Cafer Çelebi (Tâcizâde)

Divan şairi (D. ?, Amasya - Ö. 18 Ağustos 1515, İstanbul). Tac Bey Oğlu sanıyla tanınan yüce bir neseb ve tam bir soy temizliğiyle bilinir. Döneminin ünlü âlimlerinden ders alarak yetişti. Bir süre medresede müderrislik yaptı. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim döneminde Nişancılık görevinde bulundu. Çaldıran savaşında esir alınan Şah İsmail’in eşi Taçlı Hanım’la evlendirildi. Anadolu Kazaskerliğine atandı. Amasya’daki bir yeniçeri ayaklanmasına karıştığı iddiasıyla idam edildi, Balat’a gömüldü.

Döneminin güçlü münşilerinden olan Cafer Çelebi, I. Selim’in Şah İsmail’e mektupları ile Çaldıran Savaşı sonrası çeşitli yerlere gönderilen fetihnâmeleri de kaleme almıştır. Hevesnâme adlı mesnevisinde İstanbul’un 15. yüzyıl hayatı, önemli yapıları, gezilip görülmeye değer yerleri anlatılır.

“Şiir alanında çağının Hassan’ı, nesir üslûbunda ise dönemin Subhan’ı idi. (…) Mesnevisi, kendi buluşu olup gençlik hevesiyle kendi iç dünyasını dile getirmiştir. Matlaından maktaına kadar şaşılacak sözler, garip manalar, nükte dolu beyitler, güzel edebi sanatlar, ibare ve istiarelerle dolu, beliğ ve büyüleyici bir kitaptır.” (Latifî Tezkiresi)

ESERLERİ:

Divan (Farsça ve Türkçe şiirleri), Münşeat, Hevesnâme (yaz. 1493), Fetihnâme-i İstanbul (bas. 1513).

HAKKINDA: Mustafa İsen / Latifî Tezkiresi (1999), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (1967), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999).