Yeşilzâde Mehmed Salih

Araştırmacı Yazar, Milletvekili, Mutasavvıf, Siyasetçi

Doğum
Ölüm
04 Temmuz, 1954
Eğitim
Darülmuallimin (Erkek Öğretmen Okulu)

Mutasavvıf, siyaset adamı, milletvekili, araştırmacı-yazar (D. 1874, Erzurum – Ö. 4 Temmuz 1954, İstanbul). I. Türkiye Büyük Millet Meclisi Erzurum mebuslarındandır. İlk ve ortaöğrenimini kısmen babasından aldı. 1890’da hafızlığını tamamladı. Darülmuallimin'i (Erkek Öğretmen Okulu) bitirdi. Kadirî-Melâmî şeyhi Hâşiîzâde Şeyh Ali Rıza’ya bağlandı. 1889-1901 yılları arasında avukatlık, 1903’te Erzurum İbrahim Paşa, 1907’de Erzurum Numune-i Terakkî mekteplerinde öğretmenlik, aynı okullarda on beş yıl müdürlük yaptı. Öğretmenlik görevinin yanında Caferiye Camiînde hatiplik yaptı. Erzurum’un Ruslar tarafından işgali üzerine 1917’de ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti. Geçim sıkıntısı nedeniyle Bursa’ya taşındı, burada zeytin ticareti ve fırıncılık yaptı. Bursa’ya taşındıktan dört yıl sonra öldü.

İzmir’in işgali sırasında kurulan Redd-i İlhak Cemiyetine katıldı. Bursa’da Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti merkez heyeti başkanlığına seçildi. Fırınının su ısıtma bölümünde bildiriler basarak halkı Millî Mücadele’ye katılmaya çağırdı. Bursa’da Gündüz adlı bir gazete çıkardı. 1920’de Ertuğrul (Bilecik) Mebusu olarak TBMM’ye girdi. Meclis’teki bazı çalışmaları tepki çekti ve verdiği teklifler sürüncemede kaldı. 1922’de Ankara’da Şarkın Sesi adlı bir gazete çıkardı. Çizgisi rahatsızlık doğurduğu için kapatılan bu gazete yirmi dokuz sayı yayımlanabilmişti. Kurulan II. Meclise alınmadı ve İstanbul’a döndü (1924). Siyasetten uzaklaşarak ticarete atıldı. 1925’te tekrar öğretmenlik mesleğine döndü. 1931’de vaktinden önce emekliye sevk edildi ve yeniden ticarete başladı. 1935’te Kütüphaneleri Tasnif Komisyonunda çalıştı. Bu görevi kangren olan bacağının kesildiği 1945 yılına kadar sürdü.

ESERLERİ:

Durûb-ı Emsâl (r. 1343), Hâl Tercümesi (r. 1391), Tatlı Zehir Yaldızlı Tuzak, Farmasonlar ve Maksadları, İslâmiyetin Zuhuru İstanbul’un Fütûhu, Reheber-i Tekâyâ, Turuk-ı Aliye/Dervişlik, Dervişâne Tevhid Risalesi, Vehhabî Mezhebi ve Protestanlığın Eşkâliyle Mukayasesi, Kıyamet Risalesi, İlm-i Kelâm Notları, Ruh ve Mevt, Tarihe Karışan İslâm Elifbası, Elifba-yı İslâm, Din Hocası, Din Bilgisi, Cenâb-ı İmam Ali ve Muaviye ve Ashab-ı Nebî, Mecmua-i Urefadan Hülâsa, Vahdet-i Vücûd, Âlem-i Ceberût, Hülâsa-i Nûr, Divan-ı Gaybî Baba, Atalar Sözü, Kıraat-ı Merdan, Risale-i Merdan, Mecmua-i Merdan, Din Muallimi, Cenâb-ı Hakk’ı İnkâr Edenlere Cevab, Tuhfetü’l-İmameyn, Müslümanlara Rehber, Din Öğretici, Din Bildirici Güzel İlmihal, Hikâyeli Mevlid, Hakikat Duygusu, Büyük İlmihal, Ulu Tanrı, Tefsirli Mevlid, Yüzbeş Hadis-i Şerif, Güldeste-i Kerâmât-ı Gavs-ı Azam Seyyid Abdülkadir hazretlerinin hal Tercümeasi, İlme, Ulemaya Açık Mektup, Ashaba Hürmet, İslâm Din-i Celilinde Zekat, Muhtasar Menasik-i Hac Riselesi, Dua Mecmuası.

KAYNAK: Ömer Hakan Özalp / Erzurumlu Yeşilzade Mehmed Salih Efendi (1999), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas., 2009).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör