Mehmet Elkatmış

Hukukçu ve siyaset adamı, insan hakları savunucusu. 14 Ocak 1947’de Nevşehir’in Nar kasabasında doğdu. Babası Ahmet Bey, annesi Şeküre Hanımdır. İlk ve ortaokulu doğduğu yerde tamamladıktan sonra Nevehir Lisesi’ni bitirdi. Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde yaptı. Avukatlık stajını tamamladıktan sonra da Nevşehir’de serbest avukat olarak çalışmaya başladı. Öğrenciliğinden itibaren Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) ile Milli Gençlik Vakfı (MGV) gibi birçok sivil toplum örgütünde kurucu, yönetim kurulu üyesi ve başkan olarak görev aldı. 1991 ve 1995 genel seçimlerinde Refah Partisi (RP)’nden Nevşehir Milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Bu partinin kapatılması üzerine Fazilet Partisi (FP)’nin kurucuları arasında yer aldı. 1999’da yine Nevşehir’den Fazilet Partisi milletvekili seçildi. Fazilet Partisi’nin de kapatılması üzerine Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)’nin kurucuları arasında yer aldı. 2002 genel seçimlerinde bu partiden yine Nevşehir Milletvekili seçildi. 22 Temmuz 2007 seçimlerinde ise aday gösterilmedi.

 Mehmet Elkatmış, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlık Divanı kâtip üyeliği ve idare amirliği ile TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığı görevlerinde bulundu. “Refah-Yol” koalisyon hükümeti döneminde TBMM Susurluk Araştırma Komisyonu’nun başkanlığını yaptı. İnsan Hakları ve Susurluk komisyonları başkanlıklar dönemlerinde aktif ve etkili çalışmalarda bulundu. Terör örgütü PKK’nin rehin aldığı askerleri kurtarma operasyonuyla ilgili olarak yaptığı çalışma ve girişimler nedeniyle kamuoyunda adı daha çok duyulmaya başladı. Ulusal ve uluslararası olaylara duyarlıklı, dürüst ve cesur bir politikacı olarak toplumda hak edilmiş bir saygınlık sahibi oldu. ABD’nin Irak işgali sırasında, uluslararası kuruluşların Irak’ta tutuklulara kötü muamele yapmaları konusunda suskun kalınmasına tepki gösterdi.

Yurtta ve dünyada insan hakları konusunda duyarlıklı oluşunun gereği olarak, insan haklarının en yoğun olarak ihlal edildiği dönemlerin savaş yılları olduğuna dikkat çekmiş ve “Günümüzde dünyanın birçok yerinde savaşlar vardır ve bu savaşlardan dolayı birçok hak ihlalleri söz konusudur. Buna rağmen, dünyada kendilerini insan hakları savunucusu olarak takdim eden Batılı ülkeler, şu an bakıyoruz ki insan haklarını en çok ihlal eden ülkeler oluyor.” görüşünü savunmuştur.

 Elkatmış, Necmettin Erbakan’ın Refah Partisi (RP)’yle Tansu Çiller’in genel başkanlığını yaptığı Doğru Yol Partisi (DYP)’nin koalisyon hükümeti olarak iktidarda oldukları 1990’lı yıllar sürecinde ortaya çıkan Susurluk olayıyla ilgili olarak, Susurluk dosyası açıldıkça hangi gizli olayların ortaya saçılacağını ilginç bilgiler vererek dikkat çekti. Bu konudaki görüşlerini şöyle özetlemiştir:

“Savaşın, devletin içini nasıl çürüttüğü, barışın bu topraklara niye bir türlü gelmediği, savaşan güçlerin savaştan nasıl beslendikleri, savaştıkça nasıl zenginlik, güç ve iktidar devşirdikleri, savaşırken ne gibi hukuk dışılıklara battıkları, cinayetlerle ve uyuşturucu işiyle nasıl kirlendikleri, savaşı ve iktidarlarını nasıl finanse edip büyüttükleri, 1996 yılında Susurluk dosyasıyla kendini göstermişti. Eğer on beş yıl önce Susurluk olayı ve ilişkileri dibine kadar araştırılsaydı, yani Susurluk dosyası kapatılmasaydı ve sorumlulardan hesap sorulsaydı, belki bu ülke yıllar önce temizlenecekti ve bu topraklara barış çok daha önce gelecekti, bu kadar insan ölmeyecekti. Ama Susurluk sisteminden hesap sorulmadı. Sorulmaması için de Susurluk çetelerinin üstü 28 Şubat darbesiyle örtüldü. Bu ülkede bir kez daha savaş kazandı ve ardından daha büyük bir dalga olan Ergenekon geldi. Şimdi Ergenekon deşildikçe, kardeşi olan Susurluk da daha net bir biçimde ortaya çıkıyor. Susurluk soruşturmaları ve itirafları hızlanıyor.”

Mehmet Elkatmış, 2007 Genel Seçimlerinde partisi tarafından milletvekili adayı gösterilmedi. Siyasi yaşamı boyunca, milletvekilliğinin yanı sıra TBMM Susurluk Araştırma Komisyonu Başkanlığı ve İnsan Hakları Araştırma Komisyonu Başkanlığı gibi önemli görevler üstlenmiş olan Mehmet Elkatmış’ın, dürüst ve kimi konularda duyarlıklı bir politikacı oluşu nedeniyle dışlandığı görüşü yaygındır.

HAKKINDA: 320 milyarlık faturaya veto (hurriyet.com.tr, 29 Mart 2002), Neşe Düzel / Mehmet Elkatmış: “Ölümlere MGK’de karar verildi” (söyleşi, Taraf gazetesi, 25 Ekim 2011), Kendisinden bizzat alınan Bilgi Formu (2007),TBMM Albümü 3. Cilt 1983-2010 (2010).