Mehmet Karasan

İlahiyat Profesörü, Akademisyen, Çevirmen, Siyasetçi, Yazar

Doğum
Ölüm
15 Kasım, 1974
-
Eğitim
Lyon Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe, Lyon Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji

İlahiyat profesörü, akademisyen, yazar, çevirmen, siyasetçi, milletvekili (D. 1907, Çivril / Denizli - Ö. 15 Kasım 1974). Baba adı Mehmet, anne adı Raziye'dir. İstanbul Lisesi’ni bitirdikten (1928) sonra, Millî Eğitim Bakanlığı’nın yurt dışı eğitim sınavını kazanarak Fransa’ya gitti. Lyon Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde felsefe ve sosyoloji öğrenimi görerek Türkiye’ye döndü. 1933’te doçent olarak İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde çalışmaya başladı. Bir süre sonra Felsefe Bölüm Başkanı Hans Reichenbach tarafından görevine son verilince Ankara’ya gitti. Önce Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Fakültesi)’ne, bir süre sonra da Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Enstitüsü’ne atandı (1942). Burada sosyoloji ve etik dersleri okuttu.

Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde 1939-40 öğretim yılında bir “Felsefe Zümresi”, sonra “Felsefe Enstitüsü” kurulmuş ve başına Sorbonne Üniversitesi öğretim üyelerinden Olivier Lacombe getirilmişti. Yurt dışında eğitimini tamamladıktan sonra Türkiye’ye dönen Necati Akder, Niyazi Berkes, Behice Boran, Muzaffer Şerif Başoğlu, Hamdi Ragıp Atademir ve Mediha Berkes de bu enstitüye dâhil edilmiş ve böylece oldukça güçlü bir akademik kadro oluşturulmuştu. Sonraki iki yıl içinde bu kadroya Suut Kemal Yetkin, Ismayıl Hakkı Baltacıoğlu, Mehmet Karasan, Nusret Hızır ve Bedii Ziya Egemen de eklendi. Karasan, bu fakültede on yıl görev yaptı. 1952’de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne geçerek din sosyolojisi ve ahlâk felsefesi dersleri okuttu. Burada bir süre de dekanlık yaptı. Karasan, 1954 ve 1957 genel seçimlerinde DP’den Denizli Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi.

Prof. Dr. Mehmet Karasan, Eflatun’un Devlet Görüşü (1947) ve Büyük Feylesoflar Antolojisi (1949) adlı yapıtları kaleme aldı. Sadece birinci cildini yayımlayabildiği Büyük Feylesoflar Antolojisi’nde, sırasıyla Eflâtun, Aristo, Epikuros, Lucretius, Cicero, Seneca, Epiktetos, Plotinos, Francis Bacon, Descartes, Pascal gibi önemli filozofların kısaca hayat öykülerini verdikten sonra, çeşitli felsefî sorunlara ilişkin görüşlerinden alıntılar yaptı.

Buna karşın Karasan, ününü daha çok Fransız filozofu René Descartes’tan (1596-1650) yapmış olduğu çevirilere borçludur. Hasan Âli Yücel’in başlattığı “Tercüme Hareketi” kapsamında Descartes’ın birçok eserini Türkçeye kazandırdı. Descartes’ın felsefî öğretisinin daha iyi tanınması ve anlaşılması amacıyla özellikle bu çevirilerle Türkiye’de felsefe etkinliklerinin gelişimine büyük katkıda bulundu.   

Prof. Dr. Mehmet Karasan, 15 Kasım 1974'te hayatını kaybetti. Evli ve 1 çocuk babasıydı.

BAŞLICA ESERLERİ:

Telif: Eflatun’un Devlet Görüşü (1947), Büyük Feylesoflar Antolojisi I (1949). 

Çeviri (René Descartes’tan): İlk Felsefe Üzerine Metafizik Düşünceler (1942), Felsefenin İlkeleri (1943), Tabiat Işığı İle Hakikati Arama (1945), Aklın İdaresi İçin Kurallar (1945), Aklını İyi Kullanmak ve Bilimlerde Doğruyu Aramak İçin Metot Üzerine Konuşma (1945), Ahlak Üzerine Mektuplar (1946), Ruhun İhtirasları (1972)…  Hayatın Mihaniki Telakkisi (Jacques Loeb’den, 1935), Descartes (Olivier Lacombe’dan 1943), Descartes, Hayatı ve Eserleri (Charles Adam’dan, 1952), Descartes Üzerine Tetkikler (Laberthonnière’dein, 1959), Sofist (Eflatun’dan, 1943), Devlet Adamı (Eflatun’dan Behice Boran ile, 1944), Ahlak ile Dinin İki Kaynağı (Bergson’dan 1949), Meslek Ahlakı’nı da (Emile Durkheim’den, 1949).

KAYNAKÇA: TBMM Albümü 2. Cilt 1950-1980 (2010), Remzi Demir - Doğan Atılgan / Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve Türkiye’de Beşerî Bilimlerin Yeniden İnşası - Elli Portre (2008).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör