Hukukçu, gazeteci-yazar, çevirmen, Türkiye Sosyalist Partisinin kurucusu
(D. 1904, Balıkesir - Ö. 1958, İstanbul).
Milli Mücadele yıllarında Vasıf Çınar'ın İzmir'e Doğru gazetesinde
direnişe destek verdi; savaşı izleyen yıllarda Ankara Hukuk Fakültesi’ni
bitirerek ayrıca Brüksel'de eğitim gördü. 1933'te Balıkesir Halkevi başkanıyken
sosyalizmi inceleyen kitaplar ve günlük Savaş gazetesini yayımladı.
Balya maden ocaklarındaki grevi ve grevcilerin Balıkesir üzerine yaptıkları
açlık yürüyüşünü düzenledi.
Temyiz başsavcı yardımcılığında
ve kuruluşunu hazırladığı İmralı Modern Cezaevi'nin müdürlüğü (1942),
Cezaevleri müfettişliği görevlerinde bulundu. Sosyalist çevrelerle bağlarını
sürdüren Esat Âdil, Tan gazetesindeki Âdiloğlu takma adiyle yazdığı
yazılar yüzünden görevinden alınacağını öğrenince istifa etti (1944). Cami
Baykut ve Sabahattin Ali ile birlikte Yeni Dünya adlı günlük gazeteyi
yayımladı, Görüşler dergisinde yazdı.
1946'da Türkiye Sosyalist
Partisini kurdu. Partinin yayın organı olarak günlük Gerçek gazetesinin ve
haftalık Gün dergisini de yayımladı. Aynı yıl partisi kapatılarak tutuklandı.
1950'de partiyi tekrar kurarak yayın organı olan günlük Gerçek gazetesinin yayımını
sürdürdü. Partisinin ikinci defa kapatılmasından sonra yayın ve politika
alanındaki mücadelesini bir örgüte bağlanmaksızın yürüttü.
Esat Adil Müstecaplıoğlu, Savaş
gazetesini 29 Ekim 1933-23 Nisan 1935 arası 429 sayı çıkarmıştır.
İbrahim Oluklu, Kıyı dergisinde
Esat Âdil Müstecaplıoğlu için "ATARDAMAR" bölümü düzenlemiştir (Mart
2001, sayı: 180).
ESERLERİ (Telif ve Çeviri):
Siyasî Mücadele ve Marksizm;
Devlet ve İnkılap; Demokrasi ve Sosyalizm; Mehmet Akif – Ferdî ve İçtimaî
Karekteri – Vatanperverliği – Milliyetçiliği – Şairliği (1937).
KAYNAKÇA: Türkiye Ansiklopedisi (1974, c.4, s.1266), İbrahim Oluklu / "ATARDAMAR" (Kıyı dergisi,
(Mart 2001, sayı: 180), İbrahim Oluklu / Seni Yazarak (Balıkesir, 2003), Emin
Karaca / Unutulmuş Sosyalist : Esat Adil (2008), Soner Yalçın / Macide Hanım’ı
Tanır mısınız (aydinlik.com, 17 Ocak 2010), İmralı Cezaevi’nin sosyalist
müdürü: Nazilere karşı gerilla! (gazeteduvar.comtr, 11 Eylül 2016).
