Senarist, sinema yönetmeni ve
yapımcı (D. 18 Şubat 1929, İstanbul – Ö. 21 Eylül 1989, İstanbul). İlk ve orta
öğrenimini Konya’ da tamamladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden
mezun olduktan sonra bir dükkân açıp bakkallık yaptı.
1954’te askerden
döndükten sonra Refik Erduran ile birlikte, Çağlayan Yayınevi’ni kurdu. Aynı
yıl, yine Refik Erduran ve Haldun Sel’le birlikte birçok karikatüristin
yetiştiği “Tef” adlı mizah dergisini çıkardı. Yayın dünyasında, çıkardığı cep
kitapları ile yeni bir çığır açarken, ünlü yazar Kemal Tahir’e, “Mayk Hammer”
takma adıyla polisiye romanlar yazdırdı.
1961’de “Efe”, 1964’te de “Arzu Film”
şirketini kurarak sinemacılığa başladı. Yaman
Gazeteci filmiyle yapımcılığa, Fatoş’un
Fendi Tayfur’u Yendi filmiyle de yönetmenliğe adım attı. Her türü denediyse
de, çoğunlukla kolay izlenen ve geniş izleyici kitlesinin ilgisini çeken
güldürüler yönetti. Bir Millet Uyanıyor 1967
Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Tarihsel Film” ödülünü aldı.
1972'den sonra daha çok duygusal güldürülere yöneldi. Genellikle aynı oyuncu
kadrosunu kullandığı ve ileride "Arzu Film güldürüleri" diye
adlandırılacak bu filmlerde zaman zaman toplumsal eleştiriye de yer veriyordu.
1973'te çektiği Canım Kardeşim, insancıl
tavrı, hüzünle güldürüyü kaynaştıran havası ve yer yer ulaştığı şiirsel anlatımıyla
dikkati çekti.
Rıfat İlgaz'ın Hababam Sınıfı romanını 1975'te perdeye
aktardı. Bu filmin başarısı üzerine
Hababam Sınıfı Uyanıyor, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Hababam Sınıfı Tatilde
ve son olarak da Hababam Sınıfı Güle Güle
adlı dört devam filmi çekti. 1980-81 mevsiminde
Kanlı Nigâr adlı müzikali sahneye koyan Eğilmez, bir süre uzak
kaldığı sinemaya 1985'te, alışılmış güldürü tarzını güncel temalarla
birleştirdiği Namuslu ile geri
döndü. Geniş ilgi gören bu filmi, ticari açıdan başarısız olan Aşık Oldum (1986) izledi. 1988'de
çevirdiği Arabesk ise, o
dönemde, Türk sinemasının en yüksek gişe gelirini
elde etti.
Ertem Eğilmez, Türk
sinemasındaki değişimleri zamanında algılayan, önsezileri ile bu değişimlere
göre kendini yenileyen, seyircinin nabzını tutan bir yapımcı ve yönetmen olarak
önemli bir iz bıraktı. Gerek yapımı riskli filmlerin gerçekleştirilmesi gerekse
bazı yönetmen ve oyuncuların Türk sinemasına kazandırılmasına büyük katkı
sağlamıştır. Yavuz Turgul’un deyimi ile “Aşk filmlerinin unutulmaz yönetmeni” Eğilmez,
Münir Özkul, Tarık Akan, Şener Şen, Kartal Tibet, Kemal Sunal, Metin Akpınar,
Zeki Alasya, Halit Akçatepe, Emel Sayın, Güzin Özipek, Adile Naşit, Tugay
Toksöz, Ayşen Gruda, Şevket Altuğ gibi önemli oyuncuların sinemada başarı
sağlamalarında etkili olmuştur.
Geleneksel Yeşilçam
sinema üretim ilişkilerinin tam da ortasında duran Eğilmez, bir okul olarak da
tanımlanır. Sinemayı deneye deneye öğrenmiş ve mesleğini çok sevmiştir.
Türkiye’nin en iyi görüntü yönetmenlerinden Kriton İlyadis’in onunla işbirliği
yaptığı 12 yıl boyunca, gelişimine önemli katkılarda bulunduğu çeşitli
kaynaklarda belirtilmiştir.
ÖDÜLLERİ: “En İyi Tarihi
Film Ödülü”, Antalya Altın Portakal Film
Festivali, 1967; “En İyi Yönetmen Ödülü”,
Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1970; “En İyi 2. Film Ödülü”,
Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1972.
ESERLERİ:
YÖNETTİĞİ FİLMLER: Arabesk (1988), Aşık Oldum (1985), Namuslu
(1984), Hababam Sınıfı Güle Güle (1981),
Banker Bilo (1980), Erkek Güzeli Sefil Bilo (1979), Gülen Gözler (1977), Hababam Sınıfı Tatilde (1977), Şabanoğlu Şaban (1977), Hababam Sınıfı
Uyanıyor (1976), Süt Kardeşler
(1976), Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı
(1975), Hababam Sınıfı (1975), Salak Milyoner (1974), Köyden İndim Şehire (1974), Mavi Boncuk (1974), Oh Olsun (1973), Yalancı
Yarim (1973), Canım Kardeşim
(1973), Sev Kardeşim (1972), Tatlı Dillim (1972), Senede Bir Gün (1971), Beyoğlu Güzeli (1971), Son Hıçkırık (1971), Kalbimin Efendisi (1970), Küçük Hanımefendi (1970), Sürtük (1970), Boş Çerçeve (1969), İngiliz
Kemal (1968), Sevemez Kimse Seni
(1968), Nilgün (1968), Ömre Bedel Kız (1967), Yaşlı Gözler (1967), Ölünceye Kadar (1967), Sürtüğün Kızı (1967), Seni Bekleyeceğim (1966), Seni Sevmiyorum (1966), Ben Bir Sokak Kadınıyım (1966), Bir Millet Uyanıyor (1966), Senede Bir Gün (1965), Sürtük (1965), Helal Adanalı Celal (1965), Kart
Horoz (1965), Fatoş'un Fendi Tayfur'u
Yendi (1964)
SENARYOLARI: Milyarder (1986), Mavi Boncuk (1974), Salako
(1974), Boş Çerçeve (1969), Ölmeyen Aşk (1966)
HAKKINDA:
Atilla Dorsay / Türk ve Dünya Sineması Ansiklopedisi (Turhan Gürkan ile,
1983), Alim Şerif Onaran / Türk Sineması (2 cilt, 1994), Giovanni Scognamillo / Türk Sineması’nda Şener Şen
(2005), Büyük Larousse (c. 6, s. 3548, 1986), Ana Britannica (c. 8, s. 34,
1987), Kurtuluş Kayalı / Yönetmenler Çerçevesinde Türk Sineması (1994),
Nilgün Abisel / Popüler Sinema ve Türler (1995), Şükran
Kuyucak Esen / Türk Sinemasının Kilometre Taşları (2002), Agâh Özgüç /
Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009 (2009).