Filiz Dinçmen

Diplomat. 1939 yılında Zonguldak’ta doğdu. Ankara Kız Lisesi’ni bitirdikten sonra yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde yaptı. 1961 yılında Dışişleri Bakanlığı’na girerek, Birleşmiş Milletler (BM) Dairesi 2. ve 3. kâtipliği görevlerinde bulundu. Ağustos 1965’te Birleşmiş Milletler New York Ofisi’nde 2. sekreter ve daha sonra da 1. sekreter görevlerine getirildi. 1968-70 yılları arasında Türkiye’nin Tahran Konsolosluğu’nda görev alan Dinçmen, daha sonra değişik Ortak Pazar (Avrupa Birliği) görevlerinde bulunmuş ve 1982 yılında Hollanda Lahey Büyükelçisi görevine getirilerek Türkiye’nin ilk kadın büyükelçisi oldu.

Filiz Dinçmen, 1982 yılında ilk kadın büyükelçi olarak nasıl atandığını şöyle anlatmaktadır: “Üniversiteyi bitirince Dışişleri’ne girdim. Eşim, üniversiteden sınıf arkadaşımdı. İlk görev yerim New York’taki BM Temsilciliği oldu. Orada eşimle evlendik, daha sonra Tahran’a tayin olduk. Sonra Ankara’ya, Bakanlığın Ekonomik İşler Dairesi’ne atandık. Bu görevi takiben de Brüksel’deki Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET, Avrupa Birliği) Daimi Temsilcilik görevini üstlendim. Brüksel’den döndükten sonra altı yıl süreyle Bakanlıkta çeşitli görevlerde bulundum. 1982 yılında da Türkiye’nin ilk kadın büyükelçisi olarak Lahey Büyükelçiliği görevine atandım. Kadın olduğum için bu görevde başlangıçta zorluklarım oldu. Ancak daha sonra herkes bana yardımcı oldu. Bunu şükranla hatırlıyorum.”

Türkiye’yi yurtdışında temsil eden ‘ilk’ kadın büyükelçi Filiz Dinçmen, ilk olmanın hem çok onurlu bir şey hem de büyük bir sorumluluk olduğunu dile getirmiştir. Diplomaside ‘ilk kadın’ olma cesaretini göstermiş olan Dinçmen, mesleğinde kadın olduğu için bir ayrımcılık ya da ciddi bir zorluk yaşamadığını söylemiştir. Mesleğinin tüm meslektaşları için geçerli olan zorlukları bulunduğunu; çünkü Türkiye’nin uğraştığı çok büyük sorunları olan bir ülke olduğunu, bu nedenle yurtdışında Türkiye’yi temsil etmenin kolay olmadığını vurgulamıştır. Mesleğinde önemli bir sorun yaşamadığını belirten Dinçmen; “Bilâkis, kadın olarak eğer yetenekleriniz erkek arkadaşlarınkiyle aynıysa da daha avantajlı olduğumuzu gördüm. Kadınlar daha uzlaşmacı, ikna edici, etkili olabiliyorlar. Bunun faydasını gördüm” demiştir.

“Türkiye’nin yurtdışında bir imaj sorunu var. Maalesef iyi tanınan bir ülke değil” diyen Dinçmen, bu nedenle kadın büyükelçilerin Türkiye’nin imajına olumlu katkı yapan bir artıları bulunduğunu söyleyerek; “En son görevim Vatikan Büyükelçiliği’ydi. Orada bana Türkiye’nin aydınlık yüzü diye hitap ederlerdi. Kadın olarak Türkiye’yi uygar yüzüyle tanıttığımı anladım” görüşündedir.

Dinçmen’in Lahey’e atanması sırasında Türk büyükelçilerine suikastlar düzenlenen bir dönem yaşanmıştı. O nedenle bunaltıcı bir koruma çemberine alınarak görev yaptı. Eşinin Katar’a atanması sonucunda iki yıl eşiyle görüşememişti. Oysa eşi onun mesleğinde en büyük desteğiydi. Hollanda’daki görevi 1984 yılında sona erdiğinde Türkiye’ye dönmeden doğrudan Strasbourg’da görevlendirildi. Oradaki görevi sadece ikili çerçevede değil, bir yandan da AB’nin temsilcileriyle mücadele etmek söz konusuydu. Türkiye askeri dönem sırasında, kendisine gelen Avrupa Konseyi Dönem Başkanlığını kendiliğinden devretmişti. Seçimlerden sonra Özal Hükümeti, “Şartlarımız değişti, dönem başkanlığımızı geri istiyoruz” dediyse de bunu gerçekleştirebilmek kolay değildi, o nedenle çok sıkıntılı bir dönem yaşadı. Türkiye dönem başkanlığını aldıktan sonra Filiz Hanım altı ay Büyükelçiler Komitesi’nin de başkanlığını yaptı.

Strasbourg’da Avrupa Konseyi Türkiye Daimi Temsilciliğinden sonra 1988 yılında Dışişleri Bakanlığı’nın ilk kadın müsteşar yardımcılığına getirildi. Strasbourg’daki dört yılı çok zorlu ve sıkıntılı geçmişti. 1991 yılında Dışişleri Bakanlığı sözcüsü olan Dinçmen, 1993-97 yılları arasında Avusturya (Viyana) Büyükelçiliği, daha sonra da Malta Büyükelçiliği yaptı. 2001-04 yılları arasında Vatikan Büyükelçiliği yapan, Katolik dünyasının kalbinde ilk Müslüman kadın büyükelçi olan Dinçmen, diplomatlık görevini emeklilikle sonlandırdı. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Hikmet Çetin’in başdanışmanlığını da yapan Filiz Dinçmen, 1998 yılında Kula yakınlarında kendi özel arabasıyla bir kaza geçirdi.