Mehmet H. Doğan

Eleştirmen, Çevirmen, Yazar

Doğum
Eğitim
Hava Harp Okulu
Diğer İsimler
Mehmet Zeki Tokyay

Eleştirmen, yazar, çevirmen. 1931, Adana doğumlu. Asıl adı Mehmet Zeki Tokyay’dır. Adana’ya Rumeli’den göç eden bir ailedendir. Adana Lisesi (1949), Hava Harp Okulu (1951) mezunu. Hava Kuvvetlerinde pilotluk (1951-57), İzmir liselerinde İngilizce öğretmenliği (1959-70) yaptı. 1970’te kendi isteğiyle ordudan ayrılarak Ege Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulunda İngilizce okutmanlığı yaptı, 1978’de emekli oldu.

Edebiyata şiirle başladı (1974), sonradan eleştiri ve deneme yazarlığına yöneldi. Şiirleri Aydınlık, Eylem dergilerinde (1964-65); eleştirileri ile denemeleri Yön, Papirüs, Milliyet Sanat, Politika, Adam Sanat  vd. dergi ve gazetelerde yayımladı. 1967’de Yeni Dergi’nin eleştiri yarışmasında birincilik ödülünü,  Tekrarın Tekrarı kitabı ile Türk Dil Kurumu 1974 Eleştiri Ödülünü kazandı.

“Mehmet H. Doğan, seçkin ve geniş bir şiir kültürüne sahip bir eleştirmen. Seçkiye aldığı şiirler bir değer tartışmasına yol açmayacak nitelikte. Özel bir seçki oluşu (yazar ve şairlerin ölümleri üzerine yazılmış oluşu) seçenek olanağını daraltmış Mehmet H. Doğan'ın. Kimi şairlerden alınmış örnekler, o şairlerin çoktan aştığı çizgide olabilir. Ama, o konuda en iyilerini seçtiğini belirtmeliyim.” (Ahmet Ada)

“Mehmet H. Doğan yalnızca yapıtına bakarak bir yazarı değerlendirmez, ortamı, koşulları, toplumsal ilişkileri de önemlidir onun için, yani bir anlamda eleştirinin içine 'sosyoloji'yi de katarak o yazarı daha iyi tanıyıp değerlendirmemizi sağlar.” (Haydar Ergülen)

ESERLERİ:

DENEME-İNCELEME-ELEŞTİRİ: Tekrarın Tekrarı (1972), 100  Soruda Estetik (1975; 2.bas. Estetik adıyla, 2001), Birikime Dayanmak (1979), Şiirin Yalnızlığı (1986), Türkiye’de Darbeler Müdahaleler ve Siyasî Sistem (1990), İletişim ve Dehşet Çağı (1993), Çağının Tanığı Olmak (1993), Yazıdan Bakmak (1993), Şiir ve Eleştiri (1998), Birikime Dayanmak (Tekrarın Tekrarı ile birlikte, 1999), Yalvaçlar ve Biliciler (2004), Yılların Köpüğü / Seçme Denemeler (2005).

 SEÇKİ -YILLIK: İkinci Yeni Antolojisi (Turgay Gönenç ile, 1969), Adam 1993 Şiir Yıllığı (1994), Adam 1994 Şiir Yıllığı (1995), Adam 1995 Şiir Yıllığı (1996), Adam 1996  Şiir Yıllığı (1997), Hece Taşları (1997), Adam 1997  Şiir Yıllığı (1998), Adam 1998 Şiir Yıllığı (1999), Adam 1999 Şiir Yıllığı (2000), Adam 2000 Şiir Yıllı (2001), Yüzyılın Türk Şiiri  1900 - 2000 (3 cilt, 2001), YKY Şiir Yıllığı 2002 (2003), YKY Şiir Yıllığı 2003 (2004).

ANI: Şimdi Uzaklardasın (1998).

ÇEVİRİ: Avrupa Gerçekçiliği (G. Lukacs’dan, 1977), Şiirler (Andrey Voznesenski’den, 1993), Yanlış Okumalar (Umberto Eco’dan, 1997).

KAYNAK: Metin Celâl / İyimser Bir Eleştirmen (Sombahar, sayı: 15, Ocak-Şubat 1993), Ahmet Ada / Hece Taşları (Virgül, sayı: 7, Nisan 1998), Alpay Asar / Arı Bir Yalnızlığın Sonundaki Serüven: Yanlış Okumalar (Virgül, sayı: 4, Ocak 1998), Vitrindekiler (Cumhuriyet Kitap, 8.10.1998), Muzaffer Buyrukçu / Mehmet H. Doğan’ın Edebiyat Anıları: Şimdi Uzaklardasın (Cumhuriyet Kitap, 19.8.1999), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Ali Çakmak / Kayıplar (Virgül, sayı: 18, Nisan 1999), Füsun Akatlı / "Tekrarın Tekrarı" ve Mehmet H. Doğan (Virgül, sayı: 28, Mart 2000), Haydar Ergülen / Mehmet H. Doğan'ın Denemeleri Yeniden Okur Önünde, "Tekrarın Tekrarı" İyidir (19.10.2000),  İnci Asena / Yirminci Yüzyılda Yazınımıza El Verenler (2001), Yirminci Yüzyılda Yazınımıza El Verenler (Cumhuriyet Kitap, 4.1.2001), TBE Ansiklopedisi (2001), Sefa Kaplan / Yılın Olayı: Mehmet H. Doğan’ın ‘Yüzyılın Türk Şiiri Antolojisi’ (H. Gösteri, sayı: 234, Ocak 2002), Tuncer Uçarol / Anı Kitapları Üstüne Günlük /.Şimdi Uzaklardasın (Yom Sanat, Eylül-Ekim 2003).

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör