Gazeteci. 14 Ocak 1918,
Haylar kasabası / Kuzey Mançurya doğumlu. Tatar Türklerindendir. Annesi ve
babasının Haylar’da bin kadar Tatar Türkü ile birlikte açtığı okulda
ilköğrenimini tamamladı. Rus lisesinde okudu (1936). el-Ezher Medresesinde
okumak üzere Mısır’a gitti. Mısır’ın iklimi sağlığına iyi gelmediğinden
Mısır’dan ayrılarak 1938 yılında Varşova’ya geçti. Orada Türkistan’ın,
Azerbaycan’ın, Kafkasya’nın bağımsızlığı için çalışan kişilerle tanıştı ve
onlarla işbirliği yaptı. 1939 yılında Türkiye’ye geldi. Bir süre İstanbul
Üniversitesi İktisat Fakültesinde okudu. Ancak sağlık sorunu nedeniyle okulu
tamamlayamadı. Türk Kültür Derneği, İdil-Ural Millî Merkezinde çalıştı. Bir
ara kapatılan Millî Merkezi 1960 yılında yeniden açtı.
1958-66 arası askerî
tercümanlık, NATO’da mütercimlik, 1966-83 arası Radio Liberty Hürriyet
Radyosunda spikerlik ve mütercimlik yaptı. Dünya Tatarları Ligasında fahri
başkanlık yaptı, 1997’de Dünya Tatar Ligası tarafından Şeref Plaketi ile
onurlandırıldı. İdil-Ural bağımsızlık hareketine liderlik etmenin bir ödülü
olarak Tataristan Cumhuriyetinin Çallı (Naberejniye çelnyi) adlı kentinde Ali
Akış Mektep-Litsey adlı bir okul yaptırıldı. 1991’den itibaren Münih Ülkü Ocağı
Fahri üyesidir.
ESERLERİ:
Göçten Konular (1962), İdil-Ural
Davası ve Sovyet Emperyalizmi (1963), Zincirdeki Halklar (1978),
M. Ayaz İshaki Hayatı ve Faaliyeti (100. doğum yılı nedeniyle, 1979),
İdil-Ural’da Hürriyet Mücadelesi (1985), İdil-Ural Doktrini
(1985-91).
KAYNAK: Ertuğrul Yaman / Türkiye’deki Türk
Dünyası (A.K. Bolaç – A. Esatoğlu ile, 1998), Günümüz Türkiyesinde Kim Kimdir
(2000), İhsan Işık / Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür
Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009).