihanete; çünkü elde “öğretinin ilkeleri” vardı. İnanılmıyordu, ama General Frunze’nin emrinde toplanan kuvvetler, sevincin dağ rüzgarı misali sınırsız dalgalandığı topraklara yürümeye başlamıştı bile.
Her yer çelik miğferlilerin mitralyözleriyle dolmuştu. Bunlara karşı çıkanlar yalın ayak, ak gömlekli, yalın kılıçtılar. Karanlık geceler ölüm saçan bataryaların alev kusmukları ve yalın kılıçlarla aydınlandı. Toprağı sulayan insan kanı, gübreleyen insan etiydi.

Doludizgin yağan karlarla, alev alev dökülen güneşlerle yalın ayaklıların tırnakları söküldü. Kılıç kabzalarını kavrayan bilekleri güçsüzleşti. Ak gömlekleriyle dokudukları duvar delindi. Çeşitli bölgelerde yalnızca gece karanlıklarında vardılar. Talihsizliklerini yenemiyeceklerini biliyorlar, ama gene de direniyorlardı. Bu direnişi hem ecdada, hem de gelecek nesle borç biliyorlar, insanlığa çağımızın gerçek çehresini de göstermek istiyorlardı.
Top tüfek sesleri arasında kurban bayramı geldi. Müslümanların bu kutsal günleri dolayısıyla General Frunze’nin insancıl duyguları ağır basarak dört günlük “ateşkes” ilan ettiğinde Fergana eyaletinin Yarçek köyünü de “karşı devrimciler”den temizlemişlerdi.

Başı dumanlı dağların koynunda Yarçek sanki hassas duyguların dokunmasıyla meydana gelmişti. Üç yanı ufuklara ulaşan mor tepelerle çevrilmiş, ancak bir yönüyle Fergana’nın verimli ovalarına kavuşabiliyordu. Dağlardan güneşin altın rengiyle sarmaş dolaş yuvarlanıp gelen yorgun sular, Yarçek’in düzlüğünde dinlenir ve tembel kıvrımlarla Fergana’nın derinliklerine doğru yol alırdı.
Yemyeşil ağaçların altında el emeğinin iz iz görüldüğü bakımlı bahçeler, bu sabah ayrı bir gürlükte okunan ezan sesiyle uyanmıştı. Buluğa ermiş çocuklar, ihtiyarlar camiyi doldurmuş, evlerde analar ve yaşmaklı gelinler kalmıştı. Yüreklerde tortulaşan ağıtlara rağmen herkeste bu kutsal güne hazırlanma gayreti vardı. Ne kadar yaslı da olsa bayramdı; Tanrı bağışıydı.

Atışları yeni durmuş kanlı bir yüreği andıran güneş, hırçın tepelerin arasından sıyrılarak ormanların üstüne koyu bir kurşunîlikle çöken perdeyi sıyırıp atmıştı. Yeşil yaprakların arasında binlerce pırıltı oynaşıyordu. Kuş sesleriyle donanmış ışıl ışıl tabiatın derinliklerinde, kutsal güne rağmen bir hüzün kımıldıyordu; çünkü yıllardan beri sürdürülen savaş artık iyice ümitsizleşmişti.
Bayram namazı kılındıktan sonra Tanrı’ya eller açıldı. Dağlarda savaşanların üzerinden koruyuculuğunu eksik etmemesi dileğiyle dualar bitirildi. Avuçlar teselli ümidiyle sakalları sıvazladı. Hayatı yeni yeni anlamaya başlayanların gözlerinde yaşlar tomurcuklandı.

Dışarıya çıkarlarken ard arda birkaç tüfek sesi yankılandı. Caminin çatısında güneşlenen kuşlar ürkerek havalandı, yarım daireler çizip ağaçların arasında kayboldular. Gözler tüfeklerin patladığı yöne çevrildi; kimlere kıyılmıştı yine?... Caminin avlusundaki herkes gibi Sadık da iç çekti.
Nasıl iç çekmesindi!... Dağlarda vuruşan oğullarından büyüğü onbeş gün önce şehit düşmüştü. Çiseli bir gecenin sabahına doğru ortanca oğlu Narmirza, ağabeyini sırtlayıp eve getirmişti. Sol göğsüne isabet eden kurşunla sesiz gittiği belliydi; ama yüzünde donuklaşmayan bir gülümseme vardı. Tanrı katında ne kadar yüce bir yeri olduğunu bilmesine rağmen oğlunun acısı yüreğine kızgın bir ok gibi saplanmıştı; bir türlü azalmıyor, bilhassa son hali, kanlı siyah gömleği gözünün önünden gitmiyordu. Şimdi ise dağlarda bir tek ortanca oğlu kalmıştı.

Caminin avlusunda bayramlaşma bittikten sonra yemeğe götürebilecek birini aradı. Komşularına bir şey söyliyemedi; evlerinde bulunmak isterlerdi; bir yabancı da yoktu. Yıllarca bayram sabahlarında katettiği yolu, yalnız yürümek istemediği gibi, bayram sabahı misafirlerle yemek de töre idi... Ne yazık ki bu defa eve yalnız dönmek zorunda kaldı.

Camiden biraz uzaklaşmıştı ki birkaç tüfek daha patladı. Uzaktan uzağa yankılanan bu patlayışlarla birlikte bakışlarında Narmirza’sının esmer yüzü belirdi; nasıl da kara gözlerinde yaşamak hırsı tutuşuyordu. Nemli bakışlarını mor dağlara çevirdi; ona dalgın tepeler bir felakete gebeymiş gibi geldi. Duruşunda namlulara yeni sürülen mermileri duymanın kuskusu vardı. Öylece bir süre kaldıktan sonra, göz kapaklarının altını yakan sıcak bir ıslaklıkla eve doğru yürüdü. (…)

                                                         (Bayram Hediyesi, 2001)