Araştırmacı-yazar.
28 Şubat 1941, İstanbul doğumlu. Tam
adı Mehmet İsmet Binark. Nişancı Mehmet Paşa İlkokulu, Yenimahalle
Ortaokulu, Gazi Lisesi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
Kütüphanecilik Bölümü (1963) mezunu. Aynı bölümde “Fatih Devri Kitap Tezhibleri ve Ciltleri” konulu teziyle yüksek
lisansını tamamladı. Üniversite yıllarında Maliye Bakanlığı ve Devlet
İstatistik Enstitüsünde; 1967’den sonra Millî Kütüphane’de çalıştı. Başbakanlık
Devlet Arşivleri Genel Müdürü (1992-97) olarak hizmet verdi. 1998 yılında
Başbakanlık müşavirliğinden kendi isteğiyle emekli oldu. Hacettepe ve Gazi
üniversitelerinde arşivcilik dersleri verdi.
Kütüphanecilik,
kültür ve sanat konularında yaptığı bibliyografya çalışmalarıyla tanındı. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi’nin
madde yazımına katıldı. İngiltere ve Finlandiya’da kütüphanecilik ve arşivcilik
konusunda staj yaptı. Ayrıca, British Library’de Public Record Office’de,
School Of Oriental Library’de ve Fin Millî Kütüphanesinde Türk kültür tarihi ve
müesseseleri konusunda araştırma ve incelemelerde bulundu.
İlk
yazısı, 1964 yılında Türk
Kütüphaneciler Derneği dergisinde yer almıştı. Makaleleri, yurt dışında çeşitli dergilerde; yurt içinde Önasya, Türk Yurdu, Kubbealtı, Türk
Kütüphaneciler Derneği, Vakıf ve Millî Kültür gibi birçok dergide
yayımlandı. Lisans tezi ile Emily Dean Birincilik Ödülünü kazanmıştı. 1998
yılında Ankara Aydınlar Ocağı tarafından kendisine Türk kültürüne ve Türk
milliyetçiliğine hizmetlerinden dolayı Şükran Plaketi verildi. Ayrıca Türk Ocağı
Osman Turan Armağanı, Türkiye Yazarlar Birliği 1999 Yılı Kitabiyyat Ödülü
sahibi olup, kendisine Makedonya ve KKTC’de fahrî doktorluk payeleri
verilmiştir. Türk arşivciliğine, kültür hayatımız ve Türklüğe yaptığı
hizmetlerden dolayı, başta Türk Ocağı, Azerbaycan Türk Dostluk Derneği, Avrasya
Bir Vakfı, Türk dünyası Araştırmaları Vakfı, Batı Trakya Türkleri Derneği, Türk
Edebiyatı Vakfı, İstanbul Fetih Cemiyeti ve Kubbealtı Kültür ve Sanat Akademisi
ve TBMM Başkanlığı olmak üzere çeşitli kuruluşlarca ödüllendirildi.
İsmet
Binark, Devlet Arşivleri Genel müdürlüğü döneminde, Bulgaristan’a 1931 yılında
kilosu üç kuruş on paradan satılmış Osmanlı arşiv belgelerinin örneklerini geri
getirmiş, getirilen arşiv malzemelerinin kataloğunu hazırlatarak yayımlatmıştır.
Ayrıca Osmanlı devletinin Makedonya’daki mahallî ve idarî birimlerine ait 16.
ve 19. yüzyıllara ait çeşitli defter ve belge serilerinin örneklerini de Devlet
Arşivimize kazandırmıştır.
Türk
dünyası ve Türk varlığı ile ilgili arşiv belgelerinin neşrine önayak olmuş;
bibliyografik yayınlar yaptırmıştır. Bunların yanı sıra Osmanlı Arşivinde
bulunan Osmanlı fermanlarının, mühimme ve tapu tahrir defterlerinin tıpkıbasımları
ve transkripsiyonlu metinleri ile Osmanlı Arşivi katologları ve rehberinin
neşri genel müdürlüğü döneminde yapılmıştır. Diğer taraftan, Başbakanlık
Cumhuriyet Arşivinin kurulmasına kurucu başkan olarak öncülük etmiştir. Bu
çalışmaları ile Türk arşivciliğine yurt içinde ve dışında itibar
kazandırmıştır. Eserlerinin bir bölümü yabancı dillere çevrilmiştir.
M. İsmet
Binark, Ankara Aydınlar Ocağı, Türk Ocağı, Türk Kütüphaneciler Derneği, Altay
Vakfı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü üyesidir.
ESERLERİ:
Türk Cilt Sanatı (1968), Türk İslâm Kültür ve Medeniyet Tarihi
Bibliyografyası (1969), Ömer
Seyfettin Bibliyografyası (N. Sefercioğlu ile, 1970), Yunus Emre Hakkında Bir Bibliyografya
Denemesi (N. Sefercioğlu ile, 1970), Ziya Gökâlp Bibliyografyası (N. Seferciğlu ile, 1971), Selçuklu Tarihi, Alpaslan ve Malazgirt
Bibliyografyası (1971), Farabi
Bibliyografyası (1973), Mevlânâ
Bibliyografyası (M. Önder ve N. Sefercioğlu ile, 1973-74), Fevziye Abdullah Tansel Bibliyografyası
(N. Semercioğlu ile, 1975), Eski
Kitapçılık Sanatlarımız (1975), İstanbul,
Fatih, Fetih ve Fatih Devri Hakkında Yazılmış Kitaplar Bibliyografyası
(1977), Arşiv ve Arşivcilik
Bibliyografyası (Türkçe ve yabancı dillerde yayınlanmış kaynaklar,
1979), Arşiv ve Arşivcilik Bilgileri
(1980), Ottoman Archives
(Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, 1986), Türk Arşivlerinin Kısa Tarihçesi ve Devlet Arşivleri Genel
Müdürlüğü’nün Faaliyetleri (1994), Balkan Ülkelerinin Tarihi Kaynakları Bakımından Başbakanlık Osmanlı
Arşivi’nin Önemi (1996), Yemen
Tarihinin Kaynakları Bakımından Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin Önemi
(1996), Mısır Tarihinin Kaynakları
Bakımından Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin Önemi (1997), Hırvatistan’ın Tarihi Kaynakları Bakımından
Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin Önemi (1997), Türk - Yunan Münasebetlerinin Dünü ve Bugünü (1998), Ermenilerin Asılsız Soykırım İddialarına
Cevap (1998), Samiha Ayverdi
Bibliyografyası (1999), Ekrem
Hakkı Ayverdi Bibliyografyası (1999), Dr. Emin Bilgiç Bibliyografyası (2000), Asılsız Ermeni İddiaları ve Ermenilerin Türklere Yaptıkları Mezâlim (2001),
Ermenilerin Türkler’e Yaptıkları
Mezâlim ve Soykırımın Arşiv Belgeleri (2001, aynı yıl İngilizcesi de
yayımlandı), Samiha Ayverdi’nin
Mektupları (hayatı, eserleri, kendisine gelen mektuplar, 2002), Meclis-i Mebusân - Türkiye Büyük Millet Meclisi
- Millî Egemenlik - Anayasa ve Anayasa Hukuku (2002), Arshive Documents Abaut the Atrocities (2002),
Unfounded Armenian Allegations and the
Atrocities the Had Been Perpetrated Towards the by the Armenians: Brought to
light with Archival Documents and Photos
of the Facts (2002), Türkiye
Büyük Millet Meclisi Başkanları ve Meclis Konuşmaları (2002), T.B.M.M. VI. Dönem Türk Parlamento Tarihi,
1939-1943 (2004), Vakıf Medeniyeti
İslamiyette ve Türkler'de Vakıf - Yabancı Gözü ile Osmanlı Vakıfları (2015),
Kültür ve Din Dinin Toplum Bütünleşmesindeki Yeri (2015), Küreselleşmenin Din ve Toplum Yapısı
Üzerindeki Etkileri (2015).
KAYNAKÇA: Cahit Öztelli (Türk Folklor Araştırmaları, Ağustos
1970), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977), Mehmet Aksoy (Hisar, Aralık
1977), Atilla Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (1982), Günümüz
Türkiyesinde Kim Kimdir (1990), Ayça Atikoğlu / Milliyet (19.8.1997), Ahmet
Kabaklı (Türkiye gazetesi, 3.9.1997), Taha Kıvanç (Zaman gazetesi, 5.9.1997),
Hasan Pulur / Milliyet (26.11.1997), Hidayet Nuhoğlu (Türk Edebiyatı, Mayıs
2000), Ali Birinci (Dergâh dergisi, Nisan 2000), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü
(1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of
Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve
Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) – Ünlü Bilim Adamları
(Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 2, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous
People (2013), Cemal A. Kalyoncu / Arşivlik Hayat (Aksiyon 12 Mayıs 2001), Seda
Devran (Kitap-Haber dergisi, Şubat-Mart 2003).