Hukukçu, Cumhuriyet Başsavcısı,
şair (D. 1934, Sultandağı / Afyon - Ö. 24 Mart 1978, Ankara). Ankara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1959) mezunu. 1961 yılında Adalet Bakanlığınca
Eskişehir’e hakim adayı olarak tayin edildi. Daha sonra Cumhuriyet savcı
yardımcısı ve savcı olarak Çermik, Bolvadin, Konya, Elazığ, İnebolu, Mardin,
Denizli ve Ankara’da görevini sürdürdü.
1968 yılında Konya'da görevdeyken
"Mücadele Birliği" adlı örgütün kapanmasına yol açacak dosyayı
hazırladı.
1970 yılında Türk Hukuk Kurumu
tarafından yılın hukukçusu seçilen Doğan Öz, aynı yıl idam cezalarının
kaldırılması yönünde bir dilekçeye imza attığı için idari soruşturmaya uğradı.
Denizli'de savcı yardımcısıyken,
Necmettin Erbakan'ın kardeşi Akgün Erbakan'la ilgili bir yolsuzluk
soruşturmasını yaptı.
İnebolu'da görevli olduğu 1973
yılında Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin (DGM) kuruluş kanununa karşı adli
teşkilatta imza kampanyası açtı. DGM'lerin doğal yargıya aykırı olduğunu
savunuyor, hukukçuları da kendisiyle birlikte karşı çıkmaya çağırıyordu. Bu
çağrısı o zaman fazla destek bulamadı.
1978 yılı geldiğinde imkânsızlığı
son yirmi yıl içinde daha iyi anlaşılan bir dava için kolları sıvamıştı. Doğan
Öz, çoğu kişinin adını anmaya korktuğu Kontrgerilla'yı soruşturmaya başlamıştı.
Karşısına çıkan olayları, Türkiye'nin içinde bulunduğu koşullarla birlikte
değerlendirmiş ve görevi gereği harekete geçmişti.
Ulaştığı bilgilen iki sayfalık
bir raporda topladı. Hazırladığı raporun bir sureti öldürülmesinin ardından çekmecesinden
çıktı. Sezen Öz, eşinin bu yüzden öldürüldüğünü düşünerek raporu dönemin
Başbakanı Bülent Ecevit'e ulaştırmayı görev bildi.
1970 yılında Türk Hukuk Kurumunun
“Yılın Hukukçusu” ödülünü aldı.
Doğan Öz, 24 Mart 1978 günü Cumhuriyet
Başsavcısı olarak görev yaptığı Ankara'da evinden işine giderken öldürüldü.
Cinayet zanlısı olarak yargılanan İbrahim Çiftçi, bir süre sonra beraat ederek
serbest bırakıldı.
Doğan öz, ölümünden önce
Kontrgerillayla ilgili bir dava açma hazırlığına girişen Öz, başlatacağı büyük
soruşturmanın bir ön çalışması olarak kısa bir rapor da yazmıştı. Raporda
kontrgerilla hakkında şunları ifade etmiştir:
“ Şiddet
olayları, anarşik eylemler olarak nitelendirilebilecek kadar basit değildir.
Amaç, demokrasi umudunu yok etmek; onun yerine faşist düzeni gündeme getirmek
ve bütün unsurlarıyla yürürlüğe koymaktır. Böylece ABD ve çokuluslu
ortaklıklar, Ortadoğu sorununu büyük ölçüde çözmek amacını gütmektedirler. Bize
göre bu sonuca ulaşmada CIA, kontrgerilla gibi gizli örgütlerin yönlendirmesi
vardır. Bu örgütler, devlet aygıtını geniş ölçüde kendi amaçlarına uygun şekle
dönüştürerek demokrasi düşmanı akımları iktidar yapmayı öngörmüşlerdir.”
Meslekî çalışmalarının yanı sıra
edebiyatla da ilgilendi. Yetiştiği koşullarda dünya görüşüne bağlı kalarak
yaşamı ve üretimi ile etkin övgüler kazandı.
Doğan Öz'ün öldürülmesinden sonra
yakınları, yazıp bıraktığı şiirlerini derlediler. 45 şiirin yer aldığı bu şiir
kitabı, "Biz Ölmeyiz" adıyla, Türkiye Yazıları Yayınları tarafından
Mart 1980'de yayınlandı. Kitabın fotoğraflar ve Doğan Öz'ün basılmış
elyazmalarıyla desteklenerek genişletilmiş ikinci baskısı 1993'te Fe Yayınları
tarafından çıktı.
Doğan Öz İçin Ne Dediler?
“On üç yıl sonra bir daha okudum
Doğan Öz’ün şiirlerini. Onun şiirlerinde kendisine özgü olan şey, şiiri
yaşamının ayrılmaz bir öğesi olarak algılayıp değerlendirmesinden doğuyor.
Doğan Öz, kafasındaki ve gönlündeki yıpratıcı bir gerginliği gidermek; duyup da
başkalarıyla paylaşmaya her nedense fırsat bulamadığı bir sevinci eksik
bırakmamak; yurduna ve doğaya, halkına ve insanlığa duyduğu sevgi ve güveni
sessizce beslemek için yazmıştır şiirlerini. Şiir onun için bir silah değildir;
sevgi, umut, direnç üreten, bilinç bileyen, bir bebenin süt dişindeki sevimli
keskinlikte de, Harran Ovası’nın çarpıcı ıssızlığında da buluverdiği seçkin bir
yaşam desteğidir. Doğan Öz’ün şiirleri, bundan ötürü, şiirin varlık
gerekçelerinden birine, belki de en geçerlisine somut örnektir.
Bundan ötürüdür ki şiirlerinde
kişiliğinin bütün zenginliğiyle karşımıza çıkıyor Doğan Öz... Merhaba!...” (Ragıp
Gelencik)
KAYNAKÇA:
Kadı Burhaneddin’den Günümüze
Hukukçu Şairler Antolojisi (2003), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye
Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, 2007).Savcı
Doğan Öz Neden Öldürüldü? (bianet.org, 20 Mart 2010), Savcı Doğan Öz
katledilişinin 39'uncu yıl dönümünde anılıyor (cumhuriyet.com.tr, 22 Mart
2017), Savcı Doğan Öz'ün sunamadan öldürüldüğü kontrgerilla raporu
(aydinlik.com.tr, 22 Mart 2019), Yurtsever savcı Doğan Öz'ün katili nasıl
korundu! (abcgazetesi.com, 24 Mart 2019), Savcı Doğan Öz polis takibindeyken
öldürülmüş! (t24.com.tr, 12 Eylül 2019), Savcı Doğan Öz / Öldürülen Hukukçular
/ Hukuk Ansiklopedisi (hukukbook.com, 22.03.2020), Doğan Öz (eksisozluk.com,
22.03.2020).
