Asker, şair (D. 8 Aralık 1926, Karaman – Ö. 24 Ağustos 2014,
İstanbul). Karaman Gazi İlkokulu, Karaman Ortaokulu, Kuleli Askerî Lisesi
(1946), Kara Harp Okulu (1948) ve Piyade Sınıf Okulu mezunu. Erzurum, Çankırı
ve Ankara’da on yıl kıta hizmetinde piyade subayı olarak görev yaptı.
(1948-59). Ankara’da görevli olduğu yıllarda (1953-57) Ankara Üniversitesi Dil
ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji (Türk Dili ve Edebiyatı) Bölümünü (1957)
bitirdikten bir süre sonra (1958) Deniz Kuvvetleri Komutanlığına geçti. 1959’da
Beylerbeyi Deniz Astsubay Hazırlama Okulu Türkçe öğretmenliğine atandı. Üç yıl
sonra İstanbul Heybeliada Deniz Lisesi ve Deniz Harp Okulunda edebiyat
öğretmeni olarak (1963-74) görevlendirildi. Bu arada İstanbul Atatürk Kız
Lisesi, Site ve Marmara kolejlerinde geçici görevle edebiyat dersleri okuttu.
1974 yılında kıdemli öğretmen albay rütbesiyle emekliye ayrıldı. Emekli
olduktan sonra da Kadıköy Özel Marmara Kolejinde, Moran Lisesinde (1979-80) ve
Özel Alman Lisesinde on iki yıl Türkçe-edebiyat öğretmenliği yaptı. Edebiyatın
dışında hattatlıkla da uğraştı. Vefatına kadar tüm hayatını ve çalışmalarını İstanbul’da
sürdürdü.
Bekir Sıtkı Erdoğan, 25 Ağustos 2014
günü tedavi gördüğü Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesinde
hayata gözlerini yumdu. İkindi namazını müteakiben Selimiye Camisinde kılınan
cenaze namazından sonra son yolculuğuna uğurlandı. Cenaze töreninde kızı Sahil
Dural ve torunu Alper Erdoğan taziyeleri kabul etti. Çok sayıda kişinin
katıldığı cenaze töreninde basın mensuplarının sorularını yanıtlayan torun
Alper Erdoğan, “Türkiye olarak milli bir şairimizi kaybettik. Hepimizin başı
sağ olsun” dedi. Erdoğan’ın cenazesi memleketi Karaman’a götürülerek burada
toprağa verildi.
Bekir Sıtkı Erdoğan, şiirle ilgilenmeye ilkokulun dördüncü
sınıfında iken başladı. Şiir çalışmalarını Kuleli Askeri Lisesinde okurken
yoğunlaştırdı. İlk şiiri 1944 yılında İstanbul dergisinde yayımlanmıştı.
Şiirleri sonraki yıllarda Çınaraltı, Yedigün, Şadırvan, İstanbul, Türk
Yurdu, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Hisar (rubaileri), Çağrı, Türk Ocağı,
Millî Kültür ve Türk Edebiyatı (sürekli) dergilerinde yer aldı.
Eserlerinin büyük bölümünü aruz ve hece ölçüsüyle yazdı. Zaman zaman serbest
vezni kullansa da biçim ve konu bakımından daha çok âşık tarzı ve divan
şiirinden esinlenen eserler verdi. Hancı (Binbirinci Gece), Asker
Mektubu, Kışlada Bahar gibi şiirlerinde saz şiiri geleneğini ustaca
kullandığı, bu geleneğe yeni, canlı tatlar getirerek biraz bohem, hatta
dervişâne duygular kattığı görüldü. Ayrıca divan şiiri geleneğinden de
yararlanmıştır. Âşık Ömer tarzının sevilmiş, oturmuş âhengiyle aruzun iç musiki
değerlerini kaynaştıran Erdoğan, Rıza Tevfik ile Faruk Nafiz Çamlıbel’i
çağrıştıran bir üsluba sahiptir.
Hancı, Göz Göz Oldu Yüreğim adlı şiirleri S. İnal, Rüzgâr Kırdı Dalımı ve Kışlada
Bahar şiirleri S. Erköse tarafından klâsik Türk müziği formunda bestelendi.
Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı tarafından Cumhuriyetin 50. kuruluş yıldönümü
nedeniyle açılan 50.Yıl Marşı Güfte Yarışmasında birincilik kazanan şiirini N.
Kâzım Akses besteledi. Seçme şiirleri, on iki yıl öğretmenlik yaptığı İstanbul
Özel Alman Lisesi tarafından, Almanca çevirileri ile birlikte yayımlandı
(1993).
1965’te Deniz Harp Okulu Marşı, 1973’te 50. Yıl Marşı,
1981’de Atatürk’ün yüzüncü doğum yılı nedeniyle açılan 100. Yıl Marşı,
1998’de 75. Yıl Marşı eserleri ile birincilik ödülleri kazandı. Şiirleri
nedeniyle 2000 yılında Fırat Üniversitesince kendisine fahri doktorluk unvanı
verildi. İLESAM üyesidir.
ESERLERİ (Şiir):
Bir Yağmur Başladı (1949),
Yalan Dünya (1958),
Dostlar Başına (1965).
Sabır Sarmaşıkları (rubailer), Gönüller Kavşağı, Kaybolmayan İzler (Elif Divanı) adlı şiir dosyaları 2005 yılı sonuna kadar henüz basılmamıştı.
KAYNAKÇA: Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Mehmet Kaplan / Şiir Tahlilleri: Cumhuriyet Devri Türk Şiiri (1973), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977), Attila Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (1982), TBE Ansiklopedisi (2001), Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2003), Mehmet Nuri Yardım / Yazar Olacak Çocuklar (2004), İhsan Işık / Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009), Bekir Sıtkı Erdoğan son yolculuğuna uğurlandı (haber7com, 25 Ağustos 2014), TYB Kültür ve Sanat Yıllığı (2015).
BİN BİRİNCİ GECE (Hancı)
…
Gurbetten
gelmişim, yorgunum hancı
Şuraya
bir yatak ser yavaş yavaş
Aman
karanlığı görmesin gözüm
Beyaz
perdeleri, ger yavaş yavaş
…
Sıla
burcu burcu... ille ocağım
Çoluk
çocuk hasretinde kucağım
Sana
her şeyimi anlatacağım,
Otur
baş ucuma, sor yavaş yavaş
…
Güç
bela bir bilet aldım gişeden
Yolculuk
başladı Haydarpaşa'dan
Hancı
n'olur, elindeki şişeden
Birkaç
yudum daha ver yavaş yavaş
…
Ben
o gece, hem ağladım, hem içtim
İki
gün, diyardan diyara uçtum
Kayseri
yolundan, Niğde'yi geçtim
Uzaktan
göründü, Bor yavaş yavaş
…
Garibim,
her taraf bana yabancı,
Dertliyim;
çekinme, doldur be hancı
İlk
önce kımıldar hafif bir sancı
Ayrılık
sonradan kor yavaş yavaş
…
Bende
bir resmi var, yarısı yırtık
On
yıldır evimin kapısı örtük
Garip
bir de sarhoş oldu mu artık
Bütün
sırlarını der yavaş yavaş
…
İşte
hancı ben, her zaman böyleyim
Öteyi
ne sen sor, ne ben söyleyim
Kaldır
artık, boş kadehi neyleyim
Şu
bizim hesabı, gör yavaş yavaş
…
Bekir
Sıtkı Erdoğan
GÜZEL KONYAM
Benim
yarim bezden kilim
Dokur
Konya'da Konya'da
Bülbül
olmuş dertli dilim
Şakır
Konya'da Konya'da
…
Kardeşim
kendinden geçmiş
Nur
çeşmesinden su içmiş
Hasret
kitabını açmış
Okur
Konya'da Konya'da
…
Gurbet
ekmek ben katığım
Nişansız
düşmüş tetiğim
Yazılmış
nüfus kütüğüm
Şükür
Konya'da Konya'da
…
Mevlana'nın
sezmediği
Mantıkları
çözmediği
Kitapların
yazmadığı
Fikir
Konya'da Konya'da
…
Ayrılıktan
yemiş tekme
Yakma
gurbet onu yakma
Burda
gezdiğine bakma
Bekir
Konya'da Konya'da.
…
Bekir
Sıtkı Erdoğan
KIŞLADA BAHAR
…
Kara
gözlüm, efkarlanma gül gayri
İbibikler,
öter ötmez ordayım
Mektubunda
diyorsun ki: 'Gel Gayri'
Sütler
kaymak tutar tutmaz ordayım
…
Ah
çekerim resmine her bakışta
Bir
mahzunluk var o boyun büküşte
Emin
ol ki, her sigara yakışta
Sanki,
duman tüter tütmez ordayım
…
Mor
dağlara karargahlar kurulur
Eteğinde
bölük bölük durulur
On
dakika istirahat verilir
Tüfekleri
çatar çatmaz ordayım
…
Dağlar
taşlar bu hasretlik derdinde
Sabır
sebat etmez gönül yurdunda
Akşam
olur tepelerin ardında
Daha
güneş batar batmaz ordayım
…
Aramıza
dağlar girmiş koskoca
Meraklanma
gönlüm dağlardan yüce
Bir
gün değil, beş gün değil, her gece
Yatağıma
yatar yatmaz ordayım
…
Bahar
geldi koyun kuzu koklaştı
İki
aşık senelerdir bekleşti
Kara
gözlüm, düğün dernek yaklaştı
Vatan
borcu biter bitmez orda
…
Bekir
Sıtkı Erdoğan
ÖLÜMÜNÜN 7.
YILINDA BEKİR SITKI ERDOĞAN
(1926,
Karaman - ö. 24 Ağustos 2014, İstanbul)
Ahmet
AYAZ
Bekir
Sıtkı Erdoğan’ı vefatının 7. Yıldönümünde saygı ve rahmet ile anıyorum. Bu
güzel insanı anıp ruhuna fatiha okumak bizlere düşer. 1967 yılında ben
askerdim. Aşağıdaki (Kışlada Bahar) ile (Hancı) Bin Bir Gece Masalları Adlı
şiirleri bizim kuşağın asker mektuplarında gezip dolaşırdı. 2005 yılında (SIZI)
isimli şiir kitabım yayımlandığında
evimin telefonu çaldı. O zamanlar cep telefonu yoktu. Telefona kızım
Elvan baktığında baba telefon
İstanbul’dan, seni arıyorlar dedi. Ben buyurun efendim dedim. “Ben Bekir Sıtkı
Erdoğan, Şair Ahmet Ayaz ile görüşüyorum “dedi. Ben şair değilim ama yazıyorum
dediğimde, “Ben dışarı çıkamıyorum. SIZI isimli şiir kitabını manevi bir oğlum
var, Bana o Türk Edebiyatı Dergisinden almış getirdi. Sırada çok sayıda kitap
varken sizin kitabınıza okuma önceliği tanıdım ve okudum. Çok beğendim, dilerim
ölünceye kadar yazasınız” dedi. Ben bizim kuşağın Türkçe kitaplarında “Güzel
Gonyam” adlı şiirini okuduğum ünlü şairin sesini duymak beni o kadar mutlu etti
ki, anlatılmaz derecede. Çok da heyecanlandım. İlkokul ders kitaplarında
okuduğum !Güzel Gonyam” adlı şiirini de aşağıya alıyorum. Bu telefonlaşmadan sonra biri birimizi arayıp
hal hatır sormaya başladık. Gaziantep Valisi Lütfullah Bilgin Beyin Düzenlemiş
olduğu ZEUGMA Şir dinletisinde de yüz yüze görüşme şansımız oldu. Başı kapalı
eşi ile birlikte gelmişlerdi.
Şimdi
bu ünlü şairin aşağıya özgeçmişini alıyorum.
Bekir
Sıtkı Erdoğan, 1926'da Karaman doğdu. Kuleli Askeri Lisesi ve 1948'de Kara Harp
Okulu'nu bitirdi. Kıta subaylığı yaptı. Bu arada Ankara Üniversitesi Dil ve
Tarih Coğrafya Fakültesi'nden de mezun oldu. Heybeliada Deniz Lisesi'nde
edebiyat öğretmenliği yaptı.
Halk
şiiri geleneğini gününün koşullarıyla bağdaştırarak hece ölçüsüyle, bazen de
aruz vezniyle şiirler yazdı.
Türkçe'nin
inceliklerini yansıtan, duygulu şiirlerinden bazıları bestelendi. Rubai
türündeki şiirleri Hisar Dergisi'nde yayınlandı.
Bekir
Sıtkı Erdoğan'ın Eserleri
ŞİİR:
•
Bir Yağmur Başladı (1949-1957)
•
Dostlar Başına (1965)
•
Kışlada Bahar (1970)
•
Binbirinci Gece
Bestelenmiş
Şiirleri:
•
Kara Gözlüm Efkarlanma Gül Gayri (1963)
•
Ve Ben Yalnız (1968, Müzik: Selmi Andak)
•
Hasret (1970, Müzik: Georges Moustaki; Aranjman: Georges Moustaki - LeMeteque)
•
Hancı (1977, Müzik: Gatson Rolland; Aranjman: Paul Mauriat - Toccata)
ÖDÜLLERİ
•
1973'te Cumhuriyet'in 50. Yılı Şiir Yarışmasını 50. Yıl Marşı ile kazandı.
Marşı Necil Kazım Akses besteledi.
KAYNAK:
Ahmet AYAZ / Ölümünün 7. Yılında Bekir
Sıtkı Erdoğan (Gaziantep Güneş
Gazetesi 24 Ağustos 2021).