Yönetmen,
senarist, gazeteci, oyun yazarı. 5 Nisan 1946, İstanbul doğumlu. Oyuncu Itır
Esen ile evli ve iki çocuk babasıdır. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi
Gazetecilik Enstitüsü’nü bitirerek gazetecilik yapmaya başladı. Uzun yıllar
boyunca haftalık “Ses” dergisinde çalıştı. Sinemacı Ertem Eğilmez’in
yönlendirmesi ile Arzu Film şirketine senaryo yazmaya başladı (1976). İlk kez “Sultan”
filminin senaryosu ile dikkat çekti ve “Çiçek Abbas” ile “Züğürt Ağa”
filmlerindeki başarılı senaryo çalışmaları ile tanındı. 1980 yılında reklâm
sektörüne geçerek metin yazarlığı yapmaya başladı ve çok başarılı bir reklamcılık
kariyeri yaptı. Ardından Jeffi Medina’yla birlikte Medina Turgul firmasını
kurdu.
Yavuz Turgul, Ahmet Muhip Dıranas’ın “Fahriye Abla” başlıklı şiiri
üzerine çektiği filmle 1984 yılında yönetmenliğe başladı. Ardından yönettiği “Muhsin
Bey” ve “Gölge Oyunu” filmlerinde büyük başarı sağladı. Ama asıl
başarısını, ender görülen bir seyirci ilgisi yakalayan ve Türk sinemasında
başlı başına bir olay durumuna gelen, “Eşkıya” filmi ile sergiledi
(1996). Bu film, ilk kez Türkiye’den “Oscar” ödülüne aday gösterildi. Sinema
yazarlarınca övgülerle karşılanan, senaristliğini ve yönetmenliğini üstlendiği
“Gönül Yarası” filmi de, “Oscar” adayı seçildi. Büyük seyirci kitleleri
ile buluşan “Kabadayı” filminin de senaryosunu Turgul yazmıştı.
Turgul; kültürel birikimi ve algıları ile yakından tanıdığı insanı derinden
gözleyen bakışlarla anlattı. Öyle ki, onun eserlerinde seyirci hiç
unutulmayacak yeni öykülerin altından, kendisini geliştiren ve köklü bir
hesaplaşmaya ya da yüzleşmeye çağıran sağlam kültürel temelleri ile karşılaşır.
Sinema eleştirmenleri ve yazarları, Turgul’un eserlerinde değişimin ağıtı ile
güldürü sinemamızın eleştirel bakışını görebiliyorlarsa, eserlerinden
alacakları çok ders, öğrenecekleri çok şey olmalıdır. Türk sinemasında bir
Yavuz Turgul Okulu’ndan söz edilmesi, seyircinin onun filmlerinin tutkunu
olması konusu bile bir toplumsal araştırma konusudur.
Turgul, 1980 yılından sonrasında sarsılan ve bir tür çöküş dönemi yaşayan
Türk sinemasının dirilişini haber veren, kendi öyküleri, yüzleri, dertleri ve
yüzleşmeleri ile yeniden karşı karşıya geldi. Kurduğu sinematografik dünyalar,
sadece bölgesel ve özel bir seyirci kitlesinin, belli zamanlarda izlenebilecek
eserleri değildir. Onun filmleri, dünyanın herhangi bir bölgesinde, herhangi
bir zamanda da izlense; gerçek değerlerinden bir şey kaybetmeyecek özenle
dokunmuşlardır. Yönetmenliğini Ömer Vargı’nın yaptığı “Kabadayı”
filminin senaryosunu yazdı. Bu film de izlenme rekorları kırmıştır. 2010
yılında “Av Mevsimi” filmi gösterime girdi. Film özgün ve başarılı
senaryosuyla oldukça dikkat çekti. Senaryo ve filmlerinde genellikle
melankolik ya da kent ile köy hayatı arasında sıkışan karakterlere yer
vermektedir.
Yazdığı Bazı
Tiyatro Oyunları:
Şekerpare
/ Yazar - 2015
Ödülleri:
En
İyi Film (Gönül Yarası) / Uluslararası Queens Film Festivali 2005
En
İyi Senaryo (Eşkıya) / 19.Siyad Türk Sineması Ödülleri 1997
En
İyi Film (Eşkıya) / 19.Siyad Türk Sineması Ödülleri 1997
En
İyi Senaryo (Gölge Oyunu) / 30. Antalya Film Şenliği 1993
En
İyi 2. Film (Gölge Oyunu) / 30. Antalya Film Şenliği 1993
En
İyi Film (Muhsin Bey) / 24. Antalya Film Şenliği 1987
En
İyi Senaryo (Muhsin Bey) / 24. Antalya Film Şenliği 1987
Jüri
Özel Ödülü (Muhsin Bey) / İstanbul Film Festivali 1988
En
İyi Senaryo (Züğürt Ağa) / 23. Antalya Film Şenliği 1986
En
İyi Senaryo (Çiçek Abbas) / 19. Antalya Film Şenliği 1982
Yönetmeni Olduğu
Filmler:
Yol
Ayrımı (Sinema Filmi 2017)
Av
Mevsimi (Sinema Filmi 2010)
Gönül
Yarası (Sinema Filmi 2004)
Eşkıya
(1996)
Gölge
Oyunu (1992)
Aşk
Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni (1990)
Muhsin
Bey (1987)
Fahriye
Abla (1984)
Senaryosunu
Yazdığı Filmler:
Yol
Ayrımı (2017)
Av
Mevsimi (2010)
Kabadayı
(2007)
Gönül
Yarası (2004)
Eşkıya
(1996)
Gölge
Oyunu (1992)
Aşk
Filmlerinin Unutulmaz Yönetmeni (1990)
Muhsin
Bey (1987)
Züğürt
Ağa (1985)
Fahriye
Abla (1984)
Şekerpare
(1983)
Aile
Kadını (1983)
İffet
(1982)
Çiçek
Abbas (1982)
Hababam
Sınıfı Güle Güle (1981)
Davaro
(1981)
Banker
Bilo (1980)
Erkek
Güzeli Sefil Bilo (1979)
Sultan
(1978)
Tosun
Paşa (1976)
Tarkan
Güçlü Kahraman Kolsuz Kahramana Karşı (1973)
Senaryosunu
Yazdığı Diziler:
İkinci
Bahar (1998)
Süper
Baba (1993)
Yapımcısı Olduğu
Film:
Eşkıya
(Ortak Yapımcı, 1996)
Rol Aldığı
Filmler:
Yavuz
Turgul’un Dünyası (Kendisi, 2008)
Yalan
Dünya (Fedai, 1972)
KAYNAKÇA:
Giovanni Scocnomillo / Bay Sinema: Türker İnanoğlu (Anılar, s. 511, 2004),
Murat Ünal / Türk Güldürü Sinemasında Eleştirel Bakış: Yavuz Turgul Sineması
(Ege Üniversitesi Doktora Çalışması, 2005) - Yavuz Turgul Sineması’nda Simge ve
Metafor (İFOD-İzmir Sanat Seminerleri, 2007), Hakan Albayrak / Asıl Film Şimdi
Başlıyor ( s. 336, 2006), Sadık Battal / Yavuz Turgul’un Dünyası (Belgesel,
2008), Serhat Sarı - Dilek Yorulmaz /
Değişime Yakılan Ağıt: Yavuz Turgul Sineması - Türk Sinemasında Yeni
Yönelimler (2009), İhsan Işık / Ünlü Sanatçılar (Türkiye Ünlüleri
Ansiklopedisi, C. 5, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013) - Resimli
ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12,
2019), Yavuz Turgul (sinematurk.com, 23.11.2018), Yavuz Turgul (sinematurk.com,
23.11.2018), Yavuz Turgul (diziler.com, 23.11.2018), Yavuz Turgul (beyazperde.com,
23.11.2018).
