Sinema oyuncusu. 1943
yılında Ankara’da doğdu. Ankara Maarif Koleji (TED Ankara Koleji)’ni bitirdi.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (DTCF) Arkeoloji Bölümünde bir dönem okudu. Sinemaya geçmeden önce bir acentede çalıştı. Katıldığı
“Artist” dergisinin yarışmasını
kazanarak (1962) filmlerde oynamaya başladı. İlk kez Memduh
Ün’ün yönettiği
“Akasyalar Açarken” adlı filmde
oynadı ve daha çok romantik filmlerde oynadı.
Ardından “Şakayla Karışık” adlı filmde Ajda Pekkan’la başrolü paylaştı. “Kadın
Berberi” ve “Kadın Terzisi” filmlerindeki rolleriyle oldukça ünlenen sanatçı,
1964 yılında oynadığı “Yankesici Kız” adlı sinema filminde, değişik türdeki
karakterleri başarıyla canlandırabileceğini tüm sinemaseverlere kanıtladı. Bir
yıl aradan sonra film kariyerine bir yenisini daha ekleyen Akın, 1965’te
“Kolejli Kızın Aşkı” adlı filmde Ayhan Işık’la başrolü paylaştı. Ardından
“Çıtkırıldım” filminde benzer bir tiplemeyi canlandıran Akın, bu filmde başrolü
Cüneyt Arkın’la paylaştı.
Filiz Akın yine aynı yıl, Ayhan Işık’la “Tamirci Parçası” adlı filmde
oynayarak, bu filmde zengin kız tiplemesini canlandırdı. “Hindistan Cevizi”nde
ise başrolü Zeki Müren’le paylaşarak “havayi” bir tipi canlandırdı. Filmde
yazarlığını Zeki Müren’den gizleyen Akın, daha sonraları “yazar olup gerçek
kimliğini gizleyen zengin kız” rollerini sık sık canlandırcaktır. Nitekim
yıllar sonra oynadığı “Gül ve Şeker” adlı filmde de aynı rolü canlandırmıştır.
Bu filmi Sadri Alışık’la oynadığı “Efkarlı Sosyete” izledi. 1967 yılında
oynadığı “Sözde Kızlar” filminde başına türlü belalar gelen bir kızı
canlandırdı. Peyami Safa’nın eserinden uyarlanan bu filmde Filiz Akın morfinman
oldu, tecavüze uğradı ve hastane köşelerine düştü.
Yeşilçam’ın güzel sarışını olan Akın; “Seni
Seviyorum” filminde şımarık çiftlik kızını, “Silahlı Paşazade” filminde Cüneyt
Arkın’ın aşkından yanıp tutuşan paşa kızını, “Hüzünlü Aşk” filminde bar
şarkıcısını ve yine Cüneyt Arkın’la başrollerini paylaştığı “Lekeli Melek”
filminde bir sekreteri canlandırdı. Daha sonra çekilen “Affedilmeyen” adlı
filmdeki rol arkadaşı yine Cüneyt Arkın’dı. Bu filmin konusu da öteki birçok
Yeşilçam filminde olduğu gibi zengin kız - fakir erkeğin unutulmaz bir büyük
aşk serüvenidir… Reklâm filmlerinde de oynayan sanatçı bu arada sinemacı Türker
İnanoğlu ile evlendi ve bu evliliklerinden, daha sonra tüm sinemaseverlerin
tanıyacağı, “Yumurcak” adlı seri filmlerinin başrol çocuk oyuncusu olan
“İlker İnanoğlu” doğdu.
Sinemada
özellikle romantik filmler rol alan Filiz Akın, 1969 yılında şarkısıyla ünlü
“Reyhan” filminde Kartal Tibet’e aşık olan şarkıcı kızı canlandırdı. Yine aynı
yıl “Karlı Dağın Eteği” adlı filmde bu kez Ayhan Işık’a aşık olan kızı
canlandırdı. Ardından “Ağlıyorum” filminde iki kız kardeşi birden canlandırdı
ve bu kez aşık olduğu erkek rol gereği olarak Ediz Hun’du. Filmlerini sahnede
çokça şarkı söylediği “Cilveli Bir Kız”, “Cambazhane Gülü Fadime” ve “Oyun
Bitti” filmleri izledi. Başarılı sanatçı, unutulmaz vapur sahnesinin olduğu
“Aşka Tövbe”, intiharı seçen kadını canlandırdığı “Acı Hatıralar”, hüzünlü
şarkılar söylediği “Seni Sevmek Kaderim” filmleriyle sevenlerinin beğenisini
bir kez daha kazandı.
1973 yılında, Kemal Sunal’ın da
ilk kez beyaz perdede rol aldığı “Tatlı Dillim” filminde yine iki kız kardeşi
(biri köylü diğeri de kentli) birden canlandırdı. “Yumurcağın Tatlı
Rüyaları”nda melek rolünü, “Beyaz Gül”de yine rol gereği Kartal Tibet’e,
“Memleketim” filminde de Tarık Akan’a aşık olan kadını canlandırdı. 1980’lerin başında TRT Televizyonu’nda
“Geçmiş Bahar Mimozaları” adlı televizyon dizisinde çıktı hayranlarının
karşısına.
Filiz Akın 1975 yılında şarkıcılığa başladı. 1980’li yıllarda ise sinemayı tünden bırakarak, sinema kariyeri boyunca kendisinden desteğini esirgemeyen yönetmen ve yapımcı Türker İnanoğlu, ardından Bubi Rubinstein ve MİT Müsteşarı Sönmez Köksal ile evlilikler yaptı.
Filiz Akın’ın rol aldığı pek çok
filmden başlıcaları şunlardır:
“Akasyalar Açarken” (1962), “Gurbet Kuşları” (Halit Refiğ, 1964), “Tamirci Parçası”
(1965), “Umutsuzlar” (Yılmaz Güney, 1971), “Utanç” (Atıf Yılmaz, 1972),
“Memleketim” (1974). Ayrıca
başlıca filimleri arasında
“Sahte Nikâh”, “Aşk Merdiveni”, “Yankesici Kız” (Türker İnanoğlu), “Battı Balık”
(Atıf Yılmaz), “Reyhan” ve “Aşk Fırtınaları” adlı filmler de sayılabilir. Akın,
1971 Antalya Film Şenliği’nde “Ankara Ekspresi”
filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu" ödülünü aldı.
2002 yılında yakalandığı çene kanseri hastalığını yenen Filiz Akın, kansere karşı destek amaçlı “Sarı Bilezik”, “Mavi Bilezik” gibi kampanyalar başlattı ve yürütülmelerini sağladı. Starkey İşitme Vakfı Onursal Başkanı olarak “Türkiye’de İşitmeyen Kalmasın” adlı bir kampanya başlatıp yürüttü ve sosyal güvencesi olmayan 2000 civarında çocuğa işitme aygıtı sağladı.
2004 yılında Bircan Silan Usallı, Filiz Akın, Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Fatma Girik’in yaşamöykülerinin yanı sıra, kapsamlı röportajlar da içeren “Dört Yapraklı Yonca” adlı bir kitap yazdı. 2007 yılında Pınar Çekirge tarafından yazılan “Başrolde Filiz Akın” adlı kitap da Türk sinemasında ikonografik ve toplumbilimsel bir değer olarak Filiz Akın olgusunu ele alan bir çalışmadır. Filiz Akın’ın bilinen en sadık ve en bağımlı hayranı olarak da nitelendirilebilecek olan Pınar Çekirge, Filiz Akın adı etrafında bir dönemi ustaca aktarmıştır.
Filiz Akın bir ara “Sabah” gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Anı türünde yayımlanmış iki de kitabı bulunmaktadır Ayrıca dergilerde Taner Ay, Agâh Özgüç, Atilla Dorsay, Fatih Özgüven, Mehmet Atak gibi yazarların ayrıntılı Filiz Akın portreleri vardır. Ayrıca kendisi TED Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyesidir.
ESERLERİ (Kitap):
Güzelliklere Merhaba (1995), Hayata Merhaba (2005).
KAYNAKÇA: Yurt Ansiklopedisi
(cilt:1, İstanbul 1981), Büyük Larousse Ansiklopedisi ( cilt: 1, İstanbul
1988), Türkiye Ansiklopedisi (cilt: 4, İstanbul 1974), Bircan Silan Usallı /
Dört Yapraklı Yonca (2004), Pınar Çekirge / Başrolde Filiz Akın (İstanbul
2007), Özgür Ansiklopedi (Internet sitesi, erişim tarihi: 17 Haziran 2012), Kim
Kimdir (ınternet sitesi, erişim tari,hi: 17 Haziran 2012), İhsan Işık / Ünlü Sanatçılar (Türkiye Ünlüleri
Ansiklopedisi, C. 5, 2013) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve
Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2018), Pınar Çekirge / Başrolde Filiz
Akın (2014).