Araştırmacı-yazar, düşünür, şair
(D. 1337 / 1921, Malatya – Ö. 25 Temmuz 2004). İlkokuldan sonra resmi bir okula
devam etmeyip kendi kendini yetiştirdi. On sekiz – on dokuz yaşlarındayken
evlendi. İkinci Dünya Savaşı’nın çıktığı yıllarda ilk çocuğu Mehmed Selami
dünyaya geldi. 1940’tan sonra askere alındı ve üç buçuk yıl Bandırma’da görev
yaptı. Askerden döndüğünde Malatya’da bir terzihane açtı. Sonrasında “Çekmegil
Akademisi” olarak anılacak bu dükkânda sanat ve ticaretle uğraştı.
Cumhuriyet dönemi İslam
aydınların önde gelen isimlerinden olan Çekmegil, eserlerinde ortaya koyduğu
düşüncelerin özgünlüğüyle dikkat çekti. Büyük Doğu Cemiyeti’nin kuruluş
yıllarında ve sonrasında yurtiçinde pek çok il ve ilçede, yurtdışında da
İngiltere ve Almanya’da konferanslar verdi. Malatya Fikir Kulübü kurucuları
arasında yer aldı.
Yazı ve şiirlerini Ehl-i Sünnet, Toprak, Büyük Doğu, Türk Ruhu, Türk Düşüncesi, Yeni İstiklal, Sebilürreşad, Tohum, Hürsöz, Uduk, Kriter, Selam, Oku, Diriliş, Edebiyat Alemi, Babıalide Sabah, Hizmet, Malatya’dan Ses, Serdengeçti, Vahdet (Ankara), Panel, Türk Edebiyatı, Kitap Dergisi, Hak Söz gibi çok sayıda gazete ve dergide yayımladı. 1948-49’da Şemsi Belli ile Kervan Edebiyat Dergisi’ni çıkardı.
Ödülleri:
Yeni İstiklal dergisinin
inceleme dalında açtığı yarışmada birincilik ödülünü, İnsanlık Anlayışımız
adlı eseriyle İslâm dergisinin 1958 yılının en güzel eseri ödülünü, Eğitim
Raporu adlı eseriyle Yeni Asya gazetesinin yarışmasında ikincilik
ödülünü kazandı.
Said
Çekmegil İçin Ne Dediler?
“Said Çekmegil’in şiirlerini
okuyan kişi, orada İslâm’ın genel ilkelerini bulacaktır, dersek yanılmış
olmayız. Bu şiirleri okuyan kişi, belli bir bilinç seviyesine erişecektir.
Çünkü o, şiirlerinde, imana, ibadete, ihlasa, nefisle mücadeleye, içinde
yaşanılan toplumun sorunlarına duyarlı olmaya, gayrı İslâmi akımlardan uzak
durmak, İslâm davasına sahip çıkmaya, dünya işlerinde kaybolmamak gerektiğine
değinmiştir. Bütün bu konularda okuyucuya bir bakış açısı sunmuştur.” (Rüstem
İpek)
ESERLERİ:
Düşünce: Altın Anahtarlar, Milliyetçilik Anlayışımız (1959), Sünnet-i Seniyye (1974), İnsanın Yolu İslâm, Münevver Anlayışımız,
İyi Niyet, İslâmı Yaşamak, Limon Ağacım, İnsanoğlu Kendini Arıyor, Müstesna,
İbadet Anlayışımız, İslâmın Yolu, Tetkiklerde Metod ve Tenkid, Bilginin Gücü,
İnsanlık Anlayışımız, İktisat Anlayışımız, Siyaset Anlayışımız, Ahlak
Anlayışımız, İman Anlayışımız, Diyalektik Anlayışımız, Vahye Göre Büyük Zulüm
(1989), Reçeteler, Gelenek ve
Gelenekçilik, Çağdışı (1991), Tilki
Tuzağı (1991), Müminde Hürriyet,
Dünya İslâm Devleti ve Prensipleri (1992), Kur’ân’a Muhatap Olmak ve Engelleri, Nasih Mensuh / Masumiyet ve Recm,
Yeni Dünya ve İslâmın Gerçeği (1996).
Şiir: Gizli Bir Ses Dedi ki (1948), Ruhta İnkılab (1948),
Aramızdaki Fark, Bir Nur Doğacak.
Radyo
Oyunu:
Servet Bey.
KAYNAKÇA: İhsan
Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001,
2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli
Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas.
2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3,
2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Tarık Levent / Said
Çekmegil’le Konuşmak ya da Aklı Keşfetmek (Umran dergisi, sayı: 67, Mart 2000),
Özel Sayı: Hüseyin Karatay / Kalemli Savaşçı - Süleyman Arslantaş / Sahih
İslâm’ın Anlaşılması İçin Adanan… - A. S. Akçay / Bir Fikir Aksiyoneri - A.
Akkoyunlu / M. Said Çekmegil’i Nasıl Bilirsiniz - S. Çekmegil / Babam - Cumali
Ünaldı / Bir Yaz Akşamı Teyelcisi (Nida Düşünce Kültür Edebiyat dergisi, sayı:
89, Ekim 2004), Metin Önal Mengüşoğlu / Bilge Terzi: M. Said Çekmegil (2009).
