Turgut Özakman

Roman Yazarı, Oyun Yazarı, Yazar

Doğum
01 Eylül, 1930
Ölüm
28 Eylül, 2013
Eğitim
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Burç

Oyun ve roman yazarı (D. 1 Eylül 1930, Ankara – Ö. 28 Eylül 2013, Ankara). İlkokulu Kırıkkale’de, ortaokulu Ankara’da okudu ve 1948 yılında Ankara Atatürk Lisesi’ni, 1952 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre avukatlık yaptıktan sonra Almanya’ya giderek Köln Tiyatro Bilgileri Enstitüsünde (1955-56) bir dönem öğrenim gördü. Türkiye’ye dönüşünden iki yıl sonra, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Enstitüsü’nün düzenlediği seminere katılarak üç yıl yazarlık eğitimi aldı (1961-64). Ankara Devlet Tiyatrosu ve Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı. Bonn Basın Ataşe Yardımcısı (1960-62) oldu, Ankara Radyosunda Söz ve Temsil Yayınları Şefi olarak görev yaptı. Sonra TRT’de (1967) ve Devlet Tiyatrosunda Genel Müdür Yardımcısı, Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tiyatro Bölümü (1979) ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde öğretim üyesi ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürü (1982-86) olarak görev yaparak emekliye ayrıldı.

Özakman’ın ilk öyküsü “Lades”, 4 Aralık 1946’da Ulus gazetesinde yayımlanmıştı. Yazıları çoğunlukla Hisar ve Türk Dili dergilerinde yayımlandı, Tercüme dergisinde şiir çevirileri yer aldı. “Masum Katiller” adlı ilk oyununun Devlet Tiyatrosunda oynanarak (1951) beğenilmesi üzerine öykü çalışmalarını bırakarak tümüyle oyun yazarlığına yöneldi. 1950 Kuşağı Türk oyun yazarlarının en verimli yazarıdır.

“Masum Katiller” (1946),”Pembe Evin Kaderi” (1951), “Güneşte On Kişi” (1955), “Tufan” (1957), “Duvarların Ötesi” (1958), “Hastane” (1959), “Karagöz’ün Dönüşü” (1959), “Kanaviçe” (1960), “Ocak” (1962), “Paramparça” (1963), “Bulvar” (1964), “Ulusal Kolej Disiplin Kurulu” (1966), “Komşularımız” (1967), “Sarıpınar 1914” (1968), “Babamla Birlikte” (1971), “Fehim Paşa Konağı” (1980), “Masal var Masalcı Var” (1981), “Ah Şu Gençler” (1983), “Resimli Osmanlı Tarihi” (1983), “Bir Şehnaz Oyun” (1984), “Töre” (1986), “Deliler” (1987), “Ben Mimar Sinan” (1988) ve “Şu Çılgın Türkler” (2006) gibi tiyatro oyunları, başta Devlet Tiyatroları olmak üzere, ülkemizin en seçkin tiyatro sahnelerinde gösterime girdi. Ayrıca, Kurtuluş Savaşı’nı konu alan yirmi bölümlük “Kurtuluş” adlı dizinin 1989’da senaryosunu yazarak TRT’ye verdi. Genellikle birey-toplum çatışmasını işleyen tiyatro oyunlarını, yalın bir dille ve halkın anlayacağı biçimde yazdığı için, geniş bir izleyici kitlesi tarafından ilgiyle ve beğeniyle takip edildi.

Turgut Özakman; Korkma İnsancık Korkma (1999), “Romantika (2000), “19 Mayıs 1999”, “Atatürk Yeniden Samsun’da (İki cilt, 2003) ve “Şu Çılgın Türkler (2005) adlı romanlarıyla çağdaş Türk edebiyatında kendine haklı bir yer açmayı başardı. Özellikle Mustafa Kemal’in önderliğinde yeni bir devletin ve ulusun doğuşuyla sonuçlanan Kurtuluş Savaşı’nın öyküsünü geniş kitlelere anlatmayı ve öğretmeyi amaçlayan “Şu Çılgın Türkler” adlı belgesel romanı, toplumun bütün katmanlarında büyük bir beğeni ile karşılandı; yüzlerce baskı yaptı ve çok farklı ortamlarda konuşuldu, tartışıldı. Özakman, Cumhuriyet Dönemi tarihiyle de yakından ilgilendi ve yukarıda adlarını verilen romanların dışında “Dr. Rıza Nur Dosyası” (1995), “1881- 1938, Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi” (1999) ile “Vahidettin, M. Kemal ve Milli Mücadele, Yalanlar, Yanlışlar, Yutturmacalar (2000) adlı incelemeleri yayımladı. Ayrıca “Bizi Dinler misiniz?, Dil Üzerine Konuşmalar” (1969), “Radyo Notları (1969), “Oyun ve Senaryo Yazma Tekniği (1998) gibi kitaplara da imza attı.

Özakman; Reşat Nuri Güntekin’in “Değirmen” adlı romanından esinlenerek yazdığı “Sarıpınar 1914” oyunuyla Ankara Sanatsevenler Derneği’nce 1968 yılının en iyi oyun yazarı seçildi. “Fehim Paşa Konağı” ile Türkiye İş Bankası 1979 Tiyatro Oyunu Yarışmasında birincilik ödülünü, “Resimli Osmanlı Tarihi” oyunuyla 1983 İsmet Küntay Ödülünü, “Bir Şehnaz Oyun” ile de 1984 Enka Sanat Ödülü ikinciliğini kazandı. 2005’te Sanat Kurumu (Ankara Sanatsevenler Derneği) tarafından kendisine onur ödülü, Anadolu Üniversitesi tarafından kendisine fahrî doktor unvanı verildi (1998). Atatürkçü Düşünce Derneği tarafından Yılın Atatürkçüsü seçildi (1999). Kurtuluş Savaşı’nı konu alan “Şu Çılgın Türkler (2005) adlı belgesel romanı basında sürekli yer alarak, bir yıl içerisinde yaklaşık bir milyon adet basılarak en çok satan kitap oldu. Ayrıca derlemeleri ve hazırladığı antolojileri vardır. Türk Eğitim Derneği Bilim Kurulu üyesiydi.

"Şu Çılgın Türkler" kitabıyla ünlenen Turgut Özakman, Ankara'da tedavi gördüğü hastanede 28 Eylül 2013 günü hayatını kaybetti. Akman'ın cenazesi Kocatepe Camii'nde kılınan öğle namazının ardından Karşıyaka Mezarlığı'ndaki aile kabristanında toprağa verildi.

ESERLERİ:

OYUN (İlk oynanış sırasıyla): Masum Katiller (1946), Pembe Evin Kaderi (1951; bas. 1999), Duvarların Ötesi (1959, bas., 1965), Güneşte On Kişi (bas., 1955), Tufan (1957), Hastane (1959; bas. 1999), Kanaviçe (1960; bas. 1999), Ocak (1962, bas., 1963, TV’de gösterildi, 1989), Paramparça (1963; bas. 1999), Bulvar (1964), Ulusal Kolej Disiplin Kurulu (1966), Komşularımız (1966), Sarıpınar 1914 (1968; bas. 1992), Babamla Birlikte (1971), Fehim Paşa Konağı (1980), Resimli Osmanlı Tarihi (1983; bas. 1992), Bir Şehnaz Oyun (1984; bas. 1992), Masal Var Masalcı Var (Ak Masal Kara Masal) (1981; bas. 1999), Ah Şu Gençler (1983; bas. 1990), Töre (1986; bas. 1991), Deliler (1987), Ben Mimar Sinan (1988; bas. 1999), Şu Çılgın Türkler (2006), Bütün Oyunları 1 (2008), Bütün Oyunları 2 (2008), Bütün Oyunları 3 (2008), Bütün Oyunları 4 (2008), Bütün Oyunları 5 (2009), Bütün Oyunları 6 (2010), Bütün Oyunları 7 (2011).

SENARYO (İlk gösterim sırasıyla): Keloğlan Aramızda (1972-75), Yatık Emine (1972-75), Tuzsuz Deli Bekir (1972-75), Kurtuluş (1995), Cumhuriyet (1998), Dersimiz: Atatürk (2009).

ROMAN: Korkma İnsancık Korkma (1993), Romantika (2000), Şu Çılgın Türkler (belgesel roman, 2005), Diriliş - Çanakkale 1915 (2008), Cumhuriyet - Türk Mucizesi (2009), Cumhuriyet - Türk Mucizesi 2 (2010).

İNCELEME: Dr. Rıza Nur Dosyası (1995), Vahidettin-Mustafa Kemal ve Millî Mücadele (1997), 1881-1938 Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi (1999), Oyun ve Senaryo Yazma Tekniği (1998), 19 Mayıs 1999 Atatürk Yeniden Samsun’da (2. bas. 2002), Şu Çılgın Türkler (2005).

ANI: Radyo Notları (1969).

ÇEVİRİ: Unutulmaz Şiirler (1999).

DİĞER: Bizi Dinler misiniz? (Dil üzerine konuşmalar, 1969).

KAYNAK: Özdemir Nutku / Tiyatro ve Yazar (1960), TDE Ansiklopedisi (c. 7, 1976-98), Seyit Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (1982), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Sevda Şener / Türk Tiyatrosu (1999), Ayhan Dinç / İstanbul Radyosu Anılar Yaşantılar (2000), TBE Ansiklopedisi (c. 2, 2001), Remzi Demir - Doğan Atılgan / DTCF ve Türkiye’de Beşerî Bilimlerin Yeniden İnşası - Elli Portre (Ankara, 2008), Turgut Özakmanı kaybettik (hurriyet.com.tr, 28 Eylül 2013).

 

FOTO GALERİ

İLGİLİ BİYOGRAFİLER

Devamını Gör