Kâzım Meçiev

Yazar, Şair

Ölüm
Diğer İsimler
Kâzim Hacı

Şair ve yazar (D. 1859, Şıkı / Kabardin - Balkar Cumhuriyeti - Ö. 1945, Kazakistan). Babası Bekki, doğuştan topal olan Kâzim’i imam olabilmesi için Dağıstan’dan gelen hocanın yanına verdi. Hocası ona Arap, Fars ve Osmanlı edebiyatını tanıttı. Üç kez hacca gittiği için halk arasında Kâzim Hacı adıyla tanındı. Okuyucular ve edebiyatçılar ise ondan Kâzim diye söz ederler. Arap ülkelerinin yanı sıra Türkiye’yi de gezip gördü.

Çarlık Rusya’sının, yerli yönetim, zengin toprak ve mal sahiplerinin baskısı altında ezilen halkının acısını paylaşan halk ozanı oldu. Balkar’ların yeni tarihinde yazılı edebiyatın temelini attı. Arap alfabesini, kafasında ana diliyle oluşmaya başlayan şiirlerini yazıya dökmek için kullanarak fiilen, Arap harflerinden bir Karaçay - Balkar alfabesini icat etmesi, Balkarların uluslaşma sürecinde de bir adım oldu.

1917 Rus İhtilali’ni başlangıçta din konusu dışında, destekledi. Çünkü yeni düzen, şairin sorguladığı tüm konulara cevap vereceğini vaad etmekteydi. Ancak, Sovyet iktidarını bütünüyle, olduğu gibi kabul edemeyeceğini görmekte gecikmedi. Öncelikle şiddete başvurulması, dinin baskı altına alınması, tartışılıp düşünülmeden karar alınması, dürüst insanların “siyasi suçlular”, “vatan haini” yaftasıyla tutuklanmaları, özellikle 1930’lardaki Stalin rejimi soykırımları ve nihayet, Kâzim’in de ölümü ile sonuçlanan Karaçay-Balkarlar da dahil, birçok halkın Orta Asya ve Sibirya’ya sürülmesi gibi eylemlere bazen şiirleriyle, bazen de açıkça muhalefet etti. Yüzyıl başında hac için Mekke’ye gittiğinde gurbet illerinde ölmemesi için yakaran şair, 1945 yılında, sürgünde, Kazakistan’da aç ve sefil hayat koşullarında dünyaya gözlerini yumarak meçhul bir mezarlıkta toprağa verildi. Ancak ölümünün 32. yılında genç Balkar şairleri Kazakistan’a giderek, büyük halk ozanının mezarını Taldı Kurgan ilinin Telman köyünde buldu. 1999 yılında Meçiev’in cesedi Nalçik’e getirilerek, Stalin rejiminin Balkar halkına karşı işlediği soykırımda ölenlerin anısına yaptırılan anıtın yanında toprağa verildi.

Tüm Türk halkları için Ahmet Yesevi, Türkiye Türkleri için Yunus Emre ne kadar kutsal ise, Karaçay-Balkar Türkleri için de Kâzim o kadar değerli bir düşünür ve şairdir.” (Kanşaubiy Miziev)

ESERLERİ:

Soltanhamit al Çegemi (1918, Çegemli Sultanhamit), Meni Sözüm (1940, Benim Sözüm), Saylamala (1959), Seçilmiş Şiirler, Kâzim (1959, Rusça), Ogon Oçaga (1970, Rusça, Moskova; Ocağın Ateşi), Nazmula Kitabı (1984, Şiirler Kitabı), Çığarmalarını Eki Tomluğu (1989, yay. haz. Alim Töppeev; Eserlerinin İki Çiltliği), Kâzim Meçiev (1987), Kâzim (1996, yay. haz. Abdullah Begiev).

KAYNAK: Dalhat Mammeev / Kâzim Meçiev (1966, 1973), Alim / Kâzim (İki ciltlik Eserler yapıtının inceleme bölümü, 1989), Kanşaubiy Miziev / Balkar Şiiri Antolojisi (2001), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör